Telegram xavflimi? Telegram ilovasini bloklagan yoki cheklagan mamlakatlar ro‘yxati e’lon qilindi

Muammolarga qaramay, Telegram dunyoning aksar joylarida so‘z erkinligi va tashkilotlar uchun muhim vosita bo‘lib qolmoqda.

Telegram xabar almashish ilovasi butun dunyo bo‘ylab tobora ko‘proq tekshiruvlarga duch kelmoqda, chunki hukumatlar uning so‘z erkinligi va xavfsizlik tahdidlariga yordam berishdagi roli bilan kurashmoqda.

Pavel Durov Parijda hibsga olinganida Telegram muammolari avj oldi. Telegram zudlik bilan javob berib, «Durovning yashiradigan hech narsasi yo‘qligini» aytib, ayblovlarni «absurd» deb atadi.

2015 yildan buyon 31 davlat platformaga vaqtinchalik yoki doimiy taqiqlarni joriy qilgan, bu esa butun dunyo bo‘ylab 3 milliarddan ortiq odamga ta’sir qilgan. Mana Telegram taqiqlangan yoki tekshirilishi mumkin bo‘lgan mamlakatlar ro‘yxati.

Birlashgan Qirollik: Birlashgan Qirollikda Telegram kanallari avgust oyida muhojirlarga qarshi tartibsizliklarni muvofiqlashtirish uchun ishlatilgan, bu esa qat’iy tartibga solish talabiga sabab bo‘lgan.

Germaniya: Germaniya 2022 yilda nafrat so‘zlarig oid qonunlarini buzuvchi kanallarni aniqlagandan so‘ng ilovani taqiqlashni ko‘rib chiqdi va natijada Telegram’ni mahalliy qoidalarga rioya qilmagani uchun 5 million yevro jarimaga tortdi.

Ispaniya: Mart oyida sudya to‘rtta yirik media guruhi - Mediaset, Atresmedia, Movistar va Egeda foydasiga qaror chiqarganidan keyin Ispaniya Telegram-ni qisqa muddatga taqiqladi.

Norvegiya: Umummilliy taqiqni amalga oshirmasa ham, Norvegiya vazirlar, davlat kotiblari va siyosiy maslahatchilar uchun ish qurilmalarida Telegramdan foydalanishni taqiqladi. 2023 yil mart oyida qabul qilingan bu qaror milliy xavfsizlik bilan bog‘liq muammolarga asoslangan edi.

Rossiya: Rossiyada 2018 yildan 2020 yilgacha Telegram’ga ikki yillik taqiq joriy etildi. Taqiq Telegram asoschisi va bosh direktori Pavel Durov ma’lum foydalanuvchilar haqidagi ma’lumotlarni topshirish so‘rovlarini bajarishdan bosh tortganidan keyin boshlangan.

Belarus: Rasmiy ravishda taqiqlanmagan bo‘lsada, Belarusda Telegramdan foydalanish katta xavf tug‘diradi. Hukumat ekstremistik va hukumatga qarshi deb topilgan Telegram kanallari ro‘yxatini e’lon qildi. Xalqaro Amnistiyaga ko‘ra, ushbu kanallarga qo‘shilgan foydalanuvchilar yetti yilgacha qamoq jazosiga hukm qilinishi mumkin.

Xitoy: Telegram Xitoyda 2015 yildan beri bloklangan. Taqiq Telegram serverlariga tarqatilgan xizmat ko‘rsatishni rad etish (DDoS) hujumi ortidan sodir bo‘ldi, ba’zi ekspertlar buni Xitoy hukumati ilovani senzura qilishni oqlash uchun uyushtirgan bo‘lishi mumkin, deb hisoblaydi. Taqiqlanishdan avval Xitoydagi huquqshunoslar hukumat va Xitoy Kommunistik partiyasini tanqid qilish uchun Telegram’dan foydalangan.

Eron: Eron 2018 yildan buyon mamlakatda iqtisodiy adolat o‘rnatishga chaqirgan norozilik namoyishlari ortidan Telegram’ni bloklab qo‘ygan. Eron hukumati Telegram’ni bu noroziliklarga yordam berishda aybladi va buning o‘rniga mahalliy ilovalarni targ‘ib qilishni yoqlab chiqdi. Taqiqlanishdan oldin Eronning 80 millionlik aholisining qariyb yarmi Telegram’dan aloqa uchun foydalangani xabar qilingan edi. Ko‘pgina foydalanuvchilar ilovaga virtual xususiy tarmoqlar (VPN) orqali kirishda davom etmoqda.

Hindiston: To‘g‘ridan-to‘g‘ri taqiqlanmagan bo‘lsada, Telegram Hindistonda turli jinoiy harakatlardagi roli uchun tergov qilinmoqda. Hindiston hukumati tergov natijalariga qadar taqiqni ko‘rib chiqishni ma’lum qildi.

Tailand: Telegram Tailandda 2020 yildan beri hukumatga qarshi namoyishlarni uyushtirishda foydalanilgani uchun taqiqlangan. Namoyishlarda 2014 yilda davlat to‘ntarishi natijasida hokimiyatni qo‘lga kiritgan sobiq bosh vazir Prayut Chan-o-cha iste’foga chiqish talab qilingan. Telegram ayniqsa namoyishchilarga qisqa vaqt ichida yig‘inlar tashkil qilishda yordam bergan.