Никоҳланувчи шахслар ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали никоҳни қайд этмоқда
Жумладан, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси ва Ўзбекистон Республикасида Маъмурий ислоҳотлар концепциясини рўёбга чиқариш, шунингдек, аҳолининг ҳаёт даражасини ошириш ва ишбилармонлик муҳитини яхшилаш, бизнесни ривожлантириш мақсадида давлат хизматлари кўрсатишнинг миллий тизими тубдан ислоҳ бўлиб, янги даражага кўтарилгани мустақиллигимизнинг 30 йиллигида халқимизга катта туҳфа бўлди.
Мазкур ислоҳотларнинг ҳуқуқий жиҳатдан янада мустаҳкамланиши Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 15 февралдаги “Давлат хизматлари кўрсатиш миллий тизимини янада комплекс ривожлантириш чоралари тўғрисида”ги қарорининг қабул қилинганлиги билан аҳамиятлидир.
Чунки мазкур қарор аҳолига давлат хизматларини кўрсатиш соҳасида янги тизимга асос бўлди. Жумладан, биргина пойтахтимиз мисолида оладиган бўлсак, ҳозирда туман ФҲДЁ бўлимларининг барчаси замон билан ҳамнафас уйғунликда халқимизга хизмат кўрсатмоқда.
Давлат хизматлари агентлигига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 12 июндаги “Фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорида ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали никоҳни қайд этишга аризалар бериш тизимини жорий қилиш вазифаси юклатилган. Бугунги кунда никоҳланувчи шахслар ўзларининг электрон рақамли имзоси билан ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали никоҳни қайд этишга аризаларни беришга кўникди.
ФҲДЁ бўлими масъул ходими эса “ФҲДЁ ягона электрон ахбороти” тизими орқали аризасини қабул қилади ва никоҳланувчиларга электрон шаклда тиббий кўрикка йўлланма ва никоҳни қайд этиш муддати ҳақида маълумот бериши йўлга қўйилган. Дарҳақиқат, ҳозирги кунда фуқаролар порталдаги шахсий кабинетлари орқали онлайн тарзда никоҳга кириш ҳақидаги ариза билан ФҲДЁ бўлимига мурожаат этиш ҳуқуқлари тўла амалга ошмоқда.
Шунингдек, Тошкентда пилот лойиҳа ишга туширилди – бола туғилганлиги тўғрисида гувоҳномалар Давлат хизматлари марказларида «ягона дарча» принципи ҳам йўлга қўйилган. Биринчидан, аҳолининг эътирозларига сабаб бўлган давлат органлари, маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органлари ва бошқа давлат ташкилотларида эскирган бюрократик тартиботлар, ортиқча қоғозбозлик, иш фаолиятини ташкил этиш учун муҳим бўлмаган ҳужжатларни талаб қилиш, оворагарчилик ва сансалорликларга чек қўйилди. Иккинчидан, миллий қонунчилигимизнинг бу борадаги мантиқий ва амалий такомили сифатида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 23 мартдаги “Аҳоли ва тадбиркорлик субъектларига давлат хизматларидан фойдаланишда янада қулай шароитлар яратиш, бу борада бюрократик тўсиқларни қисқартириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармони ҳам Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг мазкур тизимни такомиллаштириш хусусидаги ҳуқуқий асосларини кенгайтирди.
Бу борада ФҲДЁ органлари фаолиятида янги бўлган экстерриториал тамойилнинг жорий этилиши фуқароларнинг доимий рўйхатдан ўтган жойидан ва юридик шахсларнинг почта манзилидан қатъи назар, исталган ҳудуддаги ФҲДЁ идораларига мурожаат қилиш ҳуқуқи берилгани, кенг имконият ва қулайлик яратди, десак, муболаға бўлмайди. Негаки, мазкур ҳуқуқ аҳолига ФҲДЁ органлари томонидан кўрсатиладиган хизматларни сифат жиҳатидан янада яхшилашга хизмат қилади.
Қувонарли жиҳати, бугунги кунда хизматларни кўрсатиш қулай, тез ва шаффоф амалга оширилмоқда. Чунки республика бўйича шу соҳага тегишли маълумотлар олиш учун барча вазирлик, идора ва муассасалар билан уланиш имкониятига эга бўлган тизим, яъни электрон ва онлайн қабуллар ташкил этилгани ҳамда ФҲДЁ бўлимида мавжуд кўп турдаги аризалар ходим томонидан электрон равишда тўлдириш тизими яратилганидадир. Бунда туғилганлик, никоҳ тузилганлиги ва бошқа турдаги гербли гувоҳномаларни электрон равишда тўлдирилади, барча турдаги далолатнома ёзувлари электрон равишда «ФҲДЁ Ягона электрон архиви» ахборот тизимига киритилади.
Ўз навбатида, республикадаги ФҲДЁ бўлимлари, вилоят ФҲДЁ архивларидан туғилганлиги қайд этилмаганлиги, никоҳда турмаслиги ҳақидаги маълумотларни эндиликда экстерриториал тартибда Давлат хизматлари марказлари орқали олиниши тартиб билан белгилаб қўйилгани ҳам янгиликдир. Бундан ташқари, тўловлар биллинг инвойс орқали тўлаш тартибининг киритилганлиги фуқароларимиз учун қулайлик ҳисобланади. Мазкур тизимда электрон тизим орқали тиббиёт муассасалари, туғруқхонада бола туғилиши билан электрон равишда ФҲДЁ бўлимига она ва бола ҳақидаги маълумотларнинг маълумот айланиши йўлга қўйилган. У «ФҲДЁнинг ягона электрон архиви» тизими билан биргаликда ишлайди. Натижада болалар туғилганлиги далилларини қайд этмаслик ҳолатларига барҳам бериш кўзланмоқда.
Яна бир жиҳатига эътибор берсак, жорий йилнинг 1 июнидан фуқароларимизнинг доимий рўйхатдан ўтган жойидан қатъи назар фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш, никоҳланувчи шахсларни тиббий кўрикдан ўтказиш ва хорижга чиқиш биометрик паспортини расмийлаштириш экстерриториал тамойил асосида амалга ошириш йўлга қўйилгани инсон манфаатларининг барча нарсадан устунлигини таъминламоқда.
