U suddan norozi emas, chunki oilasi bag‘riga qaytdi
Mamlakatimizda adolat va qonun ustuvorligiga, fuqarolar va yuridik shaxslarning huquq – manfaatlariga rioya etishiga, ularning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini kuchaytirishga oliy qadriyat sifatida qaralmoqda. Adolatni ta’minlash va qonun ustivorligiga erishishda hamda fuqarolarning huquq-manfaatlarini himoya etishda albatta sud hokimiyatining o‘rni kattadir.
Prezidentimiz tomonidan “2017 — 2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha harakatlar strategiyasi” tasdiqlash haqidagi Farmonida belgilangan ustuvor yo‘nalishning biri bu qonun ustuvorligini ta’minlash va sud-huquq tizimini yanada isloh qilish etib belgilangan.
O‘tgan davr mobaynida sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini hamda fuqarolarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini mustahkamlash, ma’muriy, jinoyat, fuqarolik va xo‘jalik qonunchiligini, jinoyatchilikka qarshi kurashish va huquqbuzarliklarning oldini olish tizimi samarasini oshirish, sud jarayonida tortishuv tamoyilini to‘laqonli joriy etish, yuridik yordam va huquqiy xizmatlar sifatini yaxshilash borasida qator ishlar amalga oshirib kelinmoqda.
Ayniqsa jinoyat sodir etib, qochib, sarson-sargardonlikda yurgan fuqarolarimizga tushguntirish ishlari olib borilib, ularning o‘z yurtlariga qaytishlari va qilgan ishlari uchun qonuniy yengillik bilan ish ko‘rilayotgani ularning huquq va qonuniy manfaatlarini chinakm mustakamlashdan dololat bermoqda.
Maqsad bitta sud-huquq islohotlari faqat fuqarolar manfaatlari uchun xizmat qilishini ta’minlashdir.
Shu o‘rinda bunga yorqin misolni keltirib o‘tsak.
Tabiiyki, har bir inson farovon turmush kechirishni xohlaydi. Aniqsa, bugungi jadal rivojlanayotgan, qulayliklar ko‘lami tobora kengayib borayotgan zamonda har bir imkoniyatdan unumli foydalanishni istaymiz. Ammo, farovon turmushga eltuvchi yo‘lni har kim o‘zi belgilaydi va o‘zicha tushunadi. Kimdir halol mehnat, ijodkorlik, bilim va mahoratini ishga solgan holda o‘zi va yaqinlari turmushini chiroyli qilishga urinsa, yana kimdir beli og‘rimay pul topishni, birovlarning hisobiga kun ko‘rishni orzu qiladi.
Ko‘zlaganiga osongina erishishga urinuvchilar odatda aldov, firibgarlik, o‘g‘irlik orqali o‘zgalar mulkini qo‘lga kiritish payida bo‘ladilar.
Shundaylardan biri Akbarov Faxriddin. U 1976 yil Yangiqo‘rg‘on tumanida tug‘ilgan, ma’lumoti oliy. Muqaddam 2000 yilda O‘zbekiston Respublikasi JKning 267-moddasi 3-qismi “v” bandida nazarda tutilgan jinoyatni sodir etgani bois jinoyat ishlari bo‘yicha Chortoq tuman sudining hukmi bilan 5 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish jazosi tayinlangan. Davlatimizning bag‘ri kenglik namunasi bo‘lgan amnistiya aktiga ko‘ra 2001 yil 22 avgustda jazodan to‘liq ozod qilingan.
Ammo u bunday insonparvarlik va bag‘rikenglikdan o‘ziga to‘g‘ri xulosa chiqarmasdan yana jinoyatga qo‘l uradi.
Jumladan F.Akbarov o‘zganing mulkini yashirin ravishda talon-toroj qilish maqsadida, 2003 yil 13 aprel kuni soat 9 larda jinoiy sheriklari R.Xametov va uning 1988 yilda tug‘ilgan o‘sha vaqtda voyaga yetmagan ukasi R.Xametovlar bilan oldindan o‘zaro jinoiy til biriktirib, bir guruh bo‘lib, Namangan shahar 5-kichik tumandagi uyga g‘ayriqonuniy ravishda eshigini buzib kirishib, xonadonda bo‘lgan 50.000 so‘mlik ayollar qo‘l soati va 60.000 so‘m pullarni yashirin ravishda talon-toroj qilgan.
2007 yilda uning qilmishi fosh etilib tergov ishlari olib boriladi va unga O‘zbekiston Respublikasi JKning 169-moddasi 2-qismi “v,g” bandlari va 127-moddasi 3-qismi bilan ayb e’lon qilinadi va garov ehtiyot chorasi qo‘llaniladi. Shu orada u qamalib ketishdan qo‘rqib, yashirinishga ulguradi va qochib ketadi. 2007 yilda 18 iyulda JIB Namangan shahar sudining ajrimiga ko‘ra garov ehtiyot chorasi qamoq ehtiyot chorasiga almashtirilib, qidiruv e’lon qilinadi.
Shundan so‘ng qidirish ishlari olib boriladi. Joriy yilda uning Rossiya davlatida ishlab istiqomat qilayotgan aniqlanadi va IIB xodimlari tomonidan u bilan gaplashib tushuntirish ishlari olib boriladi va qaytib kelishini tushuntiriladi.
2019 yil oktyabr oyida u qaytib keladi va unga nisbatan qamoq ehtiyot chorasi garov ehtiyot chorasiga almashtiriladi.
Namangan shahar sudi tomonidan F.Akbarovning jinoyat ishi ko‘rilib, sudda aniqlagan holatlarga ko‘ra va guvoxlarning tushuntirishlarini inobatga olib, dastlabki tergov organi tomonidan sudlanuvchi F.Akbarovning jinoiy sheriklari noma’lum shaxs va voyaga yetmagan R.Xametovlar bilan birga bir guruh bo‘lib, birovning xonadoniga g‘ayriqonuniy ravishda kirishib, 50.000 so‘mlik soati va 60.000 so‘m pullarini yashirin ravishda talon-toroj qilishda ifodalangan jinoiy qilmishini O‘zbekiston Respublikasi JKning 169-moddasi 2-qismi “v,g” bandlari bilan to‘g‘ri kvalifikasiya qilingan bo‘lsada, 127-moddasi bilan noto‘g‘ri kvalifikasiya qilingan deb hisoblaydi va uning jinoyatidan O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining Voyaga yetmaganlarning jinoyatlari haqidagi ishlar bo‘yicha sud amaliyoti to‘g‘risidagi qarorining tushuntirishlaridan kelib chiqib, F.Akbarovning ayblovidan JKning 127-moddasi 3-qismini chiqarish lozim bo‘ladi.
Sud F.Akbarov O‘zbekiston Respublikasi JKning 169-moddasi 2-qismi “v,g” bandlari bilan aybli deb topib, ish haqining 30 foizi miqdorini davlat daromadi hisobiga ushlab qolgan holda, 3 yil muddatga axloq tuzatish ishlari jazosi tayinlaydi va garovga qo‘yilgan 10.000.000 puli qaytariladi.
Sud majlisi tugagandan so‘ng F.Akbarov o‘tgan vaqt mobaynida o‘z qilmishidan qo‘rqib meni yana qamab qo‘yadi deb, qochib yurgani va ota-onasidan o‘n olti yildan beri uzoqda yaashaganligini bildirib, mamlakatimizda sud-huquq soxasida olib borilayotgan islohotlar bugun fuqarolar manfaatlariga xizmat qilayotgan xursandligini va unga nisbatan tayinlangan jazo qonunda belgilanganidan ham yengil bo‘lganini aytib, hukumatimiz va sud idora xodimlari o‘z minnatdochilini bildirib, bundan keyin o‘z mutaxassisligi bo‘yicha ishlab mamlakatimiz ravnaqiga xizmat qilishini aytib oilasi bag‘riga qaytganidan xusandchiligini yashira olmadi.
Nozimjon Ayubjonov,
JIB Namangan shahar sudi sudyasi.
