"Uzr so‘raymiz": Japarov elektr energiyasi narxi oshirilganini ma’lum qildi
Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov ijtimoiy tarmoqdagi sahifasida aholi uchun elektr energiyasi narxi 77 tiyindan 1 so‘mga oshirilganini ma’lum qildi. Prezidentning fikricha, bu zarur chora.
«Hurmatli qirg‘izistonliklar! Energetika sohasiga oid dolzarb ma’lumotlarni taqdim etishni to‘g‘ri deb bilaman.
Sovet davrida bizda elektr energiyasi ortiqcha ishlab chiqarilib, qo‘shni davlatlarga eksport qilinar edi. Mustaqillik yillarida, afsuski, birorta ham GES qurilmadi.
Aholimiz ikki baravar ko‘paydi. Binolar soni ko‘paydi. Agar 1991 yilda elektr energiyasi iste’moli 9 milliard bo‘lgan bo‘lsa, bugungi kunda bu ko‘rsatkich 16 milliardga yaqin.
Yuqori quvvatli transformatorlar va yuqori kuchlanish liniyalari ham yangilanmagan. Elektr jihozlarining amortizasiyasi 80% dan ortiq. Ushbu tuzilmalar Sovet Ittifoqi davrida qurilgan va hozirgacha faoliyat ko‘rsatmoqda.
Oxirgi 15 yildan beri qish mavsumida (yozda yetarlimiz) 3 milliard kVt/soat elektr energiyasini qo‘shni davlatlardan 3 so‘mdan (ilgari 5 so‘mgacha olardik) olib kelyapmiz.
Aholiga 0,77 so‘mdan, kam ta’minlangan oilalarga 50 tiyindan, tog‘li va chekka hududlarga 0,77 so‘mdan chegarasiz yetkazib berilmoqda va bularning barchasi mavjud 137 milliard qarz zimmasiga og‘irlik qilmoqda.
O‘tgan yili qanday stavkalarni belgiladik?
Tog‘-kon sanoati uchun 5 so‘m 4 tiyin, davlat va o‘rta korxonalar uchun 3 so‘m 40 tiyin, aholiga esa 0,77 so‘m qoldirildi.
Shu tariqa, energetika sektori qarzining oshishiga yo‘l qo‘ymaslik choralari ko‘rilmoqda. Kelajakda uning qarzini to‘liq to‘laymiz. Energetika sanoati mamlakatni o‘z elektr energiyasi bilan ta’minlash uchun to‘liq imkoniyatga ega bo‘ladi.
Shu maqsadlarda 50 ga yaqin o‘rta va kichik gidroelektr stansiyalari qurilmoqda, Qambar-Ota GES-1 (yo‘l, ko‘prik, tunnel, havo elektr uzatish liniyalari va boshqalar) ni qurishga tayyorgarlik ko‘rilmoqda.
Endi mahalliy elektr energiyasining bugungi uzilishlari haqida.
Men energetika sohasidagi mavjud vaziyat haqida to‘g‘ridan-to‘g‘ri ma’lumot olaman, hech qanday o‘chirishlar bo‘lmagan, qattiq sovuq tufayli elektr energiyasi iste’moli sezilarli darajada oshgan va uskunalar og‘ir yuklangan.
Shu munosabat bilan, uskunani tejash va favqulodda to‘xtashlarning oldini olish uchun quvvatni vaqtincha o‘chirishga majbur.
Agar energiya sarfini kamaytirish bo‘yicha ishlar o‘z vaqtida amalga oshirilmasa, bu nafaqat Qirg‘iziston energetika tizimida, balki Markaziy Osiyoning yagona energetika tizimida ham tizimli avariyaga olib kelishi mumkin.
Oddiy qilib aytganda, butunlay kapital ta’mirlangan eskirgan yaroqsiz avtomobil kabi, shuning uchun ham davlat mutaxassislarimiz yordamida eski elektr jihozlariga qaramasdan qishga puxta hozirlik ko‘rmoqda.
Xudo xohlasa qishdan yaxshi chiqib ketamiz. Agar noqulayliklar bo‘lsa, jamoatchilikdan uzr so‘raymiz.
Biroq, yildan-yilga energiya tizimimiz tuzatilmoqda. Buning uchun barcha sa’y-harakatlarimizni qilyapmiz.
Xulosa o‘rnida, yuqoridagilarning barchasini inobatga olgan holda, xalqqa murojaat qilmoqchiman: joriy yilning may oyidan boshlab elektr energiyasi tarifini 0,77 so‘mdan 1 so‘mga ko‘taramiz.
Aks holda, biz energetika sanoatini abadiy yo‘qotish xavfi bor. Chunki bizda ishlab chiqarilgan elektr energiyasi narxi 21 tiyin bo‘lib, energetiklarning ish haqi to‘lash, eskirgan transformator, sim, ustunlarni almashtirish, 1 kVt/soat elektr energiyasi narxi esa 2 so‘m 38 tiyinni tashkil etadi.
Qolganlarini allaqachon o‘zingiz tahlil qilishingiz mumkin», — dedi Japarov o‘z bayonotida.
