Saraton, insult, bepushtlik... Mutaxassis chilim chekishning salomatlikka zararlari haqida ma’lumot berdi

Saraton, insult, bepushtlik... Mutaxassis chilim chekishning salomatlikka zararlari haqida ma’lumot berdi

Bugun har bir yoshu keksa chekish – zararli odat ekanligi va salomatlikka salbiy ta’sir ko‘rsatishidan yaxshi xabardor. Biroq shunga qaramay, so‘nggi paytlarda yoshlar orasida chilim chekish tobora ommalashib bormoqda.

👫 Afsuski, bu odatga ruju qo‘ygan aksariyat yigit-qizlar uni salomatlik uchun mutlaqo zararsiz deb o‘ylaydi. Biroq olimlar tomonidan o‘tkazilgan tadqiqot xulosalariga ko‘ra, chilim sog‘lik uchun o‘ta xavfli hisoblanadi.

❓Xo‘sh, uning zarari nimada? Chilim tarkibida qanday moddalar mavjud?

➡️ Ushbu savollarga Sog‘liqni saqlash vazirligining tamakiga qarshi kurashish bo‘yicha bosh konsultanti, tibbiyot fanlari nomzodi Shuhrat Shukurov batafsil javob berdi.

💬 — Chilim – tamaki hamda tarkibida tamaki bo‘lmagan mahsulotlarning tutashi yoki qizdirilishi natijasida hosil bo‘ladigan tutunni nafas orqali yutishga mo‘ljallangan moslama bo‘lib, aerozol (bug‘) yoki tutun suyuqlik solingan idish orqali (chilim suvdonidan) o‘tadi, — deydi mutaxassis.

😡 — Afsuski, so‘nggi paytlarda butun dunyoda bo‘lgani kabi yurtimizda ham bu illatga ruju qo‘yganlar soni ortib bormoqda. Vaholanki, u narkomaniyaning yengil ko‘rinishi bo‘lib, insonda nikotinga kuchli qaramlikni keltirib chiqaradi.

✅ Qolaversa, chilimning zarari sigareta chekishdan aslo kam emas. Uning tutuni tarkibida kanserogen moddalar (nitrozaminlar, polisiklik aromatik uglevodorodlar, uchuvchan aldegidlar, jumladan, formaldegid va benzol) hamda azot oksidi va og‘ir metallar kabi zaharli moddalar mavjud.

➡️ Shuningdek, chilim ko‘miri yoqilganda ko‘p miqdorda uglerod oksidi (is gazi) va kanserogenlar ajralib chiqadi. Ushbu zaharli moddalar chekuvchilarda yurak va o‘pka kasalliklari hamda saraton xastaliklarini keltirib chiqaradi. Bundan tashqari, oddiy tamaki chekuvchilarga qaraganda chilim chekuvchilar zaharli is gazi ta’sirida ko‘proq bo‘ladilar.

🫀 O‘tkazilgan tadqiqotlar natijasida bu illatga qaram bo‘lganlarda yurak urishi, qon bosimining oshishi va boshqa xavfli o‘tkir yur byu b b ak-tomir ta’sirlari, o‘pka funksiyasi buzilishlari va yallig‘lanishlari, fiziologik himoyaning pasayishi, is gazi ta’siridan hushdan ketish va o‘tkir zaharlanishlar kuzatilishi aniqlangan.

🦷 Ushbu zararli odat uzoq muddatli asoratlar qoldirishi bilan ham xavfli bo‘lib, olib borilgan kuzatuvlar davomida chilim chekish bilan o‘pka saratoni, tish bog‘lamlarining buzilishi, tishlarning barvaqt to‘kilishi hamda kam vaznli bola tug‘ilishi o‘rtasida uzviy bog‘liqlik borligi ma’lum bo‘ldi.

🫁 Qolaversa, u og‘iz bo‘shlig‘i, qizilo‘ngach, oshqozon va siydik pufagi saratoni, o‘pka surunkali obstruktiv kasalliklari, insult, surunkali rinit, erkaklar bepushtligi, me’da-qizilo‘ngach reflyuksi va ruhiy buzilishlarga ham sabab bo‘ladi.

🟢 Shunday ekan, har bir inson bu illatdan uzoq bo‘lishi, farzandlarni esa chilim chekishning zararli ta’sirlaridan himoya qilish zarur.

‼️ Eslatib o‘tamiz, 2023 yil 24 maydagi “Alkogol va tamaki mahsulotlarining tarqatilishini hamda iste’mol qilinishini cheklash to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonuniga muvofiq jamoat joylarida tamaki mahsulotlarini iste’mol qilish va tamaki hamda nikotinni iste’mol qilish moslamalaridan foydalanish taqiqlanadi.

Sog‘liqni saqlash vazirligi
Matbuot xizmati.


Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)

Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar

Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!

O‘zbekistonda 1—4 oktyabr kunlari kutilayotgan ob-havo e’lon qilindi

Ўзбекистонда 1—4 октябрь кунлари ўртача илиқ ва асосан қуруқ об-ҳаво кузатилади, деб хабар бермоқда “Ўзгидромет”.

Eron zarbasidan keyin Isroil havo kuchlari bazasining sun’iy yo‘ldosh tasvirlari e’lon qilindi

Эрон Исроилнинг энг янги самолётларини йўқ қилганини маълум қилганди.

"Uzbekistan Airways" yo‘lovchilarni ogohlantirdi

2024 йил 1 октябрь куни HY304 Тел-Авив - Самарқанд - Тошкент йўналишидаги авиақатнов мажбурий кечиктирилди

Ukrainaga «Barcha bombalarning otasi» tashlandi

Россия Украинада «йирик ядровий бўлмаган бомба» ташлаб, шаҳар биноларини йўқ қилган лаҳза кўрсатилди.

Nobel qo‘mitasining qaroridan Isroil shok holatiga tushib qoldi

Нобель қўмитаси 3 октябрь, пайшанба куни 2024 йилги тинчлик бўйича Нобель мукофотига номзодлар рўйхатини эълон қилди.

Meni Falastin masalasi tashvishga solayotgani yo‘q, lekin mening xalqim xavotirda

Ворис АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен билан учрашувда Фаластин масаласи ва Ғазодаги вазият ҳақида ўз фикрларини билдирди.

O‘zbekistonga nam va salqin havo oqimi kirib keladi

Дам олиш кунлари республика ҳудудига Каспий денгизи жанубидан нам ва нисбатан салқин ҳаво массалари кириб келиши кутилмоқда. Ҳудуднинг катта қисмида ёғингарчиликсиз об-ҳаво сақланиб туради, фақат марказий ва шарқий ҳудудларда баъзи жойларда ёмғир ёғади, тоғ олди ва тоғли ҳудудларда айрим жойларда кучли бўлиши, баланд тоғларда қорга айланиши мумкин.

Rossiya elchisi qo‘rqib ketdi

Россиянинг Вашингтондаги элчиси Анатолий Антонов журналистларга Россиянинг АҚШдаги дипломатларига «жисмоний зўравонлик билан таҳдид қилинмоқда», деди.

Saudiya Arabistoni Tashqi ishlar vazirligi rahbari bugun qiziqarli bayonot berdi

Bloomberg агентлигининг таъкидлашича, АҚШ ва Исроил Эроннинг Форс кўрфазидаги нефть инфратузилмасига зарба бериш имкониятини муҳокама қилмоқда.

Ukrainada 3000 qozoq halok bo‘ldi

Украина урушида 3000 га яқин этник қозоқ ҳалок бўлди, улар ўз ихтиёри билан Россия армияси сафига қўшилганлар ҳам, сафарбар қилинганлар ҳам, деб хабар бермоқда «Orda» ушбу маълумотларни тўплаётган кўнгиллиларга таяниб.

Mayk Tayson duch kelishni istamaydigan yagona jangchini aytdi: «Unga nisbatan hech kimda imkoniyat yo‘q»

Айтиш жоизки, Майк Тайсон оғир вазндаги карераси давомида ҳеч қачон ҳеч кимдан қўрқмаган.

Rossiya O‘zbekistondan tushuntirish so‘radi

Бу ҳақда Россия ОАВсида хабарлар тарқалди.

Afg‘oniston: Biz 2 imperiyani yo‘q qildik, keyingisi – AQSh

"СССР Афғонистонга кирганида уларнинг империяси парчаланиб, Россияга айланди".

"Salimboyvachcha" interpol tomonidan xalqaro qidiruvga berildi

Разведка хизматларининг хабар қилишича, Кўлбоевнинг уюшган жиноий гуруҳи криминал авторитет Салим Абдувалиевнинг "Биродарлар доираси" халқаро жиноий гуруҳи таркибига киради.

Pensiya yoshi oshishi haqidagi gap-so‘zlarda jon bormi?

Бундан тўрт кун олдин, яъни 2024 йил 23 сентябр куни Вазирлар Маҳкамасининг “Давлат пенсия таъминоти тизимини ислоҳ қилиш концепциясини ишлаб чиқиш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида”ги 600-сонли қарори қабул қилинди.

Isroil mudofaa kuchlari Eronga qarshi javob zarbasiga tayyorligini ma’lum qildi

The Times of Israel ҳам Эронга «жиддий ва салмоқли» жавоб тайёрланаётгани ҳақида ёзди.

Ugledarni tark etgan Ukraina ofiseri mag‘lubiyat sababini aytdi

Шунингдек, у россиялик ҳарбийлар реал жанг майдонида содир бўлган ўзгаришларга яхши мослашганини тан олди.

Vaziyat keskin: Ukraina Pokrovskni ham boy berishi mumkin

Украина Қуролли кучлари учун кескин вазият Донбассдаги стратегик аҳамиятга эга шаҳар - Покровск шаҳри учун жангларда юзага келди.

Stoltenberg: "Zelenskiy rus qotillaridan bunkerlarda yashiringan"

НАТО Киевнинг қулаши мумкинлигини тахмин қилган.

Zelenskiyning idorasi Ukrainani bo‘linish rejasiga izoh berdi

Бу ҳақда «Страна.уа» Телеграм канали Украина президенти Владимир Зеленскийнинг идорасидаги манбаларга таяниб ёзмоқда .

Evropadagi kontrabandachilardan 30 million yevrolik shisha ilonbaliqlar musodara qilindi

Сўнгги ойларда Жанубий Эвропада полиция «Лейк» операцияси доирасида 5 тонна шиша илон балиқларини мусодара қилди ва контрабандачиларни тахминан 30 миллион евродан маҳрум қилди, деб ёзади Билд.

Isroil Livandagi Hizbulloh qarorgohiga zarba berdi

Аниқлик киритилишича, бу ҳужум бир кечада амалга оширилган бир қатор ҳужумлар ортидан содир бўлган, улар давомида Исроил ҳарбий-ҳаво кучлари қирувчилари Бейрут ҳудудидаги ўқ-дорилар омборлари, штаб-квартиралари ва террорчилар инфратузилмаси объектларига зарба беришган.

Londonda Falastinni qo‘llab-quvvatlash uchun keng ko‘lamli miting bo‘lib o‘tdi

Минглаб одамлар Лондон марказида Фаластинни қўллаб-қувватлаш учун намойиш ўтказди . Бу ҳақда ИТВ хабар бермоқда .

Jurnalist AQSh rasmiylarini Ukrainaga emas, o‘z vatandoshlariga yordam berishga chaqirdi

Бу ҳақда америкалик журналист Жексон Хинкл Х ижтимоий тармоғида айтиб ўтди.

Berlinda Falastinni qo‘llab-quvvatlagan namoyishda 10 kishi hibsga olindi

Бу ҳақда Берлинер Зеитунг нашри хабар бермоқда .

Rimda Falastinni qo‘llab-quvvatlash uchun katta miting bo‘lib o‘tdi

Рим марказидаги Пиазза Порта Сан Паоло майдонида уч мингга яқин одам Фаластинни қўллаб-қувватлаш учун ноқонуний митинг ўтказиш учун йиғилди . Бу ҳақда РИА Новости хабар бермоқда .

Livandagi uchta kasalxona Isroilning bombardimonlari tufayli yopilishga majbur bo‘ldi

Жума куни Ливан жанубидаги учта касалхона Исроилнинг иккита портлаши натижасида ёпилишга мажбур бўлди, иккинчиси эса таъминот тугайди, бу ҳудуддан бир қатор шифокорларни қувиб чиқарди ва Ливан соғлиқни сақлаш сектори аҳволи билан боғлиқ хавотирларни келтириб чиқарди.

2024 yilda Nobel tinchlik mukofoti hech kimga topshirilmasligi mumkin

2024 йилги Нобел тинчлик мукофотига 286 номзод қўйилган, улар орасида, жумладан, БМТнинг Қочқинлар бўйича олий комиссари бошқармаси, Рим папаси Франциск, британ табиатшуноси Дэвид Аттенборо бор.

Jibutida 100 dan ortiq odam qayiqdan majburan tushirilishi oqibatida bedarak yo‘qoldi

Халқаро миграция ташкилоти маълум қилишича , контрабандачилар муҳожирларни қайиқларини ташлаб, Қизил денгизда сузишга мажбур қилгани сабабли 100 дан ортиқ одам бедарак йўқолган .

Gonkongda xavfli infeksiya tarqaldi

Бу ҳақда Хитой Халқ Республикаси Махсус маъмурий ҳудуди соғлиқни сақлаш департаменти қошидаги Саломатликни муҳофаза қилиш маркази хабар берди.

Shvesiya o‘z harbiylarini Latviyaga yuboradi

Бу ҳақда хабар бермоқда СВТ.

G‘azoda qurbonlar soni ortib bormoqda

Охирги 24 соат ичида Исроил қўшинларининг блокададаги Ғазо секторини ўққа тутиши натижасида 20 дан ортиқ фаластинлик ҳалок бўлди.

Slovakiya fuqarolarni Livandan evakuasiya qilish bo‘yicha eng yirik operasiyani amalga oshirdi

Бу ҳақда республика ташқи ишлар вазирлигига таяниб хабар бердиСловакия радиоси.

Makron Isroilga qurol yetkazib berishni to‘xtatishga chaqirdi

Франция президенти Эммануэл Макрон Исроилга қурол етказиб беришни тўхтатишга чақирди . Бу ҳақда Исроилнинг The Jerusalem Post нашри i France Inter радиосидаги кўрсатувга асосланиб хабар бермоқда.

Benzindagi AI-80, AI-92, AI-95 yozuvlari nimani anglatadi?

Октан сони муҳим кўрсаткич бўлиб, у ёнувчан суюқликнинг учқунсиз, яъни ўз-ўзидан ёниб кетишига турғунлигини тавсифлайди — қиймат қанчалик юқори бўлса, ўз-ўзидан аланга олиш хавфи шунчалик паст бўлади.

Kongoda kema ag‘darilishi oqibatida 120dan ortiq kishi halok bo‘ldi

Маълум қилинишича, кема бортида жами 450 киши бўлган. Улардан 45 нафари қутқариб қолинган

Surxondaryo suv ta’minoti korxonasining uch xodimi oqova suv qudug‘i ichida hushidan ketdi

Дастлабки маълумотларга кўра, уларнинг ҳаёти сақлаб қолинган бўлиб, ҳозирда шифокорлар назоратида тиббий муолажалар олиб борилмоқда.

Putin yangi armiya to‘plamoqda: 225 ming askar

Бу ҳақда «Муҳим ҳикоялар» томонидан ўтказилган буджет лойиҳаси таҳлилидан маълум бўлди.

Rossiya Ukrainadagi Ilon oroliga gipertovushli raketa uchirdi

Хабар қилинишича, ядровий бомбардимончилар оролни 2022 йилда Украина қайтариб олганидан бери ўрнатилган ҳаво мудофаа тизимларини нишонга олган.

Isroil uchun Falastin va Livan «tinch aholisi yo‘q yer» — BMT

БМТнинг босиб олинган Фаластин ҳудудлари бўйича махсус маърузачиси Франческа Албанезенинг айтишича, Фаластин ва Ливан амалда Исроил ҳарбийлари назарида тинч аҳоли йўқ жойларга айланган.