Ayolni odam hisoblamaganlarga Islomning javobi

Islom ayolga, u qiz, xotin, singil yoki ona bo‘ladimi diqqat-e’tibor va g‘amxo‘rlik ko‘rsatadi, uning ijtimoiy darajasini oshirdi, unga ajoyib muomalasini ko‘rsatdi.

Islom ayol va erkakning yaratilishi bir xilligi, shuning uchun erkaklar va ayollar Alloh oldida teng ekanligini tasdiqladi.

Alloh Taolo shunday deydi: “Ey odamlar! Sizlarni bir jondan yaratgan va undan uning juftini yaratib, ikkovlaridan ko‘plab erkagu ayollar taratgan Robbingizdan qo‘rqinglar! Nomini ishlatib bir-biringizdan so‘rovda bo‘ladiganingiz Allohdan va qarindoshlik(aloqalari)dan qo‘rqing. Albatta, Alloh ustingizdan raqobat etuvchi zotdir" (Niso, 1).

Ushbu tamoyillarga asoslanib, johiliyat an’analarini va ayollarning mavqeiga oid boshqa qavmlarni inkor etgan holda, Islom ayolni himoya qilib, uni hech qanday hazora va madaniyatda ko‘tarilmagan darajaga ko‘tardi.

Dinimiz o‘n to‘rt asr oldin ayolni ona, singil, rafiqa yoki qiz sifatida - g‘arblik ayol shu kungacha ololmagan huquqlarni qonunlashtirib bergan.

Ba’zi yevropalik tadqiqotchilar xristianlikda uzoq vaqt davomida ayol odam deb hisoblanmaganligini ta’kidlaydilar. Ularning fikricha, Xudo Odam Atodan farqli o‘laroq, Momo Havoga ruh bilan bermagan emish. Faqat yaqin O‘rta asrlardagina bu masala muhokamaga chiqarilib, ayollar nihoyat inson sifatida tan olingan.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ayollarga yaxshi munosabatda bo‘lishni vasiyat qilgan ko‘plab hadislar mavjud. U zot ashoblariga: "Ayollarga nisbatan bir-biringizga yaxshi narsalarni vasiyat qiling", dedilar.

Vado xutbalarida sarvari olam: “Ey insonlar! Xotinlarning haqlariga  rioya etingiz. Ular bilan shafqat, mehr bilan muomalada bo‘lingiz. Ularning haqlari xususida Allohdan ko‘rqingiz! Xotinlar sizga Allohning omonatidir. Ularni Alloh nomiga so‘z berib oldingiz, ular amri Ilohiy bilan sizga halol bo‘ldi. Sizning xotinlar ustida haqlaringiz bo‘lgani kabi, xotinlarning ham sizda haqlari bordir. Sizning xotinlardagi haqlaringiz ularning oila sharafini siz yoqtirmaydigan hech bir kimsaga oyoq osti qildirmasliklaridir...”, degan edilar.

Agar biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ayollarni hurmat qilish va uning darajasini ko‘tarish uchun qanday asos yaratganligini bilmoqchi bo‘lsak, avval qadimgi yoki zamonaviy butparastlikda ayollarning mavqei to‘g‘risida bilib olishimiz kerak. Ayolning qancha adolatsizlikka dosh berganini va hanuzgacha chidab kelayotganini bilib oling, shunda ayolning payg‘ambarimiz alayhissalomning ta’limoti soyasidagi haqiqiy mavqei biz uchun oydinlashadi.

Arablarda qizlarni tiriklayin ko‘mish odati bor edi va Islom bu ishni taqiqladi. 
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ayolning yashash huquqini himoya qilib, o‘sha yerda to‘xtamadilar, balki unga yaxshi munosabatda bo‘lishga, unga ta’lim berishni buyurganlar.

Qiz voyaga etganida, dinimiz unga kuyov tanlash yoki rad etish huquqini bergan.
Qizni xohlamagan kishiga turmushga chiqishga majburlash shariatda taqiqlangan.

Qiz turmushga chiqib, birovning ayoliga aylangandan so‘ng eriga unga yaxshi munosabatda bo‘lishni buyuriladi va bu erkakning oliyjanobligi, yuksak axloqining isboti hisoblanadi.

Shu bilan birga, Islom uning mulkka bo‘lgan huquqini tasdiqlaydi. U o‘zi sotish, sotib olish, ijaraga berish va ijaraga olish, ishonchnoma tuzish va berish huquqiga ega.

Musulmon ayol shunday yashaydi: hurmat va ehtirom ichida, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ta’limotlari soyasida.

Yoqub Umar tayyorladi