Hududsiz Tuvalu: davlatni qanday saqlab qolish mumkin?
11 mingga yaqin aholisi bo‘lgan Tinch okeanidagi kichik Tuvalu davlati butunlay yo‘q bo‘lib ketish xavfi ostida. Dengiz sathining ko‘tarilishi tufayli 2100 yilga kelib uning hududining 95 foizi suv ostida qoladi, deb taxmin qilmoqda olimlar.
O‘z tarixi, madaniyati va hukumat faoliyatini saqlab qolish uchun Tuvalu Digital Nation loyihasini ishga tushirmoqda.
Bu haqda birinchi marta mamlakat tashqi ishlar vaziri Saymon Kofe 2022 yilda BMTning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha konferensiyasida ma’lum qilgan. Loyiha AR va VR texnologiyalaridan foydalangan holda metaversedagi orollarning virtual nusxasini yaratishni o‘z ichiga oladi.
"Biz Tuvalu ruhi raqamli dunyoda yashashini istaymiz", dedi Kofe. Shuningdek, u fuqarolarni milliy xotira arxiviga hikoyalar, ovozlar va raqslarni qo‘shishga undadi.
Biroq davlatning raqamli sohaga o‘tishi xalqaro huquqning murakkab masalalarini ko‘taradi. Normlarga ko‘ra, davlat hududiga ega bo‘lishi kerak. Iqlim o‘zgarishi tufayli yer yo‘qotilishi Tuvalini suveren sub’ekt maqomidan mahrum qilishi mumkin.
Tuvalu hukumati davlatlarni hatto jismoniy hududsiz ham suverenitetini tan olishga chaqirdi. Falepili ittifoqi deb nomlanuvchi Avstraliya bilan ham tuvalularga bosqichma-bosqich ko‘chib o‘tish imkonini beruvchi kelishuv mavjud.
✍️ Oksford universiteti professori Gay S. Gudvin-Gill Tuvalu maqomi masalasi boshqa davlatlar tomonidan tan olinishiga bog‘liqligini ta’kidladi.
“Raqamlashtirish jamoaviy identifikatsiyaning bir qismiga aylanib bormoqda. Kelajakda bu xalqaro hamjamiyat tomonidan tan olinishi mumkin”, - deydi u.
Avstraliya Milliy universiteti professori Donald Rotvellning qo‘shimcha qilishicha, jahon hamjamiyati, jumladan, BMT ham bu muammoni xalqaro huquq doirasida hal qilishdan yiroq.
❕ Biroq, Tuvalu tajribasi iqlim o‘zgarishi sababli xuddi shunday vaziyatga tushib qolgan boshqa mamlakatlar uchun pretsedent bo‘lishi mumkin.
Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)
Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar
Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!
Jahon IQ reytingi: eng aqlli insonlar qaysi davlatlarda yashaydi? O‘zbekiston nechanchi o‘rinda?
Дунё мамлакатларининг ўртача IQ даражаси янгиланди.
Husanov APLda qaysi jamoaga qarshi o‘yinda debyutini o‘tkazishi mumkinligi ma’lum
Тез орада расман «Манчестер Сити» футболчисига айланадиган Абдуқодир Ҳусановнинг дебюти қайси жамоаларга қарши ўйинда амалга ошиши маълум.
Rossiyada o‘lganlar soni rekordmi?
Урушда ва айниқса 2024 йилда қанча рус аскари ҳалок бўлганидан қатъи назар, экспертлар бир овоздан Россия учун қурбонлар сони рекорд даражада - Иккинчи Жаҳон Урушидан бери энг юқори кўрсаткич деган хулосага келишди.
Alisher Qodirov Qonunga qarshi ovoz bergan hamkasblariga murojaat qildi: “Iste’molchining 3 tadan 2 tasi yoshlar. Yarmi qizlar”
Буни ҳозир тўхтатмасак, 20 йилдан кейин ҳеч қандай қонун ёки давлат дастури сезиларли кўп интелектуал заиф қатламга ёрдам бера олмайди.
Menga qancha pensiya chiqar ekan? yoki bo‘lajak pensionerlarga tavsiyalar
Барчамиз пенсия ёшига яқинлашиб қоламиз ва энди пенсия ҳақида ўйлашни бошлаймиз. “Энди менга қанча пенсия чиқар экан?”, “Юқори миқдорда пенсия олармикинман?” каби саволлар бизни қамраб олади.
Dushanbadan dollar qanchaga yetishi e’lon qilindi
Марказий банк 2025 йил 13 январдан валюталарнинг янги курсини белгилади.
Yana bir yirik davlat BRIKS a’zosiga aylandi
Бразилия Ташқи ишлар вазирлиги Индонезия 6 январ куни БРИКСга тўлақонли аъзо бўлганини маълум қилди.
