Turkiy davlatlar bilan ekologiya sohasidagi diplomatik aloqalar yangi bosqichga ko‘tarilmoqda

Turkiy davlatlar bilan ekologiya sohasidagi diplomatik aloqalar yangi bosqichga ko‘tarilmoqda

2024 yilning 5-6 noyabr kunlari Qirg‘iz Respublikasining Bishkek shahrida Turkiy davlatlar tashkilotining (TDT) navbatdagi sammiti o‘tkaziladi. Mazkur sammitda O‘zbekiston faol ishtirok etib, ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi sohalarida dolzarb masalalarni ilgari surishni maqsad qilgan.

O‘zbekistonning TDTga a’zo davlatlar ekologiyasini yaxshilash borasidagi tashabbuslari

Prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan xalqaro tadbirlarda barcha sohalarda, xususan, ekologiya borasida ham qator muhim tashabbuslar ilgari surilmoqda. Buning samarasi o‘laroq O‘zbekiston xorijiy tashkilotlar, jumladan, Turkiy davlatlar tashkilotida (TDT) ham o‘z o‘rniga ega davlatga aylandi. Xususan, 2022 yilning 10–11 noyabr kunlari Turkiy davlatlar tashkilotining birinchi sammiti yurtimizda o‘tkazildi. Ko‘hna va navqiron Samarqand mezbonlik qilgan sammitda O‘zbekiston tomonidan turkiy dunyoni yanada yaqinlashtirish va ulkan salohiyatni to‘liq ishga solishga qaratilgan muhim taklif va tashabbuslar bildirildi.

2023 yilda Turkiyaning Anqara shahrida, bo‘lib o‘tgan tashkilotning navbatdagi sammitida Davlatimiz rahbari global iqlim o‘zgarishlariga alohida e’tibor qaratdi. Jumladan, quyidagilar kechiktirib bo‘lmas chora-tadbirlar ekanligi ta’kidlandi:

— favqulodda holatlarning oldini olish va ularning oqibatlarini bartaraf etish maqsadida tashkilotning tizimli hamkorlik platformasini tashkil etish va bu platforma doirasida aniq mexanizmlarni joriy qilish va muhim choralar ko‘rish;

— favqulodda vaziyatlar bo‘yicha TDTga a’zo davlatlar vazirliklari o‘rtasidagi sheriklik aloqalarini faollashtirish;

jahonning eng ilg‘or tajribasini sohaga tatbiq etish, o‘rmon yong‘inlari, bo‘ronlarni oldindan aniqlash va aholini erta ogohlantirish hamda doimiy xabardorligini oshirib borish.

O‘tgan yili Qozog‘istonning Ostona shahrida bo‘lib o‘tgan TDT tashkilotining navbatdagi sammitida esa O‘zbekiston ekologiya sohasida keng qamrovli hamkorlikni rivojlantirishdan manfaatdor ekanligi qayd etildi.

Mazkur sammit doirasida Prezident Shavkat Mirziyoyevga turkiy xalqlar oilasining birligini mustahkamlashga, turkiy mamlakatlarning manfaatlari va qarashlarini xalqaro maydonda faol ilgari surishga qo‘shgan ulkan hissasi uchun “Turkiy dunyoning oliy ordeni” tantanali topshirildi.

Bundan tashqari, 2024 yilning 5-6 iyul kunlari Ozarbayjonda bo‘lib o‘tgan TDTning norasmiy sammitida O‘zbekiston tomonidan asosiy e’tibor iqlim o‘zgarishlariga qarshi birgalikda kurashishga qaratildi. Shavkat Mirziyoyev mavjud muammolarni tizimli hal etish uchun vazirlar darajasida Turkiy ekologiya kengashini tuzish va mazkur tuzilma qarorgohini ekologik ofatdan eng ko‘p zarar ko‘rgan hudud – Orolbo‘yidagi yirik shahar Nukusda joylashtirish taklifini ilgari surdi.

TDTga a’zo davlatlar bilan samarali hamkorlik

O‘zbekiston TDTga a’zo davlatlar bilan ekologiya sohasida ham faol va samarali hamkorlik o‘rnatgan.

O‘zbekiston va Ozarbayjon: 2008 yil 11 sentyabrda Boku shahrida ekologiya sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi Bitim imzolangan bo‘lib, ikki davlat vakillari turli uchrashuvlar, xalqaro konferensiya va tadbirlar doirasida ikki va ko‘p tomonlama asosda o‘zaro tajriba va axborot almashmoqda. Xususan, 2023 yil 9 dekabrda BMTning Iqlim o‘zgarishi bo‘yicha doiraviy konvensiyasi (COP28) ishtirokchilarining 28-konferensiyasida Ozarbayjon Respublikasi milliy pavilyonida IHT mintaqasida resurslardan samarali foydalanish, barqaror rivojlanish va aylanma iqtisodiyotga o‘tishni jadallashtirish masalalariga e’tibor qaratildi.

O‘zbekiston va Qirg‘iz Respublikasi: 1996 yil 24 dekabrda ekologiya va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi hukumatlararo bitim imzolangan. Ikki mamlakat sohaga oid konferensiyalar, forumlar, seminar va treninglarda doimiy ishtirok etib kelmoqda. Xususan, O‘zbekiston tomoni 2022 yil 21-22 oktyabr kunlari Bishkek shahrida Qor qoploni va uning ekotizimlarini saqlash bo‘yicha global dastur (GSLEP) boshqaruv qo‘mitasining 7-yig‘ilishi, 2023 yil 4-6 iyul kunlari bo‘lib o‘tgan «Yovvoyi hayvonlarning noqonuniy savdosi – tadqiqot natijalari, huquqiy tahlil va ilg‘or tajriba» mavzusidagi hududiy seminar hamda 2024 yil 15-17 may kunlari o‘tkazilgan BMT UNFCCC shartlari, tartiblari va yo‘riqnomalariga muvofiq ikki yillik shaffoflik hisobotlarini tayyorlash bo‘yicha Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun mintaqaviy trening seminarida faol ishtirok etdi.

O‘zbekiston va Qozog‘iston: 1997 yil 2 iyunda Atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish sohasida hamkorlik, 2022 yil 22 dekabrda esa ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi hukumatlararo bitim imzolangan. Ayni damda Sirdaryo havzasida atrof-muhitni muhofaza qilish va suv sifati bo‘yicha O‘zbekiston-Qozog‘iston qo‘shma ishchi guruhi faoliyat ko‘rsatmoqda.

2023 yilning 2-3 iyun kunlari O‘zbekiston delegasiyasi Ostonada bo‘lib o‘tgan «ECO-JER: Carbon Neutrality Pathways» 3-xalqaro kongressida, 4-5 sentyabr kunlari esa Orolni qutqarish xalqaro jamg‘armasining Barqaror rivojlanish bo‘yicha davlatlararo komissiyasi yig‘ilishida ishtirok etdi. 2024 yil fevral oyida Samarqand shahrida CMS COP-14 doirasida O‘zbekiston va Qozog‘iston o‘rtasida Ustyurt platosida hayvonot dunyosini saqlash bo‘yicha hamkorlik memorandumi imzolandi.

O‘zbekiston va Turkiya: 2018 yilda Turkiya Qishloq va o‘rmon xo‘jaligi vazirligi bilan o‘rmon xo‘jaligi sohasida shartnoma imzolanib, o‘tgan 6 yil davomida 60 ga yaqin mutaxassislarimiz Turkiyada o‘tkazilgan konferensiya, seminar va tajriba almashish kurslarida qatnashdi. Bundan tashqari, Turkiya O‘zbekistonning tog‘li hududlaridagi to‘g‘on va suv omborlari atrofidagi o‘rmonlar, shaharlar atrofidagi yashil o‘rmonlar ekish uchun yer tayyorlashda ham amaliy yordam ko‘rsatdi. So‘nggi to‘rt yil davomida 40 ga yaqin turkiyalik mutaxassis mamlakatimizga tashrif buyurib, tajriba almashdi. 2024-2025 yillarda esa Turkiyaga 30 ga yaqin mutaxassis tashrif buyurishi va o‘rmon xo‘jaligi bo‘yicha tajriba almashishi kutilmoqda.

O‘zbekiston va Turkmaniston: 2017 yil 20 mayda atrof-muhitni muhofaza qilish va barqaror rivojlanish sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi bitim, 2021 yil 5 oktyabrda esa transchegaraviy kontekstda biologik xilma-xillikni saqlash bo‘yicha hamkorlik to‘g‘risidagi bitim imzolangan. O‘zbekiston delegasiyasi 2023 yil 10 martda Ashxobodda bo‘lib o‘tgan «Iqlim o‘zgarishi sharoitida oziq-ovqat xavfsizligi sohasida hamkorlik» xalqaro konferensiyasi, «Afg‘on inqirozi sharoitida Markaziy Osiyoda energiya hamkorligi va tabiiy resurslarni boshqarish: oldinga yo‘l» mintaqaviy seminari, YXHT Bosh kotibi va Markaziy Osiyo mamlakatlari atrof-muhit vazirlarining 2024 yil 4 martdagi uchrashuvida ishtirok etdi. Shuningdek, 2023 yilning 10–25 sentyabr kunlari Saudiya Arabistonining Ar-Riyod shahrida bo‘lib o‘tgan YUNESKO Umumjahon merosi qo‘mitasining 45-kengaytirilgan yig‘ilishida «Mo‘’tadil mintaqadagi Turon cho‘llari» transchegaraviy tabiat ob’ekti YUNESKOning Umumjahon tabiiy merosi ob’ektlari ro‘yxatiga kiritildi.

Ayni paytda GIZning «Amudaryoning quyi oqimida yerdan foydalanish va ekotizimlarni saqlashga ekotizimli yondashuv» loyihasi doirasida Amudaryoning biologik xilma-xilligini saqlash va qirg‘oq ekotizimlarining barqarorligini ta’minlash bo‘yicha tajriba almashish bo‘yicha hamkorlik yo‘lga qo‘yilgan. Qolaversa, Turkmaniston bilan chegaradagi muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni boshqarish sohasida transchegaraviy hamkorlikni mustahkamlash va Ko‘hitangni YUNESKO Butunjahon tabiiy merosi ro‘yxatiga kiritish uchun transchegaraviy nominasiya faylini ishlab chiqish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda.

Ko‘p tomonlama hamkorlik istiqbollari

— 2019 yilda Qozog‘iston, Qirg‘iziston va O‘zbekiston o‘rtasida YUNESKOning Butunjahon tabiiy merosi ro‘yxatiga kiritilgan G‘arbiy Tyan-Shan seriyali transchegarasini boshqarish va muhofaza qilish bo‘yicha memorandum, 2021 yilning 10 noyabr kuni esa Glazgoda G‘arbiy Tyan-Shan va Pomir-Oloyda qor qoplonini saqlash, uni oziq-ovqat bilan ta’minlash va yashash muhitini ta’minlash bo‘yicha o‘zaro anglashuv memorandumi imzolandi.

Markaziy Osiyo davlatlarining Qo‘shma bayonoti ishlab chiqildi va 2023 yilning noyabr-dekabr oylarida Dubayda (BAA) bo‘lib o‘tgan Iqlim o‘zgarishi bo‘yicha BMT doiraviy konvensiyasi ishtirokchilari konferensiyasining 28-sessiyasida taqdim etildi.

— 2024 yilning 10 fevral kuni Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Tojikiston atrof-muhit vazirlari yurtimizda ochilgan Markaziy Osiyo atrof-muhit va iqlim o‘zgarishini o‘rganish universiteti (“Green University”) ochilish marosimida ishtirok etdi.

— 2024 yil fevral oyida Samarqand shahrida bo‘lib o‘tgan COP-14 davomida Qozog‘iston, Qirg‘iziston va O‘zbekiston Afrika va Yevroosiyoda yirtqich qushlarning ko‘chmanchi turlarini saqlash bo‘yicha o‘zaro anglashuv memorandumiga qo‘shildi.

Xulosa o‘rnida shuni alohida ta’kidlash joizki, O‘zbekiston Turkiy davlatlar tashkiloti bilan barcha sohalarda bo‘lgani kabi ekologiya borasida ham hamkorlikni yanada mustahkamlash, tashkilotga a’zo davlatlarga birdek daxldor bo‘lgan dolzarb ekologik masalalarga yechim izlashda faollik ko‘rsatishda davom etadi.


Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)

Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar

Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!

Erkinjon Turdimovning yangi ish joyi ma’lum bo‘ldi

Самарқанд вилояти ҳокими лавозимидан озод этилган Эркинжон Турдимов Президент Администрациясига ишга ўтказилади.

Yurtimizga qachon qor yog‘adi?

Бу ҳақда Ўзгидромет хабар берди.

Ronaldu Maskka javob qaytardi

Криштиану Роналду Илон Маскка жавоб берди.

Rossiya rubli ham quladi

Россия рублининг АҚШ долларига нисбатан курси илк бор 2022 йил март ойи даражасигача пасайди.

Nemislar bir narsani bilishadi

Билд хабарига кўра, фуқароларга энг яқин бункергача бўлган масофани кўрсатадиган мобил иловани ишлаб чиқиш режалаштирилмоқда.

"Real" Zidanga iltimos bilan chiqdi

Ҳужумчи Килиан Мбаппе “Реал”да ҳали умидларни оқлай олмади.

Janubiy Koreya qiruvchilari Rossiya va Xitoy harbiy samolyotlariga qarshi

Россия ва Хитой ҳарбий самолётлари Жанубий Кореянинг ҳаво ҳужумидан мудофаа идентификация зонасига олдиндан огоҳлантирмасдан кириб келди.

Footmercato: Husanov ikki grand klub orasida talash bo‘ladi

"Ланс" шарафини ҳимоя қилаётган ҳамюртимиз Абдуқодир Ҳусановни январь ойида икки гранд клуб ўз сафига қўшиб олишни истамоқда.

Shavkat Mirziyoyev yangi lavozimga saylandi

Бугун Ўзбекистон Миллий Олимпия қўмитасининг навбатдаги 41-Бош Ассамблеяси бўлиб ўтди.

"PSJ" nega aynan Husanovga qiziqib qoldi?

Дунёга машхур Foot Mercato нашри Абдуқодир Ҳусановга Парижнинг "ПСЖ" клуби қизиқиш билдираётгани ҳақида ёзди.

Mitxun Chakraborti musulmonlarni o‘ldirish bilan tahdid qildi

«Сизларни (мусулмонларни) бўлак-бўлак қилиб, мурдаларингизни дарёга эмас, ерларингизга ташлаймиз».

Sovuq, qor va yomg‘ir: yangi hafta uchun ob-havo ma’lumoti e’lon qilindi

Бошланган ҳафтада кутилаётган об-ҳаво маълумоти эълон қилинди. Ушбу ҳафтанинг бошида Ўзбекистон ҳудудининг катта қисмида қуруқ об-ҳаво сақланиб туради.

Bugun kechqurun va kunduzi yomg‘ir va qor yog‘ishi kutilmoqda

Бугун тунда Республикамизнинг кўплаб ҳудудларида ёмғир бошланади ва тушгача давом этади. Ёғаётган ёмғир қорга айланиш эҳтимоли бор.

Tezkor axborot: O‘zbekistonga sovuq ob-havo oqimi kirib keladi

Жорий йилнинг 5-8 ноябрь кунлари Ўзбекистон ҳудудига совуқ ва нам ҳаво массалари кириб келиши кутилмоқда.

«Qiyomat muzligi» kutilganidan tezroq xavf sola boshladi

«Қиёмат музлиги» шиддат билан эримоқда – бутун дунё бўйлаб глобал сув тошқини хавфи кучаймоқда.

Lavrov kimni «loyiq jazo» bilan tahdid qilmoqda?

Украинадаги уруш атрофидаги вазиятни "кучсиз ғазаб билан авж олдираётганлар" "лойиқ жазо" олади.

Pushkino endi Rossiya qo‘lida

Россия ҳужумлари давом этмоқда.

Zelenskiy o‘t ochishni to‘xtatishga tayyor

Украина Россия Федерацияси билан НАТОга қўшилиш шарти билан ўт очишни тўхтатиш масаласини кўриб чиқади, деди Владимир Зеленский.

Havo harorati -8 darajagacha tushishi kutilmoqda

Бу ҳақда Ўзгидромет хабар берди.

Rossiya Asadni qutqaradimi?

Америка урушни ўрганиш институти (ISW) Россиянинг Башар ал-Ассадга ёрдам юбориш ваъдасига шубҳа билан қаради.

Шу тариқа, тўрт кун ичида мамлакат пойтахтида бузғунчилик ва полицияга бўйсунмаслик учун маъмурий қамоққа олинганлар сони 224 нафарга етди.

Senator: Kaliforniya Trampga yordam bermaydi

Калифорния маъмурияти АҚШнинг янги сайланган президенти Доналд Трамп маъмуриятига ноқонуний муҳожирларни оммавий равишда чиқариб юборишни ташкил этишда ёрдам бермайди.

BMT G‘azoda to‘rt nafar gumanitar xodim halok bo‘lganini ma’lum qildi

Сўнгги бир кун ичида Исроил мудофаа кучларининг Ғазо секторига берган зарбалари оқибатида Save the Children ва World Central Kitchen гуманитар ташкилотлари ходимлари ҳалок бўлди.

Samarqandda fuqaro kamayib borayotgan ilon bilan tomosha ko‘rsatib yurgani aniqlandi

Иштихон туманида яшовчи фуқаро Б.М томонидан Халқаро қизил китобга киритилган мамлакатга ноқонуний йўл билан олиб кирилган Йўлбарс питонини сақлаб келиб таълим масканларида томошалар қуйиб келаётганлиги маълум бўлди.

Bahsli penalti oqibatida 100 dan ziyod odam halok bo‘ldi

Гвинеянинг Нзерекоре шаҳрида футбол фанатлари ўртасида келиб чиққан тўқнашувда 100 дан зиёд одам ҳалок бўлди. Бу якуний рақам эмас, чунки жароҳатланганлар жуда кўп.

Xitoyga 30 kun vizasiz sayohat tartibi qachon kuchga kirishi aytildi

Ўзбекистон фуқаролари Хитойга 30 кун визасиз саёҳат қилиши мумкинлиги, тегишли битим икки давлат ташқи ишлар вазирлари томонидан имзолангани хабар қилинганди.

Fransiya 80 yil avvalgi jinoyatni tan oldi

Франция президенти Эммануэль Макрон француз ҳарбийлари томонидан 1944 йилда амалга оширилган қатлиомни расман тан олди. Бу ҳақда у Сенегал раҳбариятига фожианинг 80 йиллиги муносабати билан йўллаган мактубида гапирган.

Isroil vaziri masjidlardagi ovoz kuchaytirgichlarni musodara qilishni buyurdi

Исроил миллий хавфсизлик вазири ва ўта ўнг қанот «Оцма Йехудит»партияси етакчиси Итамар Бен-Гвир барча масжидларда азон айтишда қўлланилаётган овоз кучайтиргичларни мусодара қилишни буюрди. Бу ҳақда Bild хабар берди.

Germaniyada 17 yoshli islomchi tomonidan rejalangan teraktning oldi olindi

Германиянинг Элмсхорн (Шлезвиг-Голштейн) шаҳрида 17 ёшли Эмин Б. йирик терактга тайёргарлик кўрганликда гумонланиб қўлга олинди.

Rustam Murodov yuqori lavozimga tayinlandi

Генерал-полковник Рустам Муродов Қуруқликдаги қўшинлар бош қўмондони ўринбосари лавозимига тайинланди.

Suriya Halabni boy berdi

AFP'га кўра, Сурия расмийлари 2012 йилдан бери биринчи марта Ҳалаб устидан назоратни қўлдан чиқарди.

Ishg‘ol ostidagi G‘arbiy Sohilda Isroil reydlari va hibsga olishlari davom etmoqda

Маҳбуслар гуруҳлари баёнотига кўра, Исроил кучлари кечадан бери босиб олинган Ғарбий Соҳилда камида 15 нафар фаластинликни ноқонуний ҳибсга олди.

Putin Belarusga yo‘l oldi

Россия ппезиденти шунингдек, Стратегик ривожланиш ва миллий лойиҳалар бўйича кенгаш йиғилишини ўтказади

Evropa Ukrainaga qo‘shin yuborish haqida ko‘proq gapirmoqda

Европа Иттифоқининг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича янги Олий вакили, Эстония собиқ бош вазири Кая Каллас Украинага Европа қўшинларини юборишни истисно қилмади.

Xitoy o‘zbekistonliklar uchun vizasiz davlatga aylandimi?

Хитой Ўзбекистон фуқаролари учун 30 кунлик визасиз режим жорий этади.

Asad Turkiyadan uchrashishni iltimos qilmoqda

Сурия президенти Башар ал-Ассад Ироқдан Туркия билан музокараларда воситачилик қилишни сўраган...

Shimoliy Koreya Rossiyaga yuzta o‘ziyurar gaubisa va raketa tizimlarini topshirdi – Forbes

Нашрга маълумотларига кўра, гап М-1989 Kоksan гаубицалари ва М-1991 ракета тизими ҳақида кетмоқда.

Yaponiya bosh vazirining mashinasi avtohalokatga uchradi

Япония бош вазири Шигеру Ишиба машинаси олдинда кетаётган ҳукумат раҳбарини ҳимоя қилувчи махсус полиция машинасига бориб урилган. Ахборот агентлигининг хабар беришича, Ишиба жабрланмаган.

Dubayda suzib yuruvchi polisiya uchastkasi ishga tushiriladi

Дубай полицияси 2026 йил охиригача ишга тушиши кутилаётган Яқин Шарқдаги биринчи сузиб юрувчи ақлли полиция участкасини ишлаб чиқиш режасини маълум қилди.

Suriya prezidenti Bashar Asad murakkab vaziyatga izoh berdi

Сурия президенти Башар ал-Ассад исёнчи қуролли гуруҳларнинг мамлакат шимолида олдинга силжиши ҳақида илк бор изоҳ берди. Унинг фикрича, қўшинлар муаммони енгишга қодир. У Сурия қуролли кучлари қарши ҳужумга тайёргарлик кўраётганини маълум қилди.