Дуров махсус хизматларга қарши: ким ғалаба қозонади?

Telegramv раҳбари Павел Дуров Парижда ҳибсга олинди. Унинг иши аллақачон WikiLeaks асосчиси Жулиан Ассанжнинг жиноий таъқибига қиёсланмоқда.

Telegram асосчиси Павел Дуров мессенжер контентини модерация қилмасликда айбланмоқда. ОАВ хабарларига кўра, гап гиёҳванд моддалар савдоси, фирибгарлик ва болаларга қарши жиноятлар ҳақида кетмоқда. Тадбиркор тақиқланган контентни олиб ташлаш бўйича ҳеч қандай чора кўрмади, демак у ушбу жиноятларга шерик бўлади.

Дуров 24 август куни Ле Бурже аэропортида қўлга олинган. У Озарбайжондан Парижга тансоқчиси ва ҳамроҳи ҳамроҳлигида келган. Маълумки, хавфсизлик кучлари самолётни қидиришга ордер берган. Франция қонунчилигига кўра, Дуров 28 августгача ушлаб турилиши мумкин. Ушбу санадан кейин у озод қилиниши ёки айбланиши керак.

Тадбиркор унга нисбатан жиноий иш қўзғатилган мамлакатда нима учун тўхтаб қолгани ҳозирча номаълум. «Telegram бош директори Павел Дуров яширадиган ҳеч нарсаси йўқ, у тез-тез Европа бўйлаб саёҳат қилади», деб тушунтирди мессенжернинг ўзи. Бироқ, аввалроқ миллиардер эҳтиёткор бўлиб, фақат МДҲ давлатлари, БАА ва Лотин Америкасига саёҳат қилган.

Оммавий ахборот воситаларида Дуровга қарши иш WikiLeaks асосчиси Жулиан Ассанжни жиноий жавобгарликка тортиш билан қиёсланмоқда. Ҳар икки ҳолатда ҳам, гап жиноий айбловлар ёрдамида мустақил медиа-ресурслар раҳбарларига босим ўтказиш ҳақида кетмоқда. Apple мунтазам равишда ФҚБ томонидан босимга дуч келади, бу эса суд орқали жиноятчиларнинг шахсий телефонларини қулфдан чиқаришга мажбурланади.

Бироқ, PG Partners юридик фирмасининг катта бошқарувчи ҳамкори Полина Гусятникова ТRТ билан суҳбатда Дуровга қарши ишни мисли кўрилмаган деб атади: “Цивилизациялашган Европа бундай усуллар билан ҳаракат қилишини ҳеч ким тасаввур қила олмасди. Кўринишидан, ҳибсга олиш жараёни пухта режалаштирилган ва Франция расмийлари бунга жиддий тайёргарлик кўрган. Ҳозирча бу ишни солиштириш учун ҳеч нарса йўқ. Ҳибсга олиш сабаблари ҳақиқатан ҳам жуда жиддий эди, акс ҳолда энг демократик мамлакатлардан бирининг ҳукумати бундай «ғалати» чораларни кўрмаган бўларди.

Катта эҳтимол билан Дуров ҳуқуқ-тартибот идоралари билан ҳамкорлик қилишга мажбур бўлади, деб ҳисоблайди Москва адвокатлар уюшмаси Бондяков ва Партнерс адвокати Владислав Егиян.

“У шифрлашга кириш калитларини топшириши ёки муайян жиноий иш (айблов) бўйича пайдо бўладиган айрим ҳисобларга киришни таъминлаши керак бўлади. Бу эрда сиз иккита ёмонликдан бирини танлашингиз керак. Яъни, қаршилик кўрсатинг ва жазо олинг ёки ҳамкорлик қилинг ва ўзингизни қандайдир жавобгарликдан халос қилинг, - дея тушунтирди адвокат.

ТRТ интервью олган экспертлар мессенжер фаолиятини давом эттиришига рози. Россияда ижтимоий тармоқни блокировка қилишга бир неча бор уринишлар қилинган, аммо улар ҳеч қачон натижа бермаган. «Павел Дуровнинг шахсияти бир нарса, лекин раҳбарияти турли вазиятлар, шу жумладан шунга ўхшаш ҳолатлар учун ҳаракатлар протоколига эга бўлган улкан компаниянинг иши», деб тушунтиради Гусятникова.

Унинг сўзларига кўра, ижтимоий тармоқлар фойдаланувчилари у ёки бу вақтда ҳар қандай алоқа воситаларидан террористик мақсадларда фойдаланиш мумкинлигини тушунишлари керак: «Ва бундай таҳдид аниқланганда, разведка хизматлари экстремал чоралар кўриши мумкин. Бу нафақат Телеграмъга тегишли».