Nega yo‘llarimiz tirband va haydovchilarimiz bir-birini hurmat qilmaydi?

- Baqiraverib xunob qilding, salon to‘ldi haydasangchi, oftobda jizg‘anak bo‘lyapmiz, - deydi qo‘lidagi paketini zo‘rg‘a ko‘tarib avtobusga chiqayotgan onaxon norozi ohangda konduktor bolaga.

- “Plan“ni kim to‘ldiradi opa, deydi haydovchi konduktor bolaning tarafini olib...

- Sartepo-Sho‘rboicha yo‘nalishi bo‘ylab qatnayman deydi, - 122-marshrut avtobusi haydovchisi Xayrullo Hamidov. – Kunlik belgilangan kassa rejam 350 ming so‘m. Marshrut bo‘yicha belgilangan vaqt bir soat. Ko‘p hollarda 10-minutgacha kechikib ketaman. Nega? Tirbandlik. Yengil avtomashinalarning bekatlarni band qilib to‘xtashi, sariq rangli taksilar esa yo‘lning istagan joyiga to‘xtab yo‘lovchilar bilan savdolashishi. Bu holatdan norozi bo‘lib gapirsangiz, yoqangizdan oladi. Nima emish, “Kutib turasan. Men ham rejamni bajarishim kerak”. Rejani bajarish, yo‘lning o‘rtasida to‘xtab, yo‘lovchi mindirish degani emasku? So‘nggi paytlarda asabimni buzmay deya, e’tibor ham bermay qo‘ydim. Lekin...

- Aka, mana bu tramvay yo‘lida katta tezlikda kelayotgan yo‘nalishli avtobusni suratga oling, - deydi sariq rangli, eshigiga “Terminal lyuks” MCHJ logotipi yozilgan neksiya mashinasi haydovchisi Feruz Murodov. Bilasizmi u nega bunday qilyapti? Sababi, u o‘zidan oldinda ketayotgan avtobusni quvib o‘tmoqchi. Sinchkovlik bilan e’tibor bering, hozir mana shu ikki avtobus haydovchilari bir-biri bilan yoqa-musht bo‘ladi. O‘rtada yo‘lovchilar sarson... – Aka, men shanba yakshanba kunlaridan tashqari kuniga 40 ming so‘mdan kassa topshiraman. Ko‘rib turibsiz, shaharda transport ko‘p, legal, ya’ni qonuniy transport xizmati ko‘rsatayotgan taksilar yetarlidek, nazarimda. Ammo, chekka qishloq va tumanlardan ertalab shaharga kirib kelayotgan yengil avtomashinalarning ko‘pchiligi kun bo‘yi shahar ichida kira qiladi. Kechasi shahar nafas olganday bo‘ladi. Chunki tumanlardan kelgan nolegal taksilar o‘z manzillari qaytib ketadi-da...

-Sartepo-Vokzal bo‘ylab harakatlanaman, - deydi 1-yo‘nalish marshruti tramvay haydovchisi Abbos Turdiyev. Grafik bo‘yicha manzilga 22 minutda borishim shart. Yo‘lovchilar norozi. Men esa bu talabni bajara olmayapman. Nega? Chunki, yo‘limni goh yo‘nalishli avtobus, goh yo‘nalishsiz taksilar, goh shaxsiy transport vositalari to‘sib qo‘ymoqda. Nazarimda transport juda ko‘payib ketdi. Shahar yo‘llari esa torlik qilyapti. 30 minutgacha manzilimga kechikib boryapman. Bu ketishda nima bo‘ladi, hayronman.

-Bu haydovchilar umuman bir-birini hurmat qilmaydi, - deydi piyodalar yo‘lagidan o‘tmoqchi bo‘layotgan Boynazar Norboyev ismli kishi suratga olayotganimni ko‘rib. – Qarang, biri hali yashil chiroq yonmasdan harakatlanib jo‘navorsa, ikkinchisi tinmay oldindagi mashinaga sirena chaladi. Dunyoda eng yomon ko‘radiganim, asossiz mashina sirenasini chalib, jamoatchilikda nafrat uyg‘otayotgan haydovchi. Men ko‘p davlatlarda bo‘lganman. Birgina Rossiyani olaylik, xudo ko‘rsatmasinu-u yerda mashinangiz signalini sal noo‘rin chalib yuborsangiz haydovchilar darhol sizga e’tiroz bildirishadi, kerak bo‘lsa gai xodimlari tomonidan qat’iy jarimaga ham tortilasiz. Bizda o‘z-o‘zini hurmat qilish odobi, ya’ni haydovchilik odobi shakllantirilishi kerak.

-Yo‘lovchi tashish transportida yuz berayotgan noxush manzaralar viloyatimiz aholisining haqli e’tirozlariga sabab bo‘layotgani bor gap, - deydi O‘zbekiston transport vazirligi, Samarqand viloyati transport boshqarmasi boshlig‘i Inatilla Hamrayev. - Bundan ko‘z yumib bo‘lmaydi. Mana masalan, Yevropa davlatlarida taksiga o‘tirsangiz ko‘nglingiz yayraydi. Toza, ozoda. Haydovchining muomalasi, saviyasi yuqori. Qarang, bugun birgina Samarqand shahrining o‘zida 3500 ta yo‘nalishli taksi. Avtobuslar harakatlanishi og‘ir kechyapti. Tirbandlik. Grafikdan kechikib boryapti. Tunov kuni o‘zim monitoring qilish maqsadida Sartepodan, Ulug‘bekka avtobusda bordim. Avtobus, roppa-rosa 22 minut grafikdan kechikib bordi. Qancha targ‘ibot o‘tkazmaylik, bu muammolarga yechim topishga ojizlik qilyapmiz. Nazarimda odamlarning huquqiy ongi shakllanmas ekan, maqsadga erishishimiz mushkul.

Xullas, Samarqand shahri ko‘chalaridagi tirbandlikni, yo‘nalishli avtobuslar, tegishli lisenziyaga ega yo‘nalishsiz taksilar yuzaga keltiryapti deb o‘ylasangiz xato qilgan bo‘lasiz. Negaki, nolegal taksi faoliyati bilan shug‘ullanayotganlar soni kun sayin ortib borayotganining o‘ziyoq fikrimizni tasdiqlaydi. Masalan, shu yilning 8-15 iyul kunlari Samarqand viloyat transport boshqarmasi inspektorlari hamda Samarqand viloyat IIB Yo‘l Harakati Xavfsizligi Boshqarmasi xodimlari bilan hamkorlikda o‘tkazilgan qo‘shma reyd davomida Samarqand viloyatida 192 nafar yo‘lovchi tashish faoliyati bilan shug‘ullanayotgan haydovchilarga nisbatan ma’muriy bayonnoma rasmiylashtirilib, qonuniy choralar ko‘rish uchun tegishli sudlarga yuborildi.

Jumladan 8 iyul kuni Tayloq tumanida 26 nafar, 9 iyul kuni Samarqand shahrida 25 nafar, 10 iyul kuni Jomboy tumanida 25 nafar, 11 iyul kuni Oqdaryo tumanida 16 nafar Samaqrand tumanida 1 nafar Samarqand shahrida 9 nafar, 12 iyul kuni Qo‘shrabot tumanida 20 nafar, 13 iyul kuni Bulung‘ur tumanida 20 nafar, 14 iyul kuni Pastdarg‘om tumanida 4 nafar Nurobod tumanida 12 nafar, 15 iyul kuni Pastdarg‘om tumanida 28 nafar noqonuniy yo‘lovchi tashish bilan shug‘ullanish holatlari aniqlanib, ularga nisbatan MJtKning 176.3-moddasi bilan ma’muriy bayonnomalar rasmiylashtirilgan. 16 iyul kuni esa shahar va tumanlarda yo‘nalishsiz taksi va avtobuslarning texnik, transport vositalarining sanitariya holati, haydovchilarning yulovchilarga nisbatan muomalasi, kiyinish odobi, avtobuslar oraliq bekatlarda asossiz ravishda uzoq vaqt davomida to‘xtab turishlari, yo‘lovchi tashish transportlari bir-birini quvib o‘tish qoidalarini buzish holatlarini oldini olish bo‘yicha viloyat transport boshqarmasini targ‘ibot va tashviqot ishlari olib borildi va qoidalarni buzgan haydovchilarga nisbatan lisenziya talablari va shartlari bo‘yicha dalolatnomalar rasmiylashtirilib, korxonalarga tegishli transport vositalariga berilgan lisenziya varaqalari 10 (o‘n) ish kuniga to‘xtatish choralari ko‘rilmoqda.

Shu ma’noda, 15-iyul kuni viloyat hokimligi majlislar zalida o‘tkazilgan yig‘ilishda shahar jamoat transporti masalalari ham qizg‘in muhokama etildi. Transport boshqarmasi va boshqa mas’ul rahbarlarga shahar ichida harakatlanayotgan avtobus va taksilar o‘rtasida targ‘ibot-tashviqot ishlarini kuchaytirish vazifasi qat’iy topshirildi. Mavjud muammolar qisqa muddatlar ichida hal etilishi belgilab berildi. - Tez kunlarda Samarqand shahrida an’anaga aylangan “Sharq taronalari” festivali boshlanadi, - dedi viloyat hokimi Erkinjon Turdimov. – Xo‘sh bugun aholimiz transport xizmatidan qoniqyaptimi! Biz o‘zimiz rahbar bo‘lib eslolmaymiz, qachon jamoat transportiga o‘tirganimizni. Ertaga dunyoning turli burchaklaridan festivalga keladigan mehmonlar bizning jamoat transportimizga o‘tirib ijirg‘anmasligi kerak! Buning uchun barchamiz bir yoqadan bosh chiqarib harakat qilishimiz shart.

Manba: "Xalq so‘zi onlayn"