Fransiyaning kiberjinoyatchilik to‘g‘risidagi qonuni Pavel Durovga qaratilganmi?

Fransiya hukumati noqonuniy faoliyatni targ‘ib qiluvchi texnologiya kompaniyalari rahbarlariga qaratilgan yangi qonunni qabul qilish orqali muhim qadam tashladi.

2023 yil yanvar oyida kuchga kirgan ushbu yangilik Fransiyani kiberjinoyatlarga qarshi kurashda yetakchiga aylantiradi. Qonunga ko‘ra, texnologiya kompaniyalari rahbarlari o‘z platformalari orqali sodir etilgan jinoyatlar uchun jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkin. Ular orasida Telegram bosh direktori Pavel Durov ham bor.

Ma’lumki, Fransiyada Durovga nisbatan rasmiy tergov boshlangan. U 10 yilgacha qamoq jazosiga hukm qilinishi va 500 ming yevro miqdorida jarimaga tortilishi mumkin. Durov ayblovlarni rad etib, Telegram Yevropa Ittifoqi qonunlariga mos kelishini ta’kidladi.

«Lopmi (Loi d 'Orientation et de Programmation du Ministère de l' Intérieur) 2023-22» nomi bilan tanilgan qonun hech qachon mavjud bo‘lmagan va u sudda ko‘rilmagan. Shunday qilib, Fransiya texnologiya kompaniyalari rahbarlarini jinoiy javobgarlikka tortgan birinchi davlat bo‘ldi.

GIP Digital Watch Observatory guruhiga ko‘ra, ichki ishlar vazirligi uchun Lopmi qonuni insoniy, huquqiy va byudjet resurslarini ko‘paytirish orqali kelajakdagi xavfsizlik muammolarini hal qilish uchun besh yil davomida 500 000 yevroga teng rejani taqdim etadi.

Qonun raqamli transformasiya orqali ishni modernizasiya qilishga qaratilgan. Byudjetning deyarli yarmi xizmatlarni raqamlashtirish, tergov vositalarini modernizasiya qilish va kiberjinoyatlarga qarshi kurashni yaxshilashga yo‘naltirilgan.

Shuningdek, u 2030 yilga borib 8500 ta yangi ish o‘rinlarini yaratish, ishga qabul qilishda xilma-xillikni yaxshilash va polisiya va jandarmeriya mavjudligini ikki baravar oshirishni rejalashtirmoqda.

Qonun inqirozni boshqarishga, xususan, fuqarolik xavfsizligi va iqlim hodisalariga, shuningdek, yirik xalqaro tadbirlarda jamoat tartibini mustahkamlashga qaratilgan. Bundan tashqari, u ilg‘or texnologiyalar va hamkorlikdan foydalangan holda chegara xavfsizligini yaxshilashga qaratilgan.

Advokatlarning ta’kidlashicha, AQSh yoki boshqa G‘arb davlatlarida shunga o‘xshash qonunlar mavjud emas.

“AQSh qonunchiligida buning to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘xshashi yo‘q va men G‘arb dunyosidagi bunday qonunlardan xabardor emasman”, - dedi AQSh bosh prokurori yordamchisining sobiq o‘rinbosari Adam Xikki Reuters agentligiga.

Hozirda AQShning Mayer Brown yuridik firmasida ishlaydigan Xikkining tushuntirishicha, AQSh prokuraturasi texnologiya kompaniyasi rahbarini “foydalanuvchilar tomonidan sodir etilgan jinoyatlarda ishtirok etish yoki ularga yordam berish”da ayblashi mumkin. Ammo “operator o‘z foydalanuvchilariga nisbatan jinoiy harakatlar sodir etish niyatida ekanligi va ularning sodir etilishiga hissa qo‘shayotgani” haqida dalillar mavjud bo‘lsagina ayblov qo‘yiladi.

U 2015 yilda ayblangan Ross Ulbrixni misol qilib keltirdi. Uning Silk Road sayti giyohvand moddalarni sotish platformasi bo‘lib chiqdi. AQSh prokurorlari Ulbrixt «Silk Roadni huquq-tartibot idoralari qo‘lidan kelmaydigan onlayn jinoiy bozor sifatida ataylab boshqargan” deb da’vo qilgan. Shunday qilib, Ulbrixt umrbod qamoq jazosiga hukm qilindi.

Qo‘shma Shtatlar Ulbrixt kabi jinoyatlarda faol ishtirok etayotgan odamlarning orqasidan ketayotgan bo‘lsa-da, Fransiya qonuni platforma operatorlarini hatto ularning bevosita ishtirokisiz ham o‘z saytlaridagi huquqbuzarliklari uchun javobgarlikka tortishni maqsad qilgan.

Lor Bekko boshchiligidagi Parij prokurorlari qonunni uyushgan kiberjinoyatlarga qarshi kurashda muhim vosita sifatida olqishlamoqda. Bunga bolalarni ekspluatasiya qilish va kredit kartalaridagi firibgarlik kiradi. Durovning yaqinda hibsga olinishi va Coco kabi platformalarning yopilishi Fransiyaning onlayn jinoyatlarga nisbatan qat’iy pozisiyasini ko‘rsatadi. Durov ishini ko‘rib chiqayotgan J3 bo‘limi, shuningdek, boshqa yirik ishlarni, jumladan Coco forumi orqali amalga oshirilgan Dominik Pellikoning jinoyatlarini tekshirdi.

Qonunning imkoniyatlariga qaramay, huquqiy muammolar paydo bo‘lishi mumkin. Biroq, bu global kiberjinoyatchilikka qarshi kurashda oldinga tashlangan muhim qadam ekanligi aniq.