Global qarz 315 trillion dollarga yetdi: asosan qaysi sektor qarzga botgan?

Dunyo mamlakatlari qarzi 2024 yilning birinchi choragida yangi rekordni qayd etdi va atigi uch oy ichida 1,3 trillion dollarga oshdi.

Qarz olishdagi bu to‘fon iqtisodiyotlar bo‘ylab keng tarqalgan tendensiyadir. AQSh va Yaponiya rivojlangan iqtisodiy davlatlar orasida bu qarzga eng katta hissa qo‘shgan bo‘lsa, Xitoy, Hindiston va Meksika rivojlanayotgan bozorlarda eng katta ulushni egalladi. Umuman olganda, global qarzning yalpi ichki mahsulotga nisbati 333 foizga yetdi, chunki qarzga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha yuqori xarajatlar va o‘sib borayotgan qarz yuklari ko‘payishda davom etmoqda.

O‘sib borayotgan qarz tog‘i

Quyida biz 2024 yilning birinchi choragida global qarz 315,1 trillion dollarga ko‘tarilganini ko‘rsatamiz:

• 2024 yil 1-chorak $315,1T
• 2023 yil 4-chorak $313,8T
• 2023 yil 3-chorak $305,3T
• 2023 yil 2-chorak $306,2T
• 2023 yil 1-chorak $307,0T
• 2022 yil 4-chorak $297,8T
• 2022 yil 3-chorak $289,0T
• 2022 yil 2-chorak $298,2T
• 2022 yil 1-chorak $307,6T
• 2021 yil 4-chorak $304,7T

Pandemiya boshlanganidan beri qarz 21 foizga oshib, global jami miqdorga 54,1 trillion dollarni qo‘shdi.

Bugungi kunda qarzning eng katta ulushi 94,1 trillion dollarni tashkil etgan nomoliyaviy korporasiyalar hissasiga to‘g‘ri keladi, davlat qarzlari esa 91,4 trillion dollar bilan keyingi o‘rinda. Shu bilan birga, moliya sektori 70,4 trillion dollar, uy xo‘jaliklari esa 59,1 trillion dollar qarzga ega.

Rag‘batlantirish choralari qarz olish oqimini kuchaytirgan bo‘lsada, bu ko‘plab iqtisodlarni yanada xavfli holatda qoldirmoqda. Amerikada qarzga xizmat ko‘rsatish xarajatlari mudofaa xarajatlaridan ko‘proq bo‘lib, foizlar to‘lovi yanada oshishi kutilmoqda. Natijada, hukumat o‘z qarzlarini yengish uchun soliqlarni oshirishi yoki xarajatlarni qisqartirishi kerak bo‘lishi mumkin. Hozircha hech bir siyosiy partiya mamlakatning fiskal barqarorligini ta’minlovchi mazmunli strategiyaga ega emas.