Франциянинг кибержиноятчилик тўғрисидаги қонуни Павел Дуровга қаратилганми?
Франция ҳукумати ноқонуний фаолиятни тарғиб қилувчи технология компаниялари раҳбарларига қаратилган янги қонунни қабул қилиш орқали муҳим қадам ташлади.
2023 йил январь ойида кучга кирган ушбу янгилик Францияни кибержиноятларга қарши курашда етакчига айлантиради. Қонунга кўра, технология компаниялари раҳбарлари ўз платформалари орқали содир этилган жиноятлар учун жиноий жавобгарликка тортилиши мумкин. Улар орасида Telegram бош директори Павел Дуров ҳам бор.
Маълумки, Францияда Дуровга нисбатан расмий тергов бошланган. У 10 йилгача қамоқ жазосига ҳукм қилиниши ва 500 минг евро миқдорида жаримага тортилиши мумкин. Дуров айбловларни рад этиб, Telegram Европа Иттифоқи қонунларига мос келишини таъкидлади.
«Lopmi (Loi d 'Orientation et de Programmation du Ministère de l' Intérieur) 2023-22» номи билан танилган қонун ҳеч қачон мавжуд бўлмаган ва у судда кўрилмаган. Шундай қилиб, Франция технология компаниялари раҳбарларини жиноий жавобгарликка тортган биринчи давлат бўлди.
GIP Digital Watch Observatory гуруҳига кўра, ички ишлар вазирлиги учун Lopmi қонуни инсоний, ҳуқуқий ва бюджет ресурсларини кўпайтириш орқали келажакдаги хавфсизлик муаммоларини ҳал қилиш учун беш йил давомида 500 000 еврога тенг режани тақдим этади.
Қонун рақамли трансформация орқали ишни модернизация қилишга қаратилган. Бюджетнинг деярли ярми хизматларни рақамлаштириш, тергов воситаларини модернизация қилиш ва кибержиноятларга қарши курашни яхшилашга йўналтирилган.
Шунингдек, у 2030 йилга бориб 8500 та янги иш ўринларини яратиш, ишга қабул қилишда хилма-хилликни яхшилаш ва полиция ва жандармерия мавжудлигини икки баравар оширишни режалаштирмоқда.
Қонун инқирозни бошқаришга, хусусан, фуқаролик хавфсизлиги ва иқлим ҳодисаларига, шунингдек, йирик халқаро тадбирларда жамоат тартибини мустаҳкамлашга қаратилган. Бундан ташқари, у илғор технологиялар ва ҳамкорликдан фойдаланган ҳолда чегара хавфсизлигини яхшилашга қаратилган.
Адвокатларнинг таъкидлашича, АҚШ ёки бошқа Ғарб давлатларида шунга ўхшаш қонунлар мавжуд эмас.
“АҚШ қонунчилигида бунинг тўғридан-тўғри ўхшаши йўқ ва мен Ғарб дунёсидаги бундай қонунлардан хабардор эмасман”, - деди АҚШ бош прокурори ёрдамчисининг собиқ ўринбосари Адам Хикки Reuters агентлигига.
Ҳозирда АҚШнинг Mayer Brown юридик фирмасида ишлайдиган Хиккининг тушунтиришича, АҚШ прокуратураси технология компанияси раҳбарини “фойдаланувчилар томонидан содир этилган жиноятларда иштирок этиш ёки уларга ёрдам бериш”да айблаши мумкин. Аммо “оператор ўз фойдаланувчиларига нисбатан жиноий ҳаракатлар содир этиш ниятида эканлиги ва уларнинг содир этилишига ҳисса қўшаётгани” ҳақида далиллар мавжуд бўлсагина айблов қўйилади.
У 2015 йилда айбланган Росс Ульбрихни мисол қилиб келтирди. Унинг Silk Road сайти гиёҳванд моддаларни сотиш платформаси бўлиб чиқди. АҚШ прокурорлари Ульбрихт «Silk Roadни ҳуқуқ-тартибот идоралари қўлидан келмайдиган онлайн жиноий бозор сифатида атайлаб бошқарган” деб даъво қилган. Шундай қилиб, Ульбрихт умрбод қамоқ жазосига ҳукм қилинди.
Қўшма Штатлар Ульбрихт каби жиноятларда фаол иштирок этаётган одамларнинг орқасидан кетаётган бўлса-да, Франция қонуни платформа операторларини ҳатто уларнинг бевосита иштирокисиз ҳам ўз сайтларидаги ҳуқуқбузарликлари учун жавобгарликка тортишни мақсад қилган.
Лор Бекко бошчилигидаги Париж прокурорлари қонунни уюшган кибержиноятларга қарши курашда муҳим восита сифатида олқишламоқда. Бунга болаларни эксплуатация қилиш ва кредит карталаридаги фирибгарлик киради. Дуровнинг яқинда ҳибсга олиниши ва Cоcо каби платформаларнинг ёпилиши Франциянинг онлайн жиноятларга нисбатан қатъий позициясини кўрсатади. Дуров ишини кўриб чиқаётган J3 бўлими, шунингдек, бошқа йирик ишларни, жумладан Cоcо форуми орқали амалга оширилган Доминик Пелликонинг жиноятларини текширди.
Қонуннинг имкониятларига қарамай, ҳуқуқий муаммолар пайдо бўлиши мумкин. Бироқ, бу глобал кибержиноятчиликка қарши курашда олдинга ташланган муҳим қадам эканлиги аниқ.
