Алимент чекловини ечиш учун нима қилиш керак?
Ижтимоий тармоқларда айрим фуқаролар томонидан алимент қарздорлиги сабабли, хорижга чиқа олмаётганлиги ҳақида мурожаатлар тез-тез учраб туради.
Бу масала бўйича Мажбурий ижро бюросининг ахборот хизмати раҳбари Фаррух Тошпулатовга юзландик.
Жамиятимизда оила қадриятларига юзаки ёндашиш, эр-хотиннинг ўзаро келишмовчиликлари оқибатида ажралиш ҳолатлари йилдан-йилга ўсиб, алимент ундиришга доир ижро ҳужжатлари сонини ортиб кетишига олиб келмоқда.
Эътиборлиси, 2015 йилда алимент ундирувлари бўйича жами 207 мингта ижро ҳужжати мавжуд бўлган бўлса, 2023 йил 4 ойида 300 мингга яқин ҳужжатлар бўлиб, кейинги 8 йилда бу тоифадаги ҳужжатлар 144 фоизга ўсган.
Умуман олганда, алимент даврий ижро ишлари сарасига киради ва фарзандларнинг 18 ёшга тўлгунига қадар моддий таъминот учун қарздорлик ойма-ой ундириб борилади.
Алимент ундируви билан боғлиқ ижро ишлари бўйича қарийб 400 мингга яқин вояга етмаганларнинг моддий манфаати ҳимоя қилинмоқда.
Чеклов нима сабабдан ва кимларга қўйилиши мумкин ?
Хорижга чиқиш учун чеклов қўйиш – суд ҳужжатидаги талаблар белгиланган муддатда қарздор жисмоний шахс томонидан узрсиз сабабларга кўра ижро этилмаганда, давлат ижрочиси ундирувчининг аризаси бўйича ёки ўз ташаббуси билан қарори асосида амалга оширилади. (Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида»ги Қонуннинг 42-1-моддаси) Бундан ташқари, “Суд ҳужжати асосида берилган ижро ҳужжатини ёки ижро ҳужжати бўлган суд ҳужжатини узрсиз сабабларга кўра ижро этмаган қарздор жисмоний шахснинг Ўзбекистон Республикасидан чиқишини вақтинча чеклашни таъминлаш юзасидан Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Мажбурий ижро бюроси, Ички ишлар вазирлиги ва Давлат хавфсизлик хизмати чегара қўшинларининг ҳамкорлиги тартиби тўғрисида”ги 23.10.2019 йилдаги (Адлия вазирлиги томонидан 12.11.2019 йилда 3196-сонли рақам билан рўйхатдан ўтказилган) Низомда, қарздорнинг чиқишини вақтинча чеклашни жорий этиш ва олиб ташлаш талаблари батафсил белгилаб берилган.
Ижтимоий тармоқдаги хабарда давлат ижрочиларининг қонун талаблари нотўғри талқин қилинаётганлиги ва ижро ҳужжати бўйича қарзи йўқ ёки алимент тўлашдан бўйин товламаган шахсларга ҳам мамлакатдан четга чиқишда сунъий чеклов қўйилаётганлиги танқид қилинган.
Чекловни ечиш учун етарлича имкониятлар мавжуд!
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 06.10.2018 йилдаги “Алиментларни олдиндан тўлаш, шунингдек, алимент тўлаш мажбуриятини таъминлаш бўйича гаров шартномасини тузиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида”ги 808-сонли Қарорида алиментларни олдиндан тўлаш ёки алимент тўлаш мажбуриятини таъминлашда гаров тақдим этиш асослари белгилаб берилган.
Алиментга оид ижро ишлари одатий тарзда – ижроси тўлиқ таъминланганда, ундирувчи ёки суд томонидан қайтариб олинганда тамомланади. (Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида»ги Қонуннинг 37-моддаси 1,6-бандлари, 40-моддаси 1-банди, 41-моддаси 1,3-бандлари)
Бунда қарздорга қўйилган чекловлар автоматлаштирилган электрон тизим орқали бекор қилинади.
Қолаверса, фуқароларимиз юзага келаётган чекловлар ҳақидаги маълумотларни Бюронинг расмий www.mib.uz расмий сайти ҳамда MIB.UZ мобиль иловаларидаги “Республикадан чиқишга чеклов” саҳифаси орқали ҳам билишлари ҳам мумкин.
Асосийси Бюро органлари фуқароларга чеклов қўйишдан манфаатдор эмас !