Marca nashrida Abduqodir Husanov haqida maqola chop etildi
Мақолада ҳамюртимиз Франция чемпионатининг асосий кашфиётларидан бири сифатида эътироф этилган.
Yulduz Usmonova falastinlik bolalar va ayollarga 4 ta uy sovg‘a qildi
Ўзбекистон халқ артисти Юлдуз Усмонова Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёевнинг урушдан жабр кўрган 100 нафар фаластинлик болалар ва аёлларни эвакуация қилганидан таъсирланиб 3 кун йиғлаганини ва президент ёрдамчиси Саида Мирзиёева билан гаплашганини айтди.
Xitoy va Yaponiyadan keyin Rossiya ham shu taklifni bermoqda
Россиянинг талаба қизлар учун бонус схемаси жорий этилмоқда.
Qattiq sovuq qachon chekinishi ma’lum qilindi
Ёғиб ўтган қордан сўнг Ўзбекистон ҳудудининг катта қисмида қор қоплами ҳосил бўлди. Бугун эрталаб ҳаво ҳарорати 8-13 даража совуққача, айрим жойларда 15 даража совуққача, энг чекка жанубда 4-6 даража совуққача пасайди.
O‘zbekistonga yana qorli sovuq havo kirib kelmoqda
20-22 декабрь кунлари Ўзбекистон ҳудудига нам ва совуқ ҳаво массалари кириб келиши кутилмоқда. Баъзи жойларда ёғингарчилик (ёмғир, қор) кузатилади, тоғ олди ва тоғли ҳудудларда кучли бўлиши мумкин.
Qodirov O‘zbekiston rahbariyatini "uyg‘onish qo‘ng‘irog‘i"dan ogohlantirdi
Чеченистон раҳбари Рамзан Қодиров Ўзбекистон раҳбариятини Ғарб оммавий ахборот воситалари кўмагидаги “уйғониш қўнғироғи” ҳақида огоҳлантирди.
Uchinchi jahon urushi aynan qayerda boshlanishi aytildi
Кремл бир неча бор рус диаспорасини ҳимоя қилиш баҳонасида ҳарбий ҳаракатларни бошлаган. Грузия, Молдова ва Украинада шундай бўлган.
Propan narxi tushishda davom etmoqda, benzin esa....
Эътиборли жиҳати шундаки, пропан нархининг кетма-кет бундай арзонлашиб бориши яқин орада кузатилмаган.
Daniya AQSh tajovuzi bo‘lsa, Rossiyaga murojaat qilishni taklif qildi
Дания социалистик халқ партияси аъзоси Карстен Хенге АҚШ Гренландияни аннексия қилиш учун агрессияга учраган тақдирда унинг давлати Россиядан ёрдам сўраши кераклигини айтди . У Facebook ижтимоий тармоғидаги саҳифасида ўз фикрини билдирди .
RASMAN! O‘qituvchilar avtomobillarni imtiyozli shartlar asosida xarid qilish mumkin, — “O‘zavtosanoat"
“Ўзавтосаноат” АЖ Вазирлар Маҳкамасининг топшириғини рад этгани тўғрисидаги хабарлар ҳақиқатга тўғри келмаслигини ҳамда фейк хабар эканлигини маълум қилади.
Moskva AQShga "javob" va’da qilmoqda
Россия Ташқи ишлар вазирлиги Американинг энергетика соҳасига нисбатан янги чекловларига жавоб беришга тайёрлигини маълум қилди.
Isroil noroziliklarga uchradi
Минглаб исроилликлар Ғазо секторида гаровга олинганларни озод қилишга имкон берувчи зудлик билан келишувга эришилишини талаб қилиб, намойишга чиқди. Энг йирик митинг Тел-Авив шарқидаги ҳукумат бинолари мажмуаси ёнида бўлиб ўтди, деб хабар бермоқда TASS.
O‘zbekiston Xalq artisti Jenisbek Piyazovga 15 daqiqada 4ta jarima keldimi?
Шу сабабли қонунчилигимизда белгиланган тартибда ҳар бир содир этилган ҳуқуқбузарлик учун алоҳида жарима қарорлари чиқарилган
G‘azoda halok bo‘lganlar soni rasmiy ma’lumotlardan 40 foizga ko‘p
Ҳақиқий қурбонлар сони 55,298 дан 78,525 гача эканлигини тахмин қилмоқда.
Olovli bo‘ron Los-Anjelesni vayron qildi
Лос-Анжелес ва унинг атрофидаги 130 мингга яқин аҳолига уйларини тарк этишга буйруқ берилди.
Jabaliyadagi maktabga Isroilning halokatli hujumi uyushtirildi
Исроил Ғазодаги кўчирилган оилаларга бошпана бўлган мактабга биринчи марта зарба бермаяпти.
Eron Yevropa Ittifoqi va NATO tahdidiga qarshi turish uchun Armanistonga qo‘shin kiritmoqchi
Эрон шимолий чегараларини мустаҳкамлаш учун Арманистонга ўз армиясини киритишга тайёр.
