“Alhamdulillah” kalimasining hayratbaxsh shifosi

Qur’oni Karim va hadisi sharifda sabr-qanoatli bo‘lish va g‘am-qayg‘ularni mardonovor qarshi olib har doim ko‘tarinki kayfiyatda yurish lozimligi ko‘p aytilgan. Buning hikmati shundaki, sabrlilik va ijobiy fikrlash insonni davolash vositalarining ikkitasi hisoblanadi. Qur’oni Karimda:

وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ

"Albatta, Biz sizlarni bir oz qo‘rqinch va ochlik bilan, mol-mulkga, jonga mevalarga nuqson yetkazish bilan sinaymiz. Va sabrlilarga bashorat ber".

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ

"Ular musibat yetganda: «Albatta, biz Allohnikimiz va, albatta, biz Unga qaytuvchimiz», derlar".

أُولَـئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ

"Ana o‘shalarga Rabbilaridan salavotlar va rahmat bor. Ana o‘shalar hidoyat topganlardir"("Baqara" surasining 155-157-oyatlari), deb marhamat qilingan.

Zamonaviy ilm-fan tadqiqotlari ko‘rsatishicha, Alloh taoloning ushbu marhamati ila sobir bo‘lganlarga ko‘rsatgan sabri uning o‘zining sog‘ligini mustahkamlashga xizmat qilar ekan.

Bernard Jensen “Fan va iridodiagnostika” (ko‘zning rangdor pardasi holatiga qarab tashxis qo‘yish – muqobil tibbiyot) kitobida: “Bugungi vrach inson organizmi mexanizmi uchun eng muhimi, uning jismi emas, uni boshqaradigan miyasi ekanini yaxshi biladi”, deb yozgan edi. Doktor Ted Morter “Sizning sog‘ligingiz – sizning tanlovingiz” asarida ushbu faktni tasdiqlab bundayo deydi: “Salbiy fikrlar – inson tanasida ko‘plab kasalliklar keltirib chiqaradigan kislotalar hosil qiladi. Chunki inson tanasi jismoniy ta’sirlarga reaksiya ko‘rsatgani kabi muayyan fikrlar sababli yuzaga kelgan salbiy aqliy va hissiy zarbaga ham reaksiya ko‘rsatadi.

Tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, shifoxonalarning klinika bo‘limida yotib davolanayotgan 70 foiz bemorning organik shikoyati yo‘q. Bu juda ham baland raqam. Tibbiy nuqtai nazardan ularning ichki organlarida kasal bo‘lishga sabab bo‘ladigan hech narsa yo‘q bo‘lsa-da, ular kasallikni ruhiy shart-sharoitlar yuzasidan orttirib olgan.

Freydning o‘z-o‘zini tahlil qilish konsepsiyasida salomatlik bilan bog‘liq muammolarni bartaraf etishda ruhiy tomonga ko‘proq e’tibor berish g‘oyasi  ilgari surildi. Ammo shuni unutmaslik kerakki,  insonning jismi va ruhi bir-biridan ajralmasdir.

Ruhiyat miya bilan bog‘liq. Miya esa organ bo‘lib, tananing boshqa organlari singari bitta  oziq manbaidan oziqlanadi va boshqa organlar bilan bir xil muammoga moyil bo‘ladi. Miya tanamizning boshqa a’zolariga o‘xshab kaliy va yog‘lar ishlab chiqaradigan to‘qimalardan farqli o‘laroq glyukozaga ehtiyoj sezadi. Natijada miya tanada qandning kam miqdorda ekanidan aziyat chekadi. Freydning fikricha, psixoanaliz biokimyoviy jarayonlar keltirib chiqaradigan shizofreniyaga o‘xshagan kasalliklarni davolashda asqatmaydi. Miya – tana a’zolari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi bir organ. Shuning uchun insonning aqliy jihati uning jismoniy holatiga ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, tafakkur qilish va ilm o‘rganish tanadagi ozuqaviy moddalarni, asosan, fosforni nobud qiladi.

Hadisi sharifda: “Pahlavon deb boshqalarni yiqitganni emas, o‘z nafsidan tug‘iladigan g‘azabiga g‘olib bo‘lgan kishiga aytiladi”, deyilgan.

Ushbu hadisdan jismoniy quvvatning kaliti sabr va xotirjamlik ekani ayon bo‘ladi.

Fosfor ruhiy siqilish va bezovtalik sababli tugab ketadigan yagona modda emas. Agar hissiyotlar uchun javobgar bo‘lgan asosiy a’zo – qalqonsimon bez me’yoridan ortiq ishlasa, insonda yod tanqisligi kuzatiladi. Ishdan ayrilish yoki oilaviy ajrim yoxud unchalik sevimli bo‘lmagan boshqa joyga ko‘chib o‘tish sababli tanada kaliy va natriy yetishmasligi paydo bo‘ladi. Hatto tanada qand miqdorining kam bo‘lishi ham hissiy hayajonni chaqiradi.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam har qanday vaziyatda ham vazminlikni saqlab qolishni maslahat berganlar. Ammo biz ko‘pincha tuyg‘ularimizni boshqara olmay qolamiz va ehtiroslarga berilamiz. Shuning uchun juda qattiq bezovtalangan vaqtda tanadagi qand miqdori ortib ketadi va kishini behol qiladi. “Alhamdulillah” kalimasini aytib yurish insonning kayfiyatini ko‘taradi va sog‘ligiga ijobiy foyda beradi. Bu so‘z kishini xotirjam qiladi. Sog‘ligini qadrlagan odam jotirjam bo‘lsin va ortiqcha siqilishlardan va ruhiy zarbalardan saqlansin.

Kutilmaganda yuz beradigan ruhiy zarbalardan saqlanishning yagona yo‘li – Alloh taologa hamdu sano aytib, undan panoh so‘rashni odat qilishdir. Qachonki inson aqliy va jismoniy salomatlik o‘rtasidagi aloqani e’tiborsiz qoldirsa, u sog‘ligini boy bergan bo‘ladi. Ko‘plab xastaliklar va muammolar aynan ana shu muhim profilaktika qilib yurilmagani sababli yuz beradi. Shuning uchun salbiy hislar ta’siridan qochib Qur’on va hadis hikmatlariga amal qilish darkor. Nimangiz bo‘lsa, hammasining shukronasiga “Alhamdulillah”, deyishni; biror ishni boshlashni niyat qilsangiz “Inshoalloh” deyishni; birorta go‘zallikni uchratib qolsangiz “Subhanalloh”, deyishni; sabr-toqatingiz tugasa va o‘zingizni zaif va notavon his qilsangiz “”Astag‘firulloh deyishni; qiyinchiliklarga duch kelsangiz “Allohu akbar”, deyishni odat qiling. Chunki ana shu beshta so‘z bilan inson o‘zining sog‘ligini himoya qilib, ko‘plab kasalliklardan shifo topib yuradi.

Muallif: Sayda Xayat

Tarjimon:  Damin  JUMAQUL

Azon.uz