Isroilga nisbatan haqiqiy sanksiyalar joriy etildi

Bogotada bo‘lib o‘tgan sammitda bir guruh davlatlar G‘azodagi harbiy harakatlari uchun Isroilga qarshi qat’iy choralar ko‘rilishini e’lon qildi. O‘n ikki mamlakat Tel-Avivga qurol yetkazib berishni to‘xtatish va xalqaro huquq buzilishi uchun bosimni kuchaytirishga va’da berdi.

Uchrashuv 16 iyul, chorshanba kuni yakunlandi. Unda Turkiya 🇹🇷, Kolumbiya 🇨🇴, Janubiy Afrika 🇿🇦, Malayziya 🇲🇾, Iroq 🇮🇶, Kuba 🇨🇺, Indoneziya 🇮🇩 va boshqalardan iborat 30 ga yaqin davlat ishtirok etdi. Ammo faqat 12 davlat yakunlovchi hujjatni imzoladi va olti aniq chorani qabul qildi.

Uchrashuv tashabbuskori — 2024 yil yanvar oyida tuzilgan «Gaaga guruhi». Uning maqsadi — Global Janub davlatlarini birlashtirib, Isroilning Falastinni okkupasiya qilishini to‘xtatish. Guruh nomi Gaagadagi Xalqaro jinoyat sudi sharafiga qo‘yilgan. Mazkur sud Isroildan G‘arbiy sohil va G‘azodan o‘z qo‘shinlarini chiqarishni talab qilgan.

Guruhning ijrochi kotibi Varsha Gandikuta-Nellutla shunday dedi:
«Bugun jazosizlik davriga chek qo‘yamiz. Endi jamoaviy harakatlar vaqti keldi.»

Qabul qilingan choralar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• Isroilga qurol yetkazib berishni to‘xtatish;

• Isroil kemalari yoki Isroilga qurol tashuvchi kemalar uchun portlarni yopish;

• Isroil okkupasiyasi bilan bog‘liq kompaniyalardan xaridlarni rad etish;

• Harbiy jinoyatlar bo‘yicha xalqaro javobgarlik (universal yurisdiksiya) tamoyilini qo‘llab-quvvatlash.

Davlatlar shuningdek, Isroilning G‘azodagi harakatlariga aloqador kompaniyalar va amaldorlarga nisbatan huquqiy choralar muhokamasini ham olib borishdi.

Falastinning BMTdagi vakili Riyad Mansur bu tashabbusni olqishlab, «axloqiy burilish nuqtasi» deb atadi.

Biroq ba’zi tanqidchilar bu choralar samarali bo‘lishiga shubha bilan qaramoqda. Chunki bu davlatlar Isroilning asosiy ittifoqchisi bo‘lgan AQSh kabi katta ta’sir kuchiga ega emas. Tel-Avivning o‘zi esa hozircha bu tashabbusga munosabat bildirmadi.

Shu bilan birga, sammit ishtirokchilari sentyabrda BMT Bosh Assambleyasi ochilishigacha yana boshqa davlatlar ham qo‘shilishidan umid qilishmoqda.