Germaniyada hukmron koalisiya quladi: keyin nima bo‘ladi?

▪️Germaniya kansleri Olaf Shols mart oyida muddatidan oldin saylov o‘tkazish imkoniyatiga ega bo‘lish uchun 15 yanvar kuni Bundestagda o‘z hukumatiga ishonch masalasini ovozga qo‘yishini ma’lum qildi.

▪️Rojdestvo bayramiga qolgan bir necha hafta ichida Shols Bundestagda tezkor qabul qilishni talab qiluvchi barcha qonun loyihalarini ovozga qo‘yish niyatida: masalan, sanoatni favqulodda qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, pensiyalarni barqarorlashtirish choralari.

▪️Kansler shuningdek, CDU/XSU muxolifat bloki yetakchisi Fridrix Merz bilan tez orada muzokaralar olib borishini aytdi. Shols unga bir nechta masalalar bo‘yicha qo‘shma ishlarni taklif qilmoqchi: Germaniya iqtisodiyoti va mudofaasini mustahkamlash.

▪️Agar 15 yanvar kuni Sholsga ishonch bildirilsa, hukmron koalisiyadagi qolgan SPD va Union 90/Yashillar «ozchilik koalisiyasi»ni tuzishi mumkin. Qonunlarni muhokama qilishda ko‘pchilik ovoz olish uchun yangi ittifoq har safar muxolifat partiyalaridan o‘z tarafdorlarini topishi kerak bo‘ladi.

▪️Bundestag deputatlari Sholsni qo‘llab-quvvatlamasligi ehtimoli katta. Tagesschau tahlilchilariga ko‘ra, kansler bunga umid qilmoqda, chunki Germaniya Konstitusiyasi bunday vaziyatda parlament a’zolarining ko‘pchiligi kanslerga ishonchsizlik votumi berganidan keyingina hukumatni muddatidan oldin o‘z-o‘zini tarqatib yuborishga ruxsat beradi.

▪️Bunday holatda Shols muddatidan oldin saylovlar o‘tkazish uchun Germaniya prezidentidan Bundestagni tarqatib yuborishni so‘rashi mumkin bo‘ladi va tarqatish ishonchsizlik votumi qabul qilingandan keyin 21 kun ichida amalga oshirilishi kerak. Va muddatidan oldin saylovlar - hukumat tarqatib yuborilganidan keyin 60 kundan kechiktirmay. Ya’ni, ular 6 aprelgacha o‘tkazilishi mumkin.

▪️Bundestagga ishonch masalasi tartibi 2005 yilda Germaniya Federativ Respublikasi kansleri lavozimida ishlagan Gerxard Shröder tomonidan ko‘rib chiqilgan. Bundan oldin, u boshqargan SPD uzoq vaqtdan beri birinchi marta Shimoliy Reyn-Vestfaliya federal shtatidagi mintaqaviy saylovlarda yutqazdi. Shryoderning partiyasi barqaror pozisiyadan kirishi uchun erta saylovlarga muhtoj edi. Siyosatchilarning bunday harakatlari tufayli Bundestagda ishonch votumi tushunchasi tanqid qilinmoqda.

▪️Koalisiya parchalangani sababli Bundestag Sholsga ishonchsizlik votumini ham bildirishi mumkin. Biroq, buning uchun parlament a’zolarining ko‘pchiligi darhol kanslerning o‘rinbosarini saylashi kerak. Germaniya tarixida faqat bitta shunday holat bo‘lgan: 1982 yilda FDP SPD bilan hukmron koalisiyadan chiqib, CDU/XSU blokiga qo‘shildi, shundan so‘ng xristian-demokrat Helmut Kol Germaniya kansleri etib saylandi. Ammo o‘sha paytda FDP va XDU/XSU alyansi ularga Bundestagda ko‘pchilik ovoz bergan, bu hukumatdagi o‘rinlarni taqsimlash bo‘yicha hozirgi vaziyatdan farq qiladi.

▪️Agar Bundestag tarqatib yuborilsa, Shols va Germaniya kabineti kanslerning vorisi tayinlanmaguncha o‘z vazifalarini bajarishda davom etadi. Germaniya Federativ Respublikasi Prezidenti yoki kansler mamlakatning federativ shtatlari vazirlaridan ham xuddi shunday talab qilishi mumkin.