Husiylar Netanyaxuga murojaatida: Amerika sizga yordam bermaydi. Biz ko‘chmanchilarni Gersl, Balfour, Ben-Gurion, Britaniya va ularni Falastinga olib kelganlarni la’natlaymiz
Босқинчилар Зайтун ҳудуди, Дайр ал-Балоҳ, Нусейрат ва Жабалия лагерларига зарба берди.
Kaliforniyadagi o‘rmon yong‘inlari ijtimoiy tarmoqlarda aylanmoqda
Калифорниядаги ўрмон ёнғинлари остида қолиб кетган қишлоқ ва унинг ёнғиндан кейинги ҳолати (кул билан қопланган ташландиқ ҳудуд) билан боғлиқ вазият ижтимоий тармоқларда айланмоқда.
Rossiyalik deputat Boltiqbo‘yi Rossiya tarkibiga kirishi kerakligini aytdi
Журавлевнинг айтишича, Литва армияси "дунёдаги энг заиф армиялардан бири, шунинг учун Вилнюс Россия билан ҳарбий тўқнашув юз берган тақдирда бир суткадан ортиқ тура олмайди.
Kaliforniyadagi yong‘inlar qurbonlari soni 11 nafarga yetdi
Юзага келган ёнғинлар тарихдаги энг вайронкорлардан бири деб баҳоланмоқда
Bayden Los-Anjelesning yonib ketishini urush zonasiga qiyoslaydi
Бу ҳақда у Оқ уйда ўз маъмуриятининг юқори мартабали ходимлари билан фавқулодда ҳолат оқибатларини бартараф этиш чоралари муҳокама қилинган учрашувда айтиб ўтди, деб ёзади “ТАСС” .
Kanada fuqarosi Rossiya foydasiga josuslik qilgani uchun hukm qilindi
Бу ҳақда РИА Новости хабар бермоқда .
Chilidagi yong‘inlar sababli milliy bog‘lar yopiladi
Чилининг Кокимбо ва Араукания ҳудудларида жойлашган миллий боғлар ўрмон ёнғинларига қарши кураш доирасида икки кунга ёпилади, деб хабар берди БиоБиоЧиле.
Bayden Zelenskiyni AQSh Ukrainani qo‘llab-quvvatlashda davom etishiga yana bir bor ishontirdi
АҚШ президенти Жо Байден украиналик ҳамкасби Владимир Зеленскийни АҚШнинг Украинани қўллаб-қувватлаши ўзгармаган ва давом этмоқда, деди Оқ уй матбуот котиби Карин Жан-Пер 10 январь куни журналистларга.
Kaliforniyadagi o‘rmon yong‘inlari qurbonlari soni 10 nafarga yetdi
Калифорниянинг (АҚШ) Лос-Анжелес округидаги ўрмон ёнғинлари оқибатида камида 10 киши ҳалок бўлди. Уларнинг ўлимини суд-тиббиёт экспертизалари тасдиқлади.
Abduqodir Husanov "Manchester Siti"ga o‘tishiga bir qadam qoldi
Қишки трансфер ойнасида барчанинг катта қизиқишига сабаб бўлаётган футболчимиз Абдуқодир Ҳусановга "Манчестер Сити" клуби жиддий қизиқиш билдирмоқда.
Afg‘oniston Rossiya bilan strategik shartnoma imzolashga tayyorlanmoqda
Россия Афғонистон орқали Жануби-Шарқий Осиё мамлакатларига табиий газ транзити бўйича стратегик шартнома имзолашга тайёргарлик кўрмоқда.
Ukraina Yevropaga Rossiya neftini yetkazib berish to‘g‘risida
Украина Европа Иттифоқига Россия нефтининг транзитини тўхтатишни режалаштирмаётганини бош вазир Денис Шмигал Радада маълум қилди.
Toshkentdagi mehmonxonada vafot etgan rossiyaliklar ishi bo‘yicha 4 kishi qo‘lga olindi
Суд-тиббий экспертизасининг тегишли хулосаларида уларнинг ўлими ис гази ва водород сулфид газларидан ўткир заҳарланиш оқибатида нафас етишмовчилигидан рўй бергани қайд этилган.
Los-Anjelesda yong‘in: Besh karra Olimpiya o‘yinlari g‘olibi barcha medallari va uyidan ayrildi
Бундан ташқари, АҚШдаги бир қатор таниқли спортчи ва мураббийларнинг ҳам уйлари шикастланган.
Bayden Kaliforniyadagi o‘rmon yong‘inlarini shtat tarixidagi eng halokatli yong‘in deb atadi
Байден таъкидлаганидек, АҚШ ҳукумати ёнғинни ўчириш учун Калифорнияга қўшимча ўт ўчириш экипажлари ва самолётларини юборди.
