Касбга фидойиликни онамдан ўргандим
Ёшлигимда бир гапни кўп эшитардим: «Умр — оқар дарё». Ўша пайтлар ёш бўлганим учунми, бу жумлаларга эътибор бермаган эканман. Энди билсам, умрни бекорга оқар дарёга ўхшатишмас эканлар. Умримимизнинг ўтган ҳар бир дақиқаси қадрли эканлигини энди дилдан ҳис қиляпман. Шоир айтганларидек: «Умр дафтарини шоҳ сатрлар билан безамоқ» фурсати етди, наздимда.
Инсон ёши улғайган сари кўнгли нозиклашиб, дил тубига чўккан сирли ҳислар ғалаён қила бошларкан. Бу ғалаён болалик йилларимни эслатгандай, гўё менга.
Болалик йилларимни эсласам, кўз ўнгимда сўлим Олтинсойимдаги жонажон мактабим бағрида ўқиган кезларим, менга таълим берган беминнат устозларим бирма- бир кўз ўнгимдан ўтади. Гўёки у пайтлар устозлар ҳам бошқача бўлгандай, мен учун.
Ҳали ҳамон эсимда, мактабни тугатиш арафасида «Мен танлаган касб» мавзусида иншо ёздик. Юрагимнинг қат-қатидаги бисёр орзуларимни оқ қоғозга тўкдим. Билмадим, энг зўр иншони мен ёзганга ўхшардим, ўзимча. Эртаси куни қўлларим титраб, минг бир ҳаяжон билан иншони синфдошларимга ўқиб берганим ҳозиргидек эсимда. Ижодимнинг сонггида эса «Мен келажакда меҳрибон устозим — Онажонимга ўхшаган устоз бўлмоқчиман», деган жумлалар бор эди. Бугунчи, бугун мен ростдан ҳам шундай устоз бўла олдимми? Ким билсин, мана шу ҳаяжонлар, мана шу қалбимга ошён қурган энг покиза орзулар, балки мени ўқитувчи бўлишим учун олийгоҳ томон етаклагандир. Шукроналар бўлсинким, ҳозир ўз касбимни севувчи ва шу касбнинг фидойи эгасиман.
Бугунги кунда таълим соҳасида жуда катта туб ўзгаришлар амалга оширилмоқда. Мактаблар қайтадан қурилиб замон талабига жавоб бера оладиган даражада жиҳозланмоқда. Қисқаси, устозларга эътибор кучаймоқда. Бу эса, албатта, бизни ўз касбимизга бўлган меҳримизни янада оширади. Узоқ йиллик ўқитувчилик фаолиятим давомида шу касбнинг нақадар машаққатли, аммо шарафли эканлигини сездим. Ўзим устоз бўлиб устозларимнинг қадрини, она бўлиб эса онамнинг қадрини ҳис қиляпман. Менга шу касбга илк бор ҳавас уйғотган инсон онам-устозим Саодат Исломовадир. Адабиётга, шеъриятга бўлган қизиқишим онам туфайлидир. Бугун улар ҳақида илк марта самимий фикрларимни дилдан тўкяпман. Қанчадан-қанча шогирдлар етиштирган, қанчадан-қанча мурғак қалбларга эзгулик уруғларини сочиб чарчамаган меҳри чексиз онажоним. Юрагингиз тубида илм булоғини яратиб, чанқоқ қалбларга шу булоқдан сув тутган меҳрибоним. Қайноқ оғушингизда биз 5 фарзандни оқ ювиб, оқ тараган, ҳар биримизни оилй маълумотли қилиб, ўқитиб ҳаёт уммонларига етаклаган муштипар волидам. Сизнинг қадрингизни, сизнинг меҳрингизни энди тушуниб етяпман. Сиз менга ҳам она, ҳам устозсиз.
Онам — Саодат Исломова ҳозир нафақадалар. Узоқ йиллар давомида Навоий вилояти Хатирчи туманидаги 55-мактабда ўқитувчилик қилдилар. 33 йиллик ўқитувчилик фаолияти давомида ўз умрини мактабга, ўқувчиларга бағишлаган бу фидойи устоз олдида бир умр қарздорман. Вужудимда ҳам фарзандлик, ҳам шогирдлик туйғулари шамол мисол тинмай учяпти. Эсимда, қандай танлов, қандай тадбир бўлса шу устозга эргашардик. Ютуқларимизни кўргач эса худди ёш боладек хурсандлигидан еру кўкка сиғмасдилар. Уйда эса бу хурсандчиликларни биз фарзандлар билан бўлишардилар. Худди шу ҳолатни энди ўзим ўқувчиларимнинг арзимаган кичик ютуғини улкан муваффақият сифатида кўряпман.
Ҳар йили она тили ва адабиёт фанидан олимпиадада мактабдан туманга, тумандан вилоят босқичига ўтиб фахрли ўринларни эгаллардим. Шеърият танловларида доим 1-ўринни қўлга киритганман. Буларнинг барчаси сизнинг меҳнатларингиз эвазига келганлигини энди англаб етаяпман, Онажон. Мана шундай машаққатли меҳнатларингиз эвазига олий тоифали ўқитувчи бўлдингиз, «Халқ маорифи аълочиси», «Методист ўқитувчи» (ўша пайтлардаги унвон) унвонларига сазовор бўлдингиз. Таълимга, фанга оид кичик мақолаларингиз туман ва вилоят газеталарида босилиб чиққанлари ёдимда. Ўша пайтлар сиздан жуда фахрланардим, аммо бугун бу фахр унданда зиёда, унданда бисёр эканлигини ҳис қиляпман.
Ҳар сафар онам ҳузурларига йўл олганимда уларнинг қайноқ меҳрларини ҳис қиламан, шўх-шодон болалигим кўз онгимдан ўтаверади. Юзларида ажин, қўлларида титроқ, қалбларида эса ҳеч ҳам кексаймайдиган ижод учқунлари ловуллайди Онажонимнинг. Ёшлари ўтиб кексайиб қолганларига қарамай улардаги ўқитувчилик касбига бўлган меҳрни, шижоатни сезаман. Ўз ижодларидан менга ўқиб бериб кейин енгил тин оладилар. «Ҳақиқий ўқитувчи ижодкор бўлиши керак», —дейдилар улар.
Ҳа, бир муддат ўйлаб қоламан, мен ҳам онамдек устоз бўла олдимми? Сиздаги шижоат, сиздаги билим, ижодкорлик учқунлари менинг қалбимни ҳам оловлантирдимикан? Сиздек масъулиятли, жонкуяр устоз бўла олдимми?
Сидқидилдан ўз касбини севувчи устозим-онам борлигидан ғурурдаман. Дарҳақиқат, бир нарсага амин бўлдим, мен онамдан касбга фидойиликни ўргандим.
Тошкент шаҳар Мирзо Улуғбек туманидаги
248-мактабнинг она тили ва адабиёт фани ўқитувчиси
Наргиза ЭРГАШEВА
