O‘zbekistonda QQS «zanjiri» qanday shakllantiriladi?

Qo‘shilgan qiymat solig‘ining zanjirini shakllantirish orqali QQS to‘lovchisi bo‘lgan va bo‘lmagan soliq to‘lovchilar o‘rtasida kooperasiyani tashkil etish, ixtiyoriy ravishda QQS to‘lashga o‘tish masalalari bo‘yicha ko‘plab savollar va takliflar kelib tushmoqda. Davlat soliq qo‘mitasi ular yuzasidan Daryo ga quyidagilarni ma’lum qildi.

Ixtiyoriy ravishda qo‘shilgan qiymat solig‘ini to‘lashga o‘tish

Soliq kodeksining 354-moddasiga asosan, agar yagona soliq to‘lovini to‘lovchilar ushbu Kodeksning 199-moddasiga muvofiq, QQS solinadigan oborotni amalga oshirsa, QQS ixtiyoriy asosda hisobot davri boshlanishidan kamida bir oy oldin ro‘yxatda turgan davlat soliq inspeksiyasiga yozma bildirish orqali amalga oshirishlari belgilangan.

Shuningdek, Soliq kodeksining 351-moddasida soliq to‘lovchilar yagona soliq to‘lovini to‘lash o‘rniga ixtiyoriy ravishda umumbelgilangan soliqlarni to‘lashga o‘tishi uchun hisobot davri tugaganidan so‘ng o‘n kun ichida davlat soliq xizmati organlariga bu to‘g‘risida yozma bildirish berib, keyingi hisobot davridan boshlab, umumbelgilangan soliqlarni to‘lashi mumkin.

Prezidentning 2016 yil 5 oktyabrdagi farmoniga asosan moliya-xo‘jalik faoliyatini amalga oshirishda birinchi marta huquqbuzarliklar sodir etgan tadbirkorlik sub’ektlari va ularning xodimlari yo‘l qo‘yilgan qonunbuzarliklarni qonun hujjatlarida belgilangan muddatlarda ixtiyoriy ravishda bartaraf etgan va yetkazilgan moddiy zararni qoplagan taqdirda, ma’muriy va jinoiy javobgarlikdan, jarimalar va moliyaviy sanksiyalar qo‘llanilishidan ozod etiladi.

Shuningdek, Prezidentning 2018 yil 20 dekabrdagi majlis bayoni bilan berilgan topshiriqlar talabidan kelib chiqib, 2019 yil 10 aprelga qadar:

Birinchidan soliq solishning soddalashtirilgan tartibini qo‘llayotgan soliq to‘lovchilar (yagona soliq to‘lovi va yagona yer solig‘i to‘lovchilari) ixtiyoriy ravishda QQS to‘lashga o‘tish yuzasidan soliq to‘lovchi hisobga qo‘yilgan joydagi davlat soliq xizmati organiga yozma bildirish taqdim etgan oydan keyingi oyning boshidan ixtiyoriy ravishda QQSni (faqatgina QQSni hisoblab chiqarish va to‘lashning umumbelgilangan tartibida) to‘lashgao‘tishi mumkin.

Bunda QQS to‘lovchilar uchun yagona soliq to‘lovi summasi byudjetga to‘lanishi lozim bo‘lgan QQS summasiga, lekin yagona soliq to‘lovi summasining 50 foizidan ko‘p bo‘lmagan miqdorga kamaytirish tartibi saqlanib qolinadi. Ushbu tartib yagona yer solig‘i to‘lovchilariga nisbatan tatbiq etilmaydi.

Ikkinchidan soliq to‘lovchilar yagona soliq to‘lovini to‘lash o‘rniga ixtiyoriy ravishda umumbelgilangan soliqlarni to‘lashga o‘tishi bo‘yicha ro‘yxatdan o‘tgan davlat soliq xizmati organiga yozma bildirish taqdim etgan oydan keyingi oyning boshidan umumbelgilangan soliqlarni to‘lash tartibiga, shu jumladan, QQSni (faqatgina QQSni hisoblab chiqarish va to‘lashning umumbelgilangan tartibida) to‘lashga o‘tishiga ruxsat beriladi (mol-mulkni ijaraga beruvchi xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar bundan mustasno).

Qo‘shilgan qiymat solig‘ini hisoblab chiqarish va to‘lashning soddalashtirilgan tartibiga o‘tish

Soliq kodeksining 226-1-moddasiga asosan QQSni hisoblab chiqarish va to‘lashning soddalashtirilgan tartibiga o‘tish uchun soliq davri davomida yalpi tushumi 3 milliard so‘mdan oshmaydigan yuridik shaxslar soliq bo‘yicha hisobga olish joyidagi davlat soliq xizmati organiga yozma xabarnomani taqdim etishi belgilangan.

Soliq to‘lovchilar QQSni hisobga olish mexanizmining afzalliklarini oxirigacha hisob-kitob qilmasdan, soddalashtirilgan QQS rejimini qo‘llashga intilmoqda. Buning natijasida QQS zanjiri QQS to‘lovchi bo‘lgan mol yetkazib beruvchilar bilan uzilmoqda va ularning iqtisodiy ko‘rsatkichlariga hamda sun’iy narxlarning ko‘tarilishiga olib kelishi kuzatilmoqda.

Shunga ko‘ra, QQS hisoblab chiqarish va to‘lashning soddalashtirilgan tartibini qo‘llash yuzasidan yozma bildirish taqdim etgan har bir soliq to‘lovchi bilan hududiy davlat soliq xizmat organlari rahbarlari shaxsan suhbat o‘tkazadi, QQSning soddalashtirilgan va umumbelgilangan tartiblaridagi farqlari hamda hisobga olish mexanizmining afzalliklarini tushuntirish orqali QQS standart rejimini tanlashiga e’tibor qaratiladi.

Manba: daryo. uz