ATACMS yadroviy ayiqni uyg‘otadimi?
Rossiya-Ukraina jabhasida keskinlashuvning yangi bosqichi mavjud. O‘tgan yakshanba kuni Moskva, ehtimol, eng katta zarbalaridan birini Ukrainaga berdi. Mamlakatga «Shahedlar», «Zirkonlar», «Iskanderlar» va «Xanjarlar» yuborilgan. Maqsad davlatning energiya tizimi edi. Ko‘plab shaharlarda portlashlar eshitildi.
Ertasi kuni iste’foga chiqqan AQSh prezidenti Jo Bayden Ukrainaga ATACMS raketalarini Rossiya hududiga o‘qqa tutishga ruxsat berdi. Otish masofasi taxminan 300 km. 19 noyabrga o‘tar kechasi Bryansk viloyatida portlash sodir bo‘ldi. Zarba Karachev shahridagi katta o‘q-dorilar omboriga tushdi.
Rossiyaning ta’kidlashicha, G‘arb Rossiya-Ukraina mojarosini ataylab kuchaytirmoqda. Va Rossiya Prezidenti Vladimir Putin farmonni imzoladi, unga ko‘ra yadroviy zarba uchun asos «yadroviy davlat ko‘magida har qanday yadrosiz davlat tomonidan Rossiya Federasiyasi va uning ittifoqchilariga tajovuz qilish», shuningdek, ommaviy havo hujumi bo‘lishi mumkin. yadroviy bo‘lmagan vositalar, shu jumladan dronlar bilan.
Muzokaralarning kutilayotgan sanasi qanchalik yaqinlashsa, vaziyat shunchalik noaniqlashadi. Bir tomondan, OAV xabarlariga ko‘ra, Putin saylangan prezident Donald Tramp bilan tinchlik bo‘yicha munozaralarga ochiq. Va u hatto Ukrainaning bosib olinmagan hududlarini qo‘lga kiritish g‘oyasidan voz kechdi, ya’ni u urushni mintaqalar bo‘ylab emas, balki front chizig‘i bo‘ylab tugatishga tayyor.
Boshqa tomondan, Kreml hech qachon hech qachon kesib o‘tmaslik kerak bo‘lgan «qizil chiziqlar» haqida shunchalik tez-tez gapirganki, endi ular ATACMS-dan foydalanishni javobsiz qoldirishlari qiyin. Yadroviy emas, balki halokatli.
Hozircha ishonch bilan aytishimiz mumkinki, yo hozirgi keskinlashuv Ukraina pozisiyasini mustahkamlaydi va Rossiyani muzokaralarga undaydi, yoki vaziyat ma’lum darajada keskinlashishda davom etadi.
Harbiy ekspert, polkovnik, Ukraina Qurolli Kuchlari Bosh shtabining sobiq spikeri Vladislav Seleznev TRT Kremldan kutilayotgan javob va Ukrainaning harbiy istiqbollari haqida gapirdi:
- Rossiya hududidagi harbiy nishonlarga hujumlar yaxshi. Bryansk viloyatida ATACMS yordami bilan dushman to‘plagan artilleriya o‘q-dorilari va raketalar omborlarining bir qismi keyinchalik ularni Kursk viloyati yo‘nalishida harakat qilayotgan rus harbiylariga topshirish uchun yo‘q qilindi.
Ruslar boshqa bazaviy arsenal va omborlarni izlashlari kerak. Ammo Ukraina Bosh shtabi uxlamayapti. Misol uchun, razvedka Novgorod viloyatida artilleriya snaryadlari va raketalar saqlanadigan yana bir omborni aniqladi. Bugun u yerga dronlar ham yuborildi.
Bugungi kunda urushni belgilaydigan eng muhim narsa bu resurslardir. Agar ruslar Ukraina kuchlarining mudofaa chizig‘ida o‘t to‘siqlarini yaratish uchun artilleriya o‘q-dorilariga ega bo‘lsalar, ular jang maydonida muvaffaqiyat qozonishadi. Artilleriya snaryadlari yo‘q - ular jang qila olmaydi.
- Javob nima bo‘lishi mumkin?
— AQShning Kiyevdagi elchixonasi bayonotlariga ko‘ra, ular o‘z ishlarini yopib qo‘ygan va Ukraina hududiga keng ko‘lamli raketa va dron hujumini kutishmoqda (mutaxassis bilan suhbatdan bir soat o‘tgach, Kiyevda havo hujumi haqida signal eshitildi.
Hozir Qora dengizda bir nechta kema bor, bortida jami 28 ta kalibrli kema bor. Albatta, aviasiya, menimcha, allaqachon zaryadlangan. Endi RS-26 uchirishga tayyorlanayotgani haqida ko‘proq xabarlar bor, bu kuchli jangovar kallak bilan 6000 kmgacha masofani bosib o‘tishga qodir bo‘lgan o‘rta masofali raketa. Agar jangovar kallak taxminan 1,5 tonnalik raketa bo‘lsa, biz yetib kelish nuqtasida halokat darajasini tasavvur qilishimiz mumkin.
— Ukrainada hujumni qaytarish uchun imkoniyat bormi?
— Bizda havo hujumidan mudofaa tizimi mavjud. Men ushbu havo hujumidan mudofaa tizimlari bunday darajadagi raketalarni yo‘q qilishga qodirmi yoki yo‘qligini aytishga tayyor emasman.
— Rossiya Federasiyasi yadro qurolidan foydalanishi mumkinmi?
«Agar Putin yadroviy qurol bilan zarba bermoqchi bo‘lsa, buni 2022 yilning aprelida qilgan bo‘lardi». Keyin men Lvov viloyatidagi poligonda edim, keyin esa harbiy kanallarimiz orqali biz taktik yadroviy raketa bilan hujumga tayyorlanayotgan edik. Bu sodir bo‘lmadi.
Demak, dunyo yetakchilari Putinga bunday raketa hujumining oldini olish uchun argumentlar topgan. O‘shandan beri vaziyat keskin o‘zgargan deb o‘ylamayman. Bu munozaralar va qo‘rquvlarning barchasi G‘arb hamjamiyatiga va yetakchilariga bosim o‘tkazish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, ular yadro qurolidan foydalanish bilan bog‘liq real harakatlarga aylanib qolishi dargumon.