Soliq inspeksiyasi boshlig‘i katta jinoiy guruh tuzgani ma’lum bo‘ldi

Ma’lumki, joriy yilning 7 noyabr kuni O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori Nig‘matilla Yo‘ldoshev raisligida korrupsiya holatlari kuzatilayotgan sohalar hamda vazirlik va idoralarda buning sabab va shart-sharoitlari muhokamasiga bag‘ishlangan videoselektor shaklidagi idoralararo yig‘ilish o‘tkazilgandi. Unda N.Yo‘ldoshev Dang‘ara tuman davlat soliq inspeksiyasining sobiq boshlig‘i G‘anisher Yangiboyev(ism-shariflari o‘zgartirilgan)ning uyushgan jinoiy guruhga bosh bo‘lganini alohida tilga oldi.

Shu o‘rinda haqli savol tug‘iladi: xo‘sh, G‘.Yangiboyev qaysi xatti-harakatlari uchun jinoiy javobgarlikka tortildi?

Tergov va sud jarayonida aniqlanishicha, G‘anisher 2018 yil 21 dekabrda Dang‘ara tuman davlat soliq inspeksiyasi boshlig‘i lavozimiga tayinlanadi. Tayinlanadi-yu, bor-yo‘g‘i 3 oygina risoladagidek ishlaydi xolos. Bu orada muqaddam g‘ayriqonuniy hatti-harakatlari uchun soliq organlaridan ishdan bo‘shatilgan Farruh Sheraliyevni inspeksiyaning kameral nazorat sho‘’basi boshlig‘i lavozimiga va Bexzod Mahmudovni sho‘’ba inspektori vazifasiga qaytadan ishga qabul qiladi. Keyin ular bilan xufiyona iqtisodiyot hamda pullarni naqdlashtirish faoliyatini yo‘lga qo‘yish yuzasidan jinoiy til biriktiradi.

Qolaversa, mazkur jinoiy guruhga pullarni naqdlashtirishni o‘ziga kasb qilib olgan Doniyor Ro‘zimatov, Abror Jumanov, Isojon To‘raboyev, Saltanat Sharipova, Iskandar Ahmadjonov hamda (jinoyat ishining ularga nisbatan qismi alohida ish yurituvga ajratilgan) Eldor Oqilov va Shamsiddin Qulmatovlarni jalb qilishadi. So‘ngra G‘.Yangiboyev jinoiy guruhga rahbarlik qilib, Bexzod Mahmudov va Farruh Sheraliyevlarga davlat xizmatlari markazlari orqali o‘zlarining tanishlari nomiga xufyona iqtisodiyot bilan shug‘ullanuvchi xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarni tashkil qilish xususida topshiriq beradi. Shu bois “uddaburon” soliqchilar yeng shimarib ishga kirishishadi. Ya’ni, 2019 yil 1 aprel kuni Surxondaryo viloyati, Termiz tuman davlat xizmatlari markazidan “Diyor Saxovat Ziyo” mas’uliyati cheklangan jamiyatini davlat ro‘yxatdan o‘tkazib, unga jinoiy sheriklari Doniyor Ro‘zimatovni rahbar etib tayinlashadi. Ammo jamiyatning barcha savdo va vositachilik faoliyatiga o‘zlari rahbarlik qilishadi. Shu bilan birga, aksiyadorik tijorat “Halq banki”ning Toshkent viloyati filiali va “Davrbank”ning Toshkent shahar Uchtepa tuman filialida jamiyat hisob raqamlarini ochishadi. Keyin aprel-sentyabr oylari davomida pul o‘tkazish yo‘li bilan sotib olingan 1 milliard 20 million so‘mlik yuqori likvidli va xaridorgir mahsulotlarni naqd pulga sotib, savdodan tushgan naqd pullarni nazorat kassa mashinasiga kirim qilmasdan, bank muassasasiga topshirmasdan boshqa maqsadlarda ishlatib yuborishadi. Natijada ana shu 6 oylik hisobotlarda tovar aylanmasi hajmini qasddan kamaytirib ko‘rsatib, 272.266.000 so‘mlik qo‘shilgan qiymat solig‘ini to‘lashdan bo‘yin tovlashgan.

Shundan keyin – 2019 yil 13 iyun kuni jinoiy guruh rahbari Rishton tuman davlat xizmatlari markazidan Iskandar Ahmadjonov nomiga “High Flight Trading Industry” mas’uliyati cheklangan jamiyatini davlat ro‘yxatidan o‘tkazadi. So‘ngra iyun-dekabr oylari mobaynida pul o‘tkazish orqali xarid qilingan 4 milliard 320 million so‘mlik yuqori likvidli va xaridorgir mahsulotlarni naqd pulga sotib, pullarni nazorat kassa mashinasiga kirim qilmay va bank muassasasiga topshirmay, shaxsiy maqsadlari yo‘lida sarflaydi. Oqibatda DSIga topshirilgan hisobotlarda savdo hajmini kamaytirib ko‘rsatib, 391 million so‘m miqdoridagi qo‘shilgan qiymat solig‘ini qasddan to‘lamaydi.

Buni qarangki, vaqt o‘tgan sari jinoiy guruhning safi yanada kengayib ketadi. Aniqrog‘i, guruhga Ahadjon Homidov, Dilshod O‘rmonov, Abdurashid Hoshimov, Samariddin Izzatillayev, Hikmatillo Qodirov va Sodiqjon Rahmatovlar ham qo‘shilishadi. Shunga yarasha to‘lashdan qasddan bo‘yin tovlanayotgan soliqlar miqdori ham ortib boradi. Ayniqsa, Isojon To‘raboyev bu borada jonbzlik ko‘rsatib, pochchasi J.Inog‘omov va uzoq qarindoshi U.Naimovlarni ham jinoiy qilmishlariga sherik qiladi. Jumladan, 2019 yil 2 dekabr kuni Dang‘ara tumani davlat xizmatlari markazidan U.Naimov rahbarligida tashkil etilgan “Making Help” mas’uliyati cheklangan jamiyatini davlat ro‘yxatidan o‘tkazishadi. Biroq boshqa sub’ektlar qatori ayni jamiyat faoliyatiga ham o‘zlari rahbarlik qilishadi. Eng e’tiborlisi, hisobotlarda dekabr oyidagi tovar aylanmasi xajmini 41 millialrd 338 million so‘mga kamaytirib ko‘rsatib, 3 milliard 397 million so‘m miqdoridagi qo‘shilgan qiymat solig‘ini to‘lashdan qasddan bo‘yin tovlashgan.

Bundan tashqari, G‘anisher Yangiboyev “Abdurashid Omad Baraka”, “Innovatsion Ideal Trade”, “Caravan Real Star”, “Concernment” va “Enterprize Gold” mas’uliyati cheklangan jamiyatlarining rasmiy va norasmiy rahbarlari bilan jinoiy til biriktirib, mazkur jamiyatlarning jami 2 milliard 737 million 400 ming so‘m miqdoridagi soliq qarzini to‘lamaslik uchun Qo‘qon tumanlararo iqtisodiy sudi tomonidan bankrot deb e’tirof etilgan “Abdurashid Omad Baraka” MCHJ ta’sischilarining 2019 yil 18 dekabrdagi 1-sonli qo‘shma umumiy yig‘ilish qarorini qalbakilashtirgan. Natijada 2019 yil 20 dekabr kuni yuqoridagi jamiyatlarni “Abdurashid Omad Baraka” MCHJga birlashishiga erishgan. Lekin inspeksiya boshlig‘i bu bilan qanoatlanmay, sodir etgan jinoiy qilmishlarini xaspo‘shlash va yashirish maqsadida “Permit”, “Sales Trusted Business” hamda “High Flight Trading Industry” mas’uliyati cheklangan jamiyatlarini anchadan buyon faoliyat ko‘rsatmayotgan va to‘lovga qobiliyatsiz holga kelgan “Constand Trade Progress” MCHJga birlashtirib yuborgan. Keyinchalik – Qo‘qon tumanlararo iqtisodiy sudining 2020 yil 10 martdagi hal qiluv qaroriga asosan esa ushbu jamiyatni bankrot deb e’tirof etilishiga erishgan. Bu harakati bilan u Dang‘ara tuman DSI manfaatlariga 2.139.336.000 so‘m miqdorda zarar yetkazgan.

Qolaversa, tuman soliqchilari yetakchisi o‘z jinoyatlari izlarini yo‘qotishga tushadi. Aniqrog‘i, 2019 yil 19 dekabrdan 2020 yil 12 mayga qadar “Diyor Saxovat Ziyo”, “Cristall Centr” “Comfort Life City” ma’suliyati cheklangan jamiyatlarini Qashqadaryo viloyatining Yakkabog‘ va Kitob tumanlariga, “Karavan Gold Silk” MCHJni Jizzax viloyati SH.Rashidov tumaniga, “Blessed Inter Trade” MCHJni Xorazm viloyati Shovot tumaniga, “Reliable Trade Centr” MCHJni Qo‘ng‘irot tumaniga va “Sales Trusted Business” MCHJni Nukus shahriga, undan  Dang‘ara tumaniga, u yerdan esa Sho‘rchi tumani hamda Kogon tumaniga, “Premium Samama”, “Sindikat Star” va “Answer Life” MCHJni Samarqand shahri hamda Qo‘shrabot tumaniga, “Making Help” MCHJni Sarosiyo tumaniga, “Vita Prog Systems” MCHJni Jondor tumaniga, “High Flight Trading Industry” MCHJni Rishton tumanidan Dang‘ara tumaniga, keyin Pskent tumaniga ko‘chirtirib yuboradi. Bu ham yetmagandek, G‘anisher Yangiboyev qo‘l ostidagi 4 nafar inspektorga o‘ziga qarashli mas’uliyati cheklangan jamiyatlar hisob raqamini to‘xtatish va ularda kameral nazorat o‘tkazish choralarini kechiktirib turish haqida noqonuniy topshiriq beradi. Oqibatda ana shu jamiyatlar tomonidan jami 6 milliard 821 million so‘mlik yagona soliq va qo‘shilgan qiymat solig‘i hisoblanmasdan hamda undirilmasdan qolinishiga shart-sharoit yaratib bergan.

Mana shu tariqa inspeksiya boshlig‘i rahbarligidagi jinoiy guruh 2019 yil 1 apreldan 2020 yil 1 iyunga qadar 22 ta soxta firmalar orqali 268 milliard so‘mlik tovar aylanmasini amalga oshirib, 19 milliard so‘m miqdoridagi soliqlarni to‘lashdan qasddan bo‘yin tovlagan. Pirovardida G‘.Yangiboyev va jinoiy guruhning 14 nafar a’zolariga Jinoyat kodeksining bir qator moddalari bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atildi. Jinoyat ishlari bo‘yicha Furqat tuman sudi tomonidan esa aybdorlarga qonuniy jazolar tayinlandi. Qolaversa, sud hukmida ular tomonidan davlat byudjetiga yetkazilgan zararlar Farg‘ona viloyat davlat soliq boshqarmasiga undirilishi belgilandi. Sudlanuvchilarning jinoyat ishlari bo‘yicha Farg‘ona viloyat sudiga yozgan apellyasiya shikoyati qanoatlantirilmasdan, sud hukmi o‘zgarishsiz qoldirildi.

Shuni alohida ta’kilash lozimki, davlat byudjeti daromadlarining salmoqli qismi soliqlar va majburiy to‘lovlar hissasiga to‘g‘ri keladi. Endi o‘zingiz o‘ylang: xizmat vazifasi jismoniy va yuridik shaxslardan soliq hamda majburiy to‘lovlarni davlat byudjetiga undirish, shu orqali davlat manfaatlarini himoyalashi shart bo‘lgan tuman davlat soliq inspeksiyasining boshlig‘i ham davlatga, ham kasbiga xiyonat qilganini qanday tushunish mumkin? Birgina uning jinoyatlari hamyurtlarimizning davlat organlariga bo‘lgan ishonchini so‘ndirmaydimi?

Afsuski, bu savollarga javob salbiy ekanligi tayin.