Turkiy davlatlar bilan ekologiya sohasidagi diplomatik aloqalar yangi bosqichga ko‘tarilmoqda

Turkiy davlatlar bilan ekologiya sohasidagi diplomatik aloqalar yangi bosqichga ko‘tarilmoqda

2024 yilning 5-6 noyabr kunlari Qirg‘iz Respublikasining Bishkek shahrida Turkiy davlatlar tashkilotining (TDT) navbatdagi sammiti o‘tkaziladi. Mazkur sammitda O‘zbekiston faol ishtirok etib, ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi sohalarida dolzarb masalalarni ilgari surishni maqsad qilgan.

O‘zbekistonning TDTga a’zo davlatlar ekologiyasini yaxshilash borasidagi tashabbuslari

Prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan xalqaro tadbirlarda barcha sohalarda, xususan, ekologiya borasida ham qator muhim tashabbuslar ilgari surilmoqda. Buning samarasi o‘laroq O‘zbekiston xorijiy tashkilotlar, jumladan, Turkiy davlatlar tashkilotida (TDT) ham o‘z o‘rniga ega davlatga aylandi. Xususan, 2022 yilning 10–11 noyabr kunlari Turkiy davlatlar tashkilotining birinchi sammiti yurtimizda o‘tkazildi. Ko‘hna va navqiron Samarqand mezbonlik qilgan sammitda O‘zbekiston tomonidan turkiy dunyoni yanada yaqinlashtirish va ulkan salohiyatni to‘liq ishga solishga qaratilgan muhim taklif va tashabbuslar bildirildi.

2023 yilda Turkiyaning Anqara shahrida, bo‘lib o‘tgan tashkilotning navbatdagi sammitida Davlatimiz rahbari global iqlim o‘zgarishlariga alohida e’tibor qaratdi. Jumladan, quyidagilar kechiktirib bo‘lmas chora-tadbirlar ekanligi ta’kidlandi:

— favqulodda holatlarning oldini olish va ularning oqibatlarini bartaraf etish maqsadida tashkilotning tizimli hamkorlik platformasini tashkil etish va bu platforma doirasida aniq mexanizmlarni joriy qilish va muhim choralar ko‘rish;

— favqulodda vaziyatlar bo‘yicha TDTga a’zo davlatlar vazirliklari o‘rtasidagi sheriklik aloqalarini faollashtirish;

jahonning eng ilg‘or tajribasini sohaga tatbiq etish, o‘rmon yong‘inlari, bo‘ronlarni oldindan aniqlash va aholini erta ogohlantirish hamda doimiy xabardorligini oshirib borish.

O‘tgan yili Qozog‘istonning Ostona shahrida bo‘lib o‘tgan TDT tashkilotining navbatdagi sammitida esa O‘zbekiston ekologiya sohasida keng qamrovli hamkorlikni rivojlantirishdan manfaatdor ekanligi qayd etildi.

Mazkur sammit doirasida Prezident Shavkat Mirziyoyevga turkiy xalqlar oilasining birligini mustahkamlashga, turkiy mamlakatlarning manfaatlari va qarashlarini xalqaro maydonda faol ilgari surishga qo‘shgan ulkan hissasi uchun “Turkiy dunyoning oliy ordeni” tantanali topshirildi.

Bundan tashqari, 2024 yilning 5-6 iyul kunlari Ozarbayjonda bo‘lib o‘tgan TDTning norasmiy sammitida O‘zbekiston tomonidan asosiy e’tibor iqlim o‘zgarishlariga qarshi birgalikda kurashishga qaratildi. Shavkat Mirziyoyev mavjud muammolarni tizimli hal etish uchun vazirlar darajasida Turkiy ekologiya kengashini tuzish va mazkur tuzilma qarorgohini ekologik ofatdan eng ko‘p zarar ko‘rgan hudud – Orolbo‘yidagi yirik shahar Nukusda joylashtirish taklifini ilgari surdi.

TDTga a’zo davlatlar bilan samarali hamkorlik

O‘zbekiston TDTga a’zo davlatlar bilan ekologiya sohasida ham faol va samarali hamkorlik o‘rnatgan.

