Tramp Kanada bilan savdo muzokaralarini "darhol" to‘xtatishini e’lon qildi

AQSh Prezidenti Donald Tramp Kanada bilan savdo muzokaralarini "darhol" to‘xtatishini e’lon qildi, chunki ushbu mamlakat yirik texnologik kompaniyalarga qarshi soliqlarni joriy etishga kirishmoqda.

Qo‘shni davlatlar iyul o‘rtalarigacha savdo bitimiga erishishga harakat qilayotgan bir paytda Tramp ijtimoiy tarmoqlarda bu qarorini e’lon qildi.

Yil boshida Tramp savdo urushiga boshchi bo‘lib, Kanada mahsulotlariga boj joriy etgani sababli ikki davlat bir-birining mahsulotlariga tariflar qo‘lladi. U, shuningdek, Kanadani "iqtisodiy kuch" yordamida anneksiya qilish bilan tahdid qilgan edi.

Juma kuni Tramp Kanada tomonidan texnologik kompaniyalarga nisbatan joriy qilingan "qo‘pol soliq" tufayli muzokaralarni yakunlayotganini aytdi va bir hafta ichida chegara orqali olib o‘tiladigan mahsulotlarga yangi bojlar e’lon qilinishini ma’lum qildi.

"Kanada bilan barcha savdo muzokaralari shu ondan boshlab to‘xtatiladi," — deb yozdi u ijtimoiy tarmoqlarda.
"AQSh bilan savdo qilish uchun Kanada qanday boj to‘lashi kerakligini yaqin 7 kun ichida e’lon qilamiz."

Kanada Bosh vaziri Mark Karni jurnalistlarga qisqacha izoh berar ekan, muzokaralar davom etishini bildirdi:

"Biz ushbu murakkab muzokaralarni kanadaliklar manfaatini ko‘zlab davom ettiramiz," — dedi u.

Mark Karni va Tramp so‘nggi marta 2025 yil 6 may kuni Oq uyda uchrashgan.

Karni BBCga bergan intervyusida:

"Biz Tramp bilan o‘z shartlarimiz asosida muzokara olib boramiz," — degan edi.

Kanadaning 3% miqdoridagi raqamli xizmatlar solig‘i AQSh bilan munosabatlarda jiddiy to‘siq bo‘lib qolmoqda. Bu qonun o‘tgan yili kuchga kirgan va birinchi to‘lovlar aynan dushanba kuni amalga oshirilishi kerak.

Biznes guruhlari bu soliq Amazon, Apple va Google kabi AQSh kompaniyalariga yiliga 2 milliard dollardan ortiq zarar yetkazishini taxmin qilmoqda.

Kanada rasmiylari bu masala AQSh bilan olib borilayotgan savdo muzokaralarida muhokama qilinishidan umid qilgan edi. Tramp va Karni o‘rtasidagi nisbatan iliq munosabatlar muzokaralarga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi kutilgan edi.

Biroq, Trampning so‘nggi bayonoti kelajakdagi bitim imkoniyatlariga shubha solmoqda. U avvallari ham ijtimoiy tarmoqlarda tahdidlar orqali muzokaralarga bosim o‘tkazishga harakat qilgan.

Masalan, o‘tgan oy Tramp Yevropa Ittifoqidan AQShga olib kirilayotgan mahsulotlarga bojlarni oshirish bilan tahdid qilgan, biroq bir necha kun ichida orqaga qaytgan edi.

Kanada Savdo palatasi rahbari Kendis Laying bu borada shunday dedi:

"Bitim muddati yaqinlashar ekan, kutilmagan voqealar yuz berishi mumkin."

"So‘nggi oylarda muzokaralarning ohangi va mazmuni yaxshilangan edi. Biz bu yo‘lda ijobiy siljish davom etishiga umid qilamiz."

Trampning birinchi prezidentlik davrida Oq uy ko‘plab davlatlar raqamli xizmatlar solig‘ini joriy qilishni boshlaganda keskin qarshilik bildirgan edi.

Xalqaro munosabatlar kengashi a’zosi Inu Malakqa ko‘ra, Trampning bu tahdidi muzokaralarni tezlashtirishga qaratilgan bosim taktikasi bo‘lishi mumkin, biroq shu bilan birga bu Kanada bilan kelishuv yo‘llarini ochib berishi ham mumkin.

"Bu, ehtimol, Karni xohlagan ochilish emas... lekin muzokaralarni tezlashtirish uchun bir imkoniyat yaratadi," — dedi u.

AQSh — Kanadaning eng yirik savdo hamkori bo‘lib, o‘tgan yili $400 milliarddan ortiq mahsulot xarid qilgan.

Yil boshida Tramp giyohvand moddalar kontrabandasiga qarshi choralar sifatida 25% boj joriy qilgan edi.

Avtomobil, po‘lat va alyuminiyga yangi bojlar ham ikki davlat o‘rtasidagi aloqalarni chigallashtirdi. Avtomobil qismlari AQSH, Meksika va Kanada o‘rtasida bir necha marta harakat qiladi va bu tariflar butun ta’minot zanjirini xavf ostiga qo‘yadi.

Bizneslarning kuchli bosimi ostida Tramp ba’zi mahsulotlarga istisnolar joriy qilgan, Kanada esa AQSh mahsulotlariga o‘zining javob bojlarini qo‘llagan edi.

Juma kuni Tramp muzokaralarni to‘xtatishini e’lon qilgach, AQSh fond bozori qisqa muddat tushdi, biroq kun yakunida S&P 500 rekord darajada yopildi.