46 ming yillik muzlikdan so‘ng chuvalchang hayotga qaytdi

O‘n minglab yillar davomida qish uyqusida bo‘lgan biror jonzotning tirik qolishi tasavvurga sig‘maydi. Ammo Sibir abadiy muzliklarida topilgan mittigina mavjudot hayotning qanchalik bardoshli bo‘lishi mumkinligi haqidagi munozaralarni yuzaga keltirdi.

Yaqinda olib borilgan tadqiqotda olimlar taxminan 46 ming yil davomida muzlab qolgan chuvalchangning tirik qolganini va hamon hayot ekanligini aniqlashdi.

Kyoln universiteti Zoologiya instituti guruhi rahbari doktor Filipp Shiffer va uning hamkasblari ushbu jonzotning odatdagi umr chegarasidan ancha uzoq yashashga qanday erishganini o‘rganmoqda.

Sibir abadiy muzliklaridagi og‘ir sharoit

Sibirda abadiy muzloq yerlar keng tarqalgan bo‘lib, ular kamida ikki yil uzluksiz muzlagan holda qoladigan tuproq yoki cho‘kindilardan iborat.

Muzlagan yer ba’zi hududlarda yer yuzasidan yuzlab metr chuqurlikkacha cho‘zilishi mumkin, past harorat esa uning qatlamlarida saqlanib qolgan barcha narsalarni saqlaydi.

Bu holatda hech qanday muhim metabolik faoliyat sodir bo‘lmaydi va organizmlar odatda halokatli bo‘lgan og‘ir atrof-muhit sharoitlariga bardosh bera oladi.

Biologlar boshqa jonzotlarda, jumladan tardigradlar va ayrim tuzli qisqichbaqalarda ham kriptobioz hodisasini qayd etishgan. Bunday hayvonlar o‘sish va ko‘payishni qo‘llab-quvvatlaydigan muhitga qaytmaguncha o‘zlarining odatdagi tana funksiyalarini to‘xtatib turadi.

Muzlagan chuvalchangning ahamiyati

Mutaxassislar yangi o‘rganilgan nematodani Panagrolaimus kolymaensis deb aniqladilar. Bu tur ilgari ilmiy adabiyotlarda tavsiflanmagan edi.

Radiokarbon tanishuv namunaning o‘n minglab yillar yoshda ekanligini ko‘rsatdi. Bu esa mazkur chuvalchangning o‘z umrining ko‘p qismini muzlagan cho‘kindi ostida muallaq holatda o‘tkazganligidan dalolat beradi.

U taxminan 37 metr chuqurlikdan topilgan. Bu holat unga o‘sha qattiq sovuqda himoyalanishga yordam berdi va zamonaviy laboratoriyalarda qayta jonlanishiga imkon yaratdi. U yerda chuvalchang normal faoliyatini tikladi, hatto nasl ham qoldirdi.