Kamala Xarris so‘lchilar va musulmonlar tomonidan qo‘llab-quvvatlana oladimi?
Huquqshunos olim Yunus Emre Erdo‘len Anadolu agentligi uchun G‘azo siyosatining Kamala Xarrisning saylov kampaniyasida tutgan o‘rni haqida tahlil yozdi.
***
AQSh vise-prezidenti Kamala Xarris Oq uyning amaldagi prezidenti Jo Bayden bo‘lajak prezidentlik saylovlaridan o‘z nomzodini olib qo‘yganidan so‘ng sezilarli kuchga ega bo‘ldi.
Atigi uch hafta ichida Xarris 300 million dollar xayriya yig‘di. Uning saylovoldi kampaniyasida qatnashish uchun minglab ko‘ngillilar jalb qilingan.
Kamala Xarris saylovchilarning saylovoldi poygasidagi raqibi, AQShning sobiq prezidenti Donald Trampni qo‘llab-quvvatlashi bo‘yicha yetib oldi va hatto 3-4 ochko oldinda.
U Bayden saylovda mag‘lub bo‘lishiga ishongan Demokratik partiyani «qo‘zg‘atishga» muvaffaq bo‘ldi.
Xarris saylov uchun 7 asosiy shtatga e’tibor qaratdi, kuniga deyarli 2 ta miting o‘tkazdi. Bu shtatlarga Shimoliy Karolina, Arizona, Jorjiya, Nevada va O‘rta G‘arbiy Pensilvaniya, Viskonsin va Michigan shtatlari kiradi. Ular orasida eng muhimi 10 million aholisi va 16 Saylovchilar kolleji delegatlari bo‘lgan Michigan shtatidir. Tramp 2016 yilgi saylovda 11 ming ovoz bilan Michigan shtatida birinchi bo‘ldi, 2020 yilgi saylovda esa Bayden 200 ming ovoz bilan g‘alaba qozondi.
Michigan AQShdagi eng faol va eng yirik musulmon va arab jamoalaridan biri joylashgan. Mavjud ma’lumotlarga ko‘ra, shtatdagi musulmonlar soni 250 ming kishini tashkil qiladi. Aksariyat arab amerikaliklardir. Falastinlik birinchi kongressmen Rashida Tlaib Michigan shtatidan Vakillar palatasiga saylangan.
Michigandagi musulmon saylovchilar Amerikaning Isroilni qo‘llab-quvvatlayotganini uzoq vaqtdan beri tanqid qilib kelayotgan yahudiy senator va sosialist Berni Sanders de-fakto boshchiligidagi chap qanotga hamdard. Musulmon saylovchilar Demokratik partiya ichida munisipal, mahalliy kengash, saylov kampaniyasi va kongress darajasida asta-sekin ta’sirga ega bo‘lib, uni Falastin va boshqa ko‘plab masalalarda chapga surishga harakat qilmoqda.
Bu saylovchilar, agar Isroilga harbiy yordam davom etsa va sulhga erishilmasa, 2024 yil noyabrdagi saylovni e’tiborsiz qoldirishi mumkin yoki ular Falastin haqida juda aniq xabarlar yuborgan Yashillar a’zosi Jill Steyn kabi «uchinchi» nomzodlarga murojaat qilishlari mumkin.
Xarris bu xavfni tan oldi va Bayden poygadan chiqqanidan so‘ng o‘z kampaniyasiga bir qator o‘zgarishlar kiritdi. U Isroil Bosh vaziri Binyamin Netanyaxuning Kongressdagi nutqida qatnashmadi, u yerda uni olqishlar kutib oldi. Netanyaxu bilan uchrashgandan so‘ng, u Isroilni Bayden ma’muriyatidan ilgari eshitilmagan qattiq ohangda ogohlantirdi.
Saylovda g‘alaba qozonish uchun Xarris Michigan shtatida g‘alaba qozonishi kerak va buning uchun Xarris 100 000 saylovchini saqlab qolishi va ularni saylovga olib chiqishi kerak. Amerika yoshlari, so‘lchilar va musulmonlar uchun G‘azo masalasi muhim ustuvor vazifa hisoblanadi. Saylovchilarning bu guruhi Tramp Isroilga yordamni oshirishini biladi, biroq ular Xarris saylansa, Falastin masalasida ham qandaydir o‘zgarishlar bo‘lishiga ishonch hosil qilishni istaydi.
Agar Xarris Trampni mag‘lub etishni va saylovda g‘alaba qozonishni istasa, u G‘azoga sezgir saylovchilarga aniq tinchlik rejasini taqdim etishi va G‘azodagi genosidni tugatish uchun choralar ko‘rishi kerak.
