Stressni qanday yengish mumkin? Omadli insonlarning 8 maslahati
Stressni yengish uchun o‘z his-tuyg‘ularini boshqarishni o‘rganish kerak. Omadli insonlarning sakkiz maslahati bunda yordam beradi.
Biz vazifaga bor e’tiborni qaratish va uni bajarishni boshlash uchun ma’lum bir holatdagi stressni boshdan o‘tkazishimiz kerak. Biroq u kuchli va uzoq vaqt davom etadigan bo‘lsa, biz yurak-qon tomir kasalligi, depressiya va kognitiv funksiyalarning buzilishini “ishlab olishimiz” mumkin.
TalentSmart kompaniyasi tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotning ko‘rsatishicha, ish jarayonida eng yaxshi ko‘rsatkichga ega bo‘lgan 90 foiz xodimlar bosimni yengish va o‘z his-tuyg‘ularini nazoratda ushlab turish sir-asrorlarini bilishadi. His-tuyg‘ularni boshqarishdagi sakkiz qoida bu kishilarga stressni yengishda ko‘mak beradi.
1. Nima bo‘lsa, shuning qadriga yetish
Agarda siz ishdan e’tiborni qochirib, hayotda nimani qadrlashingiz haqida ro‘yxat tuzib chiqsangiz, o‘zingizni ancha yengil his qila boshlaysiz. Minnatdorlik tuyg‘usi kortizol darajasini 23 foizga tushiradi. Bundan tashqari, Kaliforniya universitetida o‘tkazilgan tajriba natijalariga ko‘ra, har kuni minnatdorlik tuyg‘usini tuyadigan kishilarning kayfiyati ko‘tarilib, jismoniy holati yaxshilanadi.
2. “Agarda, mabodo...” so‘zlarini kamroq ishlatish
Siz voqealarning ehtimoliy rivojiga qanchalik ko‘p e’tibor bersangiz, real harakatlarga shuncha kam vaqt ajratasiz. Omadli kishilar “Agarda, mabodo...” so‘zlarini kam ishlatadi. Ular javob xotirjamlik ham, mamnunlik tuyg‘usini ham keltirib chiqarmasliklarini biladi.
3. Ijobiy kayfiyatda qolish
Ijobiy fikrlar stressdan qochish imkonini beradi. Tinchlanib, yaxshi nimalardir haqida o‘ylash kerak. Bu sizda yaxshi kayfiyat bo‘lsa, oson vazifadir. Biroq siz darg‘azab bo‘lganingizda, ijobiy nimanidir topish juda mushkul bo‘lib tuyulishi mumkin. Bunday holatda yaxshilab o‘ylab ko‘ring va kun davomida ro‘y bergan hech bo‘lmasa bitta ijobiy vaziyatni eslashga urining. Shuni yaxshi tushunish kerakki, yomon kun davomida ham yaxshi nimalardir sodir bo‘lishi mumkin.
4. Oflayn bo‘lish
Zamonaviy texnologiyalar kishilarni sutkasiga 24 soat davomida aloqada qolish imkoni bilan ta’minlab berdi. Bu esa kechayu-kunduzlik ish uchun imkon beradi. Agarda siz hayot va ish o‘rtasini ajratib qo‘ymagan bo‘lsangiz, o‘zingizni-o‘zingiz doimiy stressga tushirasiz. Ish haqida o‘ylashni bas qilish uchun oflaynga chiqib ketish haqida o‘ylang. Kichik vaqtlardan boshlang.
Siz ishdan biroz o‘zingizni olib qochsangiz, stress darajasi naqadar pasayishini ko‘rasiz.
5. Qahvani kamroq iste’mol qilish
Kofein ko‘p iste’mol qilinsa, yurak urishi tezlashadi, bezovtalik tuyg‘usi, energiya darajasi oshadi. Bu tahdidga tezda javob qaytarishga imkon beruvchi omon qolish mexanizmidir. Agarda ortingizdan it quvlamasa, organizmga bunchalik kuch berish kerak emas, sababi u stress darajasi va bezovtalik tuyg‘usini oshiradi.
6. To‘yib uxlash
Siz uxlaganingizda miyangiz qayta ishga tushadi va o‘tgan kun davomidagi xotiralarni qayta ishlaydi. Yakunda yaxshi kayfiyatda uyg‘onasiz. Uyqu yetishmovchiligi kortizol darajasini oshiradi. Bunga ishdagi stressni qo‘shing va ruhiy toliqishni qabul qilib olasiz. Yaxshi ishlashni istasangiz – yaxshi uxlang.
7. O‘zi haqida kamroq salbiy fikrda bo‘lish
Deyarli barcha inson buni o‘z boshidan o‘tkazgan, garchi bu hech qanday yaxshi natija keltirmasa va umumiy ob’ektiv tahlil bilan uyg‘unlashuvni bermasa ham. Salbiy narsalar haqida qanchalik ko‘p o‘ylasangiz, unga shuncha ko‘p quvvat bergan bo‘lasiz.
Bu jarayondan qutulishning eng yaxshi usuli – boshqa nimagadir o‘z diqqatini jalb etish.
8. Qo‘llab-quvvatlashlarini so‘rash
Barchasini bir o‘zi qilish umuman samarasizdir.
Tinch va samarali ishlash uchun o‘z kamchiliklaringizni tan olishingiz va o‘zingizga kerakli paytda yordam so‘rashingiz kerak.
Bunday yondashuv nafaqat vazifalarni samarali va tez bajarish, balki ishingizni yengillashtirishda ham ko‘mak beradi.
Jamshidbek Mahmudov tayyorladi.
