Yangi qonun: O‘zbekistonda inson a’zolarini ko‘chirib o‘tkazish tartibi belgilandi

O‘zbekistonda homilador ayollar, qamoqda yoki ozodlikdan mahrum etish joylarida saqlanayotgan hamda 18 yoshga to‘lmagan shaxslarning inson a’zolarini va (yoki) to‘qimalarini olishga yo‘l qo‘yilmaydi. Bu haqdagi tegishli qonun prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan imzolandi.

Qonunga ko‘ra, inson a’zolarini va (yoki) to‘qimalarini uning murdasidan olishga uning tiriklik chog‘idagi notarial tartibda tasdiqlangan yozma roziligi mavjud bo‘lgan taqdirda yo‘l qo‘yiladi.

Tirik donorni undan a’zosini va (yoki) to‘qimalarini olish uchun rozilik berishga majburlash taqiqlanadi.

Sun’iy ravishda yetishtirilgan a’zolar transplantasiya ob’ektlari bo‘lmaydi. Shuningdek, qonunning amal qilishi:
- insonning ko‘payishiga taalluqli bo‘lgan a’zolar va to‘qimalarning transplantasiyasiga;
- a’zolar va to‘qimalarning autogen (bir shaxsning o‘zi tirik donor va resipiyent bo‘ladi) transplantasiyasiga;
- qon va uning tarkibiy qismlari donorligi sohasidagi munosabatlarga nisbatan tatbiq etilmaydi.

Quyidagilarga nisbatan inson a’zolarini va (yoki) to‘qimalarini olishga yo‘l qo‘yilmaydi:
- 18 yoshga to‘lmagan shaxslarga (bundan suyak iligini transplantasiya qilish hollari mustasno);
- belgilangan tartibda muomalaga layoqatsiz deb topilgan shaxslarga, shuningdek ruhiy holatning buzilishlariga (ruhiy kasalliklarga) chalingan shaxslarga;
- qamoqda yoki ozodlikdan mahrum etish joylarida saqlanayotgan shaxslarga;
- I va II guruh nogironligi bo‘lgan shaxslarga;
- homilador ayollarga;
- shaxsi aniqlanmagan shaxslarga;
- muayyan yashash joyi bo‘lmagan shaxslarga;
- “Mehribonlik”, “Saxovat” va “Muruvvat” uylarida yashovchi shaxslarga;
a’zosi va (yoki) to‘qimalari ilgari transplantasiya uchun olingan shaxslarga.
- O‘zbekiston fuqarosi chet davlat fuqarosi bo‘lgan resipiyent uchun donor bo‘lishi mumkin emas.

Transplantasiya qilinadigan inson a’zolarini va (yoki) to‘qimalarini O‘zbekistondan tashqariga olib chiqish taqiqlanadi.

Inson a’zolaridan va (yoki) to‘qimalaridan foydalanish ustidan nazoratni amalga oshirish, shuningdek transplantasiyaga muhtoj shaxslarga tezkor tibbiy yordam ko‘rsatish maqsadida Donorlarning, resipiyentlarning, shuningdek inson a’zolarining va (yoki) to‘qimalarining yagona davlat reestri tashkil etiladi.

Yagona davlat reestrida:
- a’zolarning va (yoki) to‘qimalarning potensial resipiyentlari;
- o‘ziga nisbatan a’zolar (a’zoning bir qismi) va (yoki) to‘qimalarning transplantasiyasi bajarilgan resipiyentlar;
- o‘zidan a’zolar va (yoki) to‘qimalar olinishiga notarial tartibda tasdiqlangan yozma rozilik bergan tirik donorlar;
- o‘zining biologik o‘limi yuz berishi fakti aniqlanganidan keyin o‘z tanasidan (tanasining qoldiqlaridan) a’zolar va (yoki) to‘qimalar olinishiga tiriklik chog‘ida notarial tartibda tasdiqlangan yozma rozilik bergan shaxslar;
- o‘zidan transplantasiya uchun a’zolar va (yoki) to‘qimalar olingan donorlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak.

Yagona davlat reestrida saqlanadigan ma’lumotlar shifokor siridir.

Qonunga mavofiq, inson a’zolari va to‘qimalarini olish hamda ularning transplantasiyasi davlat sog‘liqni saqlash tizimining tibbiyot muassasalari tomonidan amalga oshiriladi, ushbu muassasalarning ro‘yxati Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.

Inson a’zolarini va (yoki) to‘qimalarini resipiyentlarga transplantasiya qilish inson a’zolarining va (yoki) to‘qimalarining transplantasiyasi zarurligi to‘g‘risidagi tibbiy xulosa asosida, shuningdek transplantasiya resipiyentning yozma roziligi bilan amalga oshiriladi.

Ushbu qonun rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran kuchga kiradi.