"Okey" tarixi

Kundalik hayotda, og‘zaki va yozma nutqda "Okey/OK" so‘zini juda ko‘p ishlatamiz. Xo‘sh, bu so‘zning asl mazmuni nima, u qayerdan paydo bo‘lgan?

Inglizcha "Okay" (qisqartmasi Ok, O.K.) — bu xalqaro so‘z bo‘lib, rozilik va tasdiq ma’nosini anglatadi. O‘zbek tiliga mos ravishda "Xo‘p", "ha", "hammasi joyida", "yaxshi" va "to‘g‘ri" deya tarjima qilinadi. Ushbu so‘z dastavval Amerika Qo‘shma Shtatlarida paydo bo‘lib, keyinchalik butun dunyoga keng tarqalgan va hozirda eng ko‘p foydalaniluvchi inglizcha so‘z sifatida e’tirof etilgan. 2014 yil 23 martda mazkur so‘zning 175 yilligi nishonlangan. O.K. so‘zi bugungi kunda hamma joyda juda keng qo‘llanilmoqda va uning kelib chiqishi to‘g‘risida har xil fikrlar mavjud. Birinchi taxminga ko‘ra, "O.K." ilk marotaba 1839 yilda Boston gazetasida bosilgan maqolada hazilomuz tarzda tilga olingan va inglizcha "Oll Korrekt" ( "All correct"— "hammasi to‘g‘ri") iborasining qisqartmasini bildirgan. Ikkinchi taxminga binoan, O.K. AQSh prezidenti Martin Van Byuren tug‘ilgan joy— Nyu-Yorkdagi Kinderxuk (Kinderhook) shaharchasi nomidan olingan. Aniqrog‘i, Van Byuren 1840 yildagi saylov kampaniyasida o‘ziga Old Kinderhook taxallusini tanlagan va bu taxullus qisqartirilib "O.K." shaklida mashhur bo‘lgan. Shunga o‘xshash yana bir taxmin mavjud, unga asosan, AQShning yana bir prezidenti Endryu Jekson qaror va farmon qabul qilishda doim "O.K." iborasini ishlatgan, ya’ni loyihalar bilan tanishib chiqib "hammasi to‘g‘ri" deya imzo chekkan.

"O.K." nemischa so‘zdan kelib chiqqan degan qarash ham keng tarqalgan. Gazetada chop etilishidan oldin maqolalar muharrirlarga yuborilgan va ular matndan xato topishmasa, maqolaga "O.K" ( Ohne Korrektur— tuzatishlar yo‘q) belgisini qo‘yib berishgan. Fransuzlar ushbu ibora urush paytida paydo bo‘lgan deb hisoblashadi. Ikkinchi jahon urushi paytida ingliz uchuvchilari tomonidan keng qo‘llanila boshlangan, ular bazaga hech qanday yo‘qotish yo‘qligi va umuman aviasiyada hech qanday muammo yo‘qligi haqida xabar berishda 0K ("0 killed")— "halok bo‘lganlar yo‘q" dan foydalanishgan. AQShning Oklaxoma shtati aholisi esa "O.K."ni o‘z shtatlarining nomidan kelib chiqqan deb da’vo qilishadi. AQShda va ko‘plab mamlakatlarda OK ni maxsus imo-ishora orqali ifoda etish keng yoyilgan — bosh va ko‘rsatkich barmoq uchlarini bir- biriga tekkizib, halqa hosil qilinadi. Biroq, bu ishora Braziliyada juda salbiy qabul qilinadi.