O‘zbekiston va Ozarbayjon: 2008 yil 11 sentyabrda Boku shahrida ekologiya sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi Bitim imzolangan bo‘lib, ikki davlat vakillari turli uchrashuvlar, xalqaro konferensiya va tadbirlar doirasida ikki va ko‘p tomonlama asosda o‘zaro tajriba va axborot almashmoqda. Xususan, 2023 yil 9 dekabrda BMTning Iqlim o‘zgarishi bo‘yicha doiraviy konvensiyasi (COP28) ishtirokchilarining 28-konferensiyasida Ozarbayjon Respublikasi milliy pavilyonida IHT mintaqasida resurslardan samarali foydalanish, barqaror rivojlanish va aylanma iqtisodiyotga o‘tishni jadallashtirish masalalariga e’tibor qaratildi.

O‘zbekiston va Qirg‘iz Respublikasi: 1996 yil 24 dekabrda ekologiya va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi hukumatlararo bitim imzolangan. Ikki mamlakat sohaga oid konferensiyalar, forumlar, seminar va treninglarda doimiy ishtirok etib kelmoqda. Xususan, O‘zbekiston tomoni 2022 yil 21-22 oktyabr kunlari Bishkek shahrida Qor qoploni va uning ekotizimlarini saqlash bo‘yicha global dastur (GSLEP) boshqaruv qo‘mitasining 7-yig‘ilishi, 2023 yil 4-6 iyul kunlari bo‘lib o‘tgan «Yovvoyi hayvonlarning noqonuniy savdosi – tadqiqot natijalari, huquqiy tahlil va ilg‘or tajriba» mavzusidagi hududiy seminar hamda 2024 yil 15-17 may kunlari o‘tkazilgan BMT UNFCCC shartlari, tartiblari va yo‘riqnomalariga muvofiq ikki yillik shaffoflik hisobotlarini tayyorlash bo‘yicha Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun mintaqaviy trening seminarida faol ishtirok etdi.

O‘zbekiston va Qozog‘iston: 1997 yil 2 iyunda Atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish sohasida hamkorlik, 2022 yil 22 dekabrda esa ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi hukumatlararo bitim imzolangan. Ayni damda Sirdaryo havzasida atrof-muhitni muhofaza qilish va suv sifati bo‘yicha O‘zbekiston-Qozog‘iston qo‘shma ishchi guruhi faoliyat ko‘rsatmoqda.

2023 yilning 2-3 iyun kunlari O‘zbekiston delegasiyasi Ostonada bo‘lib o‘tgan «ECO-JER: Carbon Neutrality Pathways» 3-xalqaro kongressida, 4-5 sentyabr kunlari esa Orolni qutqarish xalqaro jamg‘armasining Barqaror rivojlanish bo‘yicha davlatlararo komissiyasi yig‘ilishida ishtirok etdi. 2024 yil fevral oyida Samarqand shahrida CMS COP-14 doirasida O‘zbekiston va Qozog‘iston o‘rtasida Ustyurt platosida hayvonot dunyosini saqlash bo‘yicha hamkorlik memorandumi imzolandi.

O‘zbekiston va Turkiya: 2018 yilda Turkiya Qishloq va o‘rmon xo‘jaligi vazirligi bilan o‘rmon xo‘jaligi sohasida shartnoma imzolanib, o‘tgan 6 yil davomida 60 ga yaqin mutaxassislarimiz Turkiyada o‘tkazilgan konferensiya, seminar va tajriba almashish kurslarida qatnashdi. Bundan tashqari, Turkiya O‘zbekistonning tog‘li hududlaridagi to‘g‘on va suv omborlari atrofidagi o‘rmonlar, shaharlar atrofidagi yashil o‘rmonlar ekish uchun yer tayyorlashda ham amaliy yordam ko‘rsatdi. So‘nggi to‘rt yil davomida 40 ga yaqin turkiyalik mutaxassis mamlakatimizga tashrif buyurib, tajriba almashdi. 2024-2025 yillarda esa Turkiyaga 30 ga yaqin mutaxassis tashrif buyurishi va o‘rmon xo‘jaligi bo‘yicha tajriba almashishi kutilmoqda.

O‘zbekiston va Turkmaniston: 2017 yil 20 mayda atrof-muhitni muhofaza qilish va barqaror rivojlanish sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi bitim, 2021 yil 5 oktyabrda esa transchegaraviy kontekstda biologik xilma-xillikni saqlash bo‘yicha hamkorlik to‘g‘risidagi bitim imzolangan. O‘zbekiston delegasiyasi 2023 yil 10 martda Ashxobodda bo‘lib o‘tgan «Iqlim o‘zgarishi sharoitida oziq-ovqat xavfsizligi sohasida hamkorlik» xalqaro konferensiyasi, «Afg‘on inqirozi sharoitida Markaziy Osiyoda energiya hamkorligi va tabiiy resurslarni boshqarish: oldinga yo‘l» mintaqaviy seminari, YXHT Bosh kotibi va Markaziy Osiyo mamlakatlari atrof-muhit vazirlarining 2024 yil 4 martdagi uchrashuvida ishtirok etdi. Shuningdek, 2023 yilning 10–25 sentyabr kunlari Saudiya Arabistonining Ar-Riyod shahrida bo‘lib o‘tgan YUNESKO Umumjahon merosi qo‘mitasining 45-kengaytirilgan yig‘ilishida «Mo‘’tadil mintaqadagi Turon cho‘llari» transchegaraviy tabiat ob’ekti YUNESKOning Umumjahon tabiiy merosi ob’ektlari ro‘yxatiga kiritildi.

Ayni paytda GIZning «Amudaryoning quyi oqimida yerdan foydalanish va ekotizimlarni saqlashga ekotizimli yondashuv» loyihasi doirasida Amudaryoning biologik xilma-xilligini saqlash va qirg‘oq ekotizimlarining barqarorligini ta’minlash bo‘yicha tajriba almashish bo‘yicha hamkorlik yo‘lga qo‘yilgan. Qolaversa, Turkmaniston bilan chegaradagi muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni boshqarish sohasida transchegaraviy hamkorlikni mustahkamlash va Ko‘hitangni YUNESKO Butunjahon tabiiy merosi ro‘yxatiga kiritish uchun transchegaraviy nominasiya faylini ishlab chiqish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda.

Ko‘p tomonlama hamkorlik istiqbollari

— 2019 yilda Qozog‘iston, Qirg‘iziston va O‘zbekiston o‘rtasida YUNESKOning Butunjahon tabiiy merosi ro‘yxatiga kiritilgan G‘arbiy Tyan-Shan seriyali transchegarasini boshqarish va muhofaza qilish bo‘yicha memorandum, 2021 yilning 10 noyabr kuni esa Glazgoda G‘arbiy Tyan-Shan va Pomir-Oloyda qor qoplonini saqlash, uni oziq-ovqat bilan ta’minlash va yashash muhitini ta’minlash bo‘yicha o‘zaro anglashuv memorandumi imzolandi.

Markaziy Osiyo davlatlarining Qo‘shma bayonoti ishlab chiqildi va 2023 yilning noyabr-dekabr oylarida Dubayda (BAA) bo‘lib o‘tgan Iqlim o‘zgarishi bo‘yicha BMT doiraviy konvensiyasi ishtirokchilari konferensiyasining 28-sessiyasida taqdim etildi.

— 2024 yilning 10 fevral kuni Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Tojikiston atrof-muhit vazirlari yurtimizda ochilgan Markaziy Osiyo atrof-muhit va iqlim o‘zgarishini o‘rganish universiteti (“Green University”) ochilish marosimida ishtirok etdi.

— 2024 yil fevral oyida Samarqand shahrida bo‘lib o‘tgan COP-14 davomida Qozog‘iston, Qirg‘iziston va O‘zbekiston Afrika va Yevroosiyoda yirtqich qushlarning ko‘chmanchi turlarini saqlash bo‘yicha o‘zaro anglashuv memorandumiga qo‘shildi.

Xulosa o‘rnida shuni alohida ta’kidlash joizki, O‘zbekiston Turkiy davlatlar tashkiloti bilan barcha sohalarda bo‘lgani kabi ekologiya borasida ham hamkorlikni yanada mustahkamlash, tashkilotga a’zo davlatlarga birdek daxldor bo‘lgan dolzarb ekologik masalalarga yechim izlashda faollik ko‘rsatishda davom etadi.


Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)

Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar

Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!

Saudiya Arabistoni xazina topdi, neft konlarida «oq oltin» aniqlandi

Бу қиролликнинг нефтга бой иқтисодиёти учун нимани англатади?

Rossiya olti davlat elchixonalariga hujum qildi

Киевда Россиянинг ракета ҳужуми натижасида олтита хорижий элчихона зарар кўрди, деди Украина Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Георгий Тихи.

Dollarning so‘mga nisbatan yangi qiymati ma’lum bo‘ldi

Марказий банк хорижий валюталарнинг ўзбек сўмига нисбатан 23 декабрда амалда бўладиган қийматини эълон қилди.

«Endi juda qiyin bo‘ladi»: Kilian Mbappe Lionel Messi tajribasidan so‘ng Krishtianu Ronaldu bilan o‘ynay olmaganidan afsusdaligini aytdi

Килиан Мбаппе «Реал Мадрид» афсонаси Криштиану Роналду билан кийиниш хонасини баҳам кўра олмаслигидан афсусда.

Britaniya rekord miqdordagi askarini yo‘qotdi

Буюк Британия қуролли кучларининг сони оммавий ихтиёрий ишдан бўшатишлар фонида - иш ҳақи рекорд даражада ошганига қарамай, қисқаришда давом этмоқда.

Rossiyaliklar "Humo arena" bo‘yicha shikoyat qilishdi

22 декабрь куни Тошкент шаҳридаги "Ҳумо арена" мажмуасида хоккей бўйича КХЛ доирасидаги "Динамо" Минск ва "Спартак" Москва жамоалари ўртасидаги ўйин ўтказилганди.

Havo harorati asta-sekin ko‘tarilishi kutilmoqda

Бу ҳақда "Ўзгидромет" хабар берди.

O‘zbekiston terma jamoasi a’zosi faoliyatini yurtimizda davom ettiradi

Ўзбекистон терма жамоаси футболчиси Умар Эшмуродов фаолиятини яна юртимизда давом эттириши мумкин.

Ertaga, 22 dekabr kuni yurtimiz bo‘ylab kutilayotgan ob-havo ma’lumoti bilan tanishing

Бу ҳақда Ўзбекистон Республикаси Гидрометеорология хизмати агентлиги хабар берди.

AQSh Ukrainaning Rossiya hujumini to‘xtata olmasligini e’lon qildi

Украина Россиянинг олға силжишини тўхтатишга қодир эмас, бу ҳақиқат. Бу ҳақда америкалик разведканинг собиқ ходими Скотт Риттер YouTube'даги i Judging Freedom каналида айтиб ўтди.

Qattiq sovuq qachon chekinishi ma’lum qilindi

Ёғиб ўтган қордан сўнг Ўзбекистон ҳудудининг катта қисмида қор қоплами ҳосил бўлди. Бугун эрталаб ҳаво ҳарорати 8-13 даража совуққача, айрим жойларда 15 даража совуққача, энг чекка жанубда 4-6 даража совуққача пасайди.

O‘zbekistonga yana qorli sovuq havo kirib kelmoqda

20-22 декабрь кунлари Ўзбекистон ҳудудига нам ва совуқ ҳаво массалари кириб келиши кутилмоқда. Баъзи жойларда ёғингарчилик (ёмғир, қор) кузатилади, тоғ олди ва тоғли ҳудудларда кучли бўлиши мумкин.

Erkinjon Turdimovning yangi ish joyi ma’lum bo‘ldi

Самарқанд вилояти ҳокими лавозимидан озод этилган Эркинжон Турдимов Президент Администрациясига ишга ўтказилади.

Yurtimizga qachon qor yog‘adi?

Бу ҳақда Ўзгидромет хабар берди.

Havo harorati -8 darajagacha tushishi kutilmoqda

Бу ҳақда Ўзгидромет хабар берди.

Rossiya TIV: Biz qulog‘i borlar eshitadi, miyasi borlar tushunadi, deb umid qilamiz

Лавров “Россиянинг сабр-тоқатини синовдан ўтказмасликка” чақирди.

NATOning uchta davlati Rossiyaga qarshi turishni istamasligini tan oldi

Бу ҳақда сиёсатчилар Индепендент нашрига берган интервюсида гапирди .

Moskva Kishinyovga tahdid qildi

Кишинев томонидан Днестрбўйи электр стансиясини зўрлик билан босиб олиниши Европада оғир оқибатларга ва беқарорликка олиб келади.

Mo‘g‘uliston O‘zbekistonga qo‘y yetkazib bershni boshladi

Бу ҳақда чоршанба куни маҳаллий ОАВ Мўғулистон озиқ-овқат, қишлоқ хўжалиги ва енгил саноат вазирлиги маълумотларига таяниб хабар берди.

Fayzullayev nega ota-onasini Moskvaga olib ketmasligini tushuntirdi

Москванинг ЦСКА ва Ўзбекистон миллий терма жамоаси футболчиси Аббосбек Файзуллаев нега ҳалигача ота-онасини Россия пойтахтига кўчирмагани ҳақида гапириб берди.

Бу ҳаракат Аббос режимининг Женинга ҳужуми пайтида Ал-Жазира "нифоқ уруғини сепмоқда ва ички низоларни қўзғатмоқда" деган айбловлар фонида амалга оширилди.

G‘azo Sog‘liqni saqlash vazirligi: 24 soat ichida 20 dan ortiq falastinlik halok bo‘ldi

Бу ҳақда Фаластин анклавининг Соғлиқни сақлаш вазирлиги баёнот берди.

Qozog‘istondagi aviahalokatda qancha odam qurbon bo‘lgani aytildi

Қозоғистоннинг Ақтау шаҳри яқинида Embraer 190 ҳалокати 38 кишининг ҳаётига зомин бўлди.

AQSh G‘azodagi sulh, yordam haqida gapiradi, ammo Isroilning ochlik siyosatini e’tiborsiz qoldiradi

Байден Нетаняхуга Ғазода хоҳлаган ишини қилиши учун "бўш чек" берганга ўхшайди.

Sudandagi vabo epidemiyasi

Суданда вабо эпидемияси қурбонлари сони 1258 кишига етди.

Ukraina urushning yana bir qishini o‘tkazmoqda

Россиянинг Украина энергетика инфратузилмасига ҳужумлари шу йилнинг баҳоридан бошлаб кучайди.

Shavkat Mirziyoyev Ilhom Aliyev va Putinga hamdardlik bildirdi

Давлатимиз раҳбари барча жароҳат олганлар тез фурсатда соғайиб кетишларини тилади.

Paragvayda 57 tonna marixuana musodara qilindi

Бу ҳақда мамлакат президенти Сантьяго Пенья ижтимоий тармоғидаги саҳифасида маълум қилган.

Isroil armiyasi Yamandan otilgan raketani tutib olgani haqida xabar berdi

Бу ҳақда Исроил мудофаа кучлари матбуот хизмати маълум қилди.

Myunxenda qariyalar uyi yonib ketdi

Бу ҳақда Билд хабар бермоқда .

BMT: Dunyoda och odamlar soni ortib bormoqda

Бой давлатлар халқаро ташкилотларни молиялаштиришни қисқартирар экан, дунёда оч одамлар сони ортиб бормоқда.

O‘zbekistonda avtomobil davlat raqami salkam 1 milliard so‘mga sotildi

Авторақамлар онлайн аукционида сотувга қўйилган 01 888 BBB авторақами 965 миллион 250 минг сўмга сотилди.

Jahondagi eng yirik avtomobil yetkazib beruvchisi ma’lum qilindi

Европа Иттифоқи томонидан электромобилларга бож жорий этилишига қарамай, Хитой 2025 йилда жаҳон бозорида энг йирик автомобил етказиб берувчиси бўлиб қолади.

Ukraina Rossiyaning birinchi 1 mlrd dollarini oldi

Бу АҚШ G7 ташаббуси доирасида Россия активларидан фойдаланиш орқали ажратишга тайёр бўлган режалаштирилган 20 миллиард долларнинг биринчи траншидир.

Rossiya va Xitoy mudofaa xarajatlarini 50 foizga oshirdi – biz esa changda qolib ketibmiz — Daily Express

Нашрнинг ёзишича, янги тадқиқотлар шуни кўрсатдики, Буюк Британиянинг душманлари ҳарбий харажатларни кўпайтирмоқда, аммо Буюк Британия мудофаа учун ЯИМнинг 2,5 фоизини таъминлай олмаяпти.

Rossiyada 5 nafar O‘zbekiston fuqarosi yonib ketdi

Россия Федерациясининг Татаристон бўйича Фавқулодда вазиятлар вазирлиги маълумотлаига кўра, жорий йил 24 декабрь эрталаб соат 3:00 ларда Татаристон Республикасида Елабуга муниципал туманида жойлашган «МИР» чорвачилик фермасининг иншоотида ёнғин содир бўлган.

Abduqodir Husanov — 21 yoshgacha bo‘lgan futbolchilar orasida eng yaxshi markaziy himoyachi

Халқаро спорт тадқиқотлари маркази (CIES) турли позицияларда ўйновчи 21 ёшгача футболчилар орасида тадқиқот ўтказиб, энг яхши футболчилар рейтингини тузиб чиқди.

BMT Isroilni Livandan qo‘shinlarini olib chiqishga chaqirdi

Бу ҳақда ташкилотнинг расмий Телеграм- каналидаги инглиз ва араб тилларидаги нашрда айтилган.

Xitoyda olomonga borib urilgan haydovchi o‘limga hukm qilindi

Бу ҳақда Синхуа агентлиги хабар бермоқда .

Netanyaxu Yamanda hutiylarga hujum qilishni buyurdi

Бу ҳақда Reuters агентлиги хабар берди .