«Xohlayman» deb aytadigan narsalarimizni aslida haqiqiy xohish-istak ila xohlamaymiz, holatimizga rozimiz. O‘zimizni eshitib ko‘rsak, xohish bor emish, himmat yo‘q emish. Xohish haqiqiy bo‘lsa, himmat bo‘ladi-da. Namoz o‘qishni xohlaymiz, boshlay olmaymiz. Aroq, sigaret, nos kabilar iste’molidan voz kechishni xohlaymiz, uddalay olmaymiz. Haromga nazar solishdan tiyilishni xohlaymiz, bu ham bo‘lmaydi va hokazo. Nimaga? Xohish yo‘q, xaqiqiy xohish yo‘q. Biz o‘zimiz «Xohlayman» deb aytadigandan boshqa xohish yo‘q. «Men falon ishni qilish yoki qilmaslik haqida o‘ylab ko‘rdim. Bu yaxshiga o‘xshayapti. Lekin buni qachon boshlash haqida o‘ylab ko‘rmadim. Xozircha buni boshlashga xohishim yo‘q», deb aytish o‘rniga «Xohlayapman, hech bo‘lmayapti», deb aytganimizdagi xohishdan o‘zga xohish yo‘q. Haqiqiy bo‘lganda ham birozdan keyin nafsimizning roziligi uchun u xohlayotgan narsaga almashtirib yuboradiganimizdan boshqa xohish yo‘q.
Haqiqiy va sobit, faqat va faqat Allohning roziligi uchun falon ishni qilish yoki qilmaslikni qasd qilishga olib boradigan xohish yo‘q. Nimaga yo‘q? Chunki biz o‘zimizga muhabbatlimiz. O‘zimizni yaxshi ko‘ramiz, nafsimizni mashaqqatga qo‘ygimiz kelmaydi. Aslida, bu muhabbat ham soxta. O‘zini haqiqiy yaxshi ko‘rgan kishi o‘ziga eng afzal narsani ravo ko‘rgan bo‘lardi. Eng afzali Allohning mahbub bandalaridan bo‘lish edi, biz buni tanlamadik. Allohning suygan bandalaridan bo‘lish uchun u suygan narsalarni qilishimiz kerak edi, buni qilmadik. Nafsimizga muhabbatimiz kuchlilik qildi, xohishlar u tomon ketdi, biz uni yashiramiz. Lekin haqiqiy va sobit bo‘lmagan xohishlar tilimizdan chiqaveradi, zohir qilamiz.
Allohning roziligini nafsimizning roziligidan ustun qila oladigan, bizni «Xohlayman, bo‘lmayapti»dan nariga o‘tkazadigan iymonga, zaif bo‘lgan iymonimizni quvvatlantirishga muhtojmiz. Iymonning quvvati bo‘lgan, amalga undaydigan, «Xohlayman» deb qila olmayotgan narsamizning ahamiyatini bildiradigan ilmga muhtojmiz. Amalga undaydigani va unda sobit qolishga yordam beradiganiga. Amalga undovchi vositalarning kattasi bo‘lmish o‘limni doimiy yod etish bilan quvvatlanganiga. Dinsiz ham tan olib «Ha, o‘lib ketaman, rohatlanib yashab qolay» deb uning sababidan nima qilib bo‘lsa ham ko‘proq lazzatlanib qolishga chog‘lanadigani bilan emas, u sodir bo‘lganda Allohga ro‘baro‘ bo‘linishi anglanib, ko‘proq xayrli amallarni qilib qolishga chorlaydigan o‘limning yodi bilan quvvatlanganiga. Ilmning shundayiga muhtojmiz. Shunday ilm bilan quvvatlangan iymonga muhtojmiz. Ana shu haqiqiy iymon va u bizni nafsimizning xohish-istaklaridan qaytarib, Alloh xohlagan narsaga taslim bo‘lishimizga, Robbimiz buyurgan amallarni haqiqiy xohish ila xohlab, amal qilishga o‘tishimizga yordam beradi.
Ha, iymonga ham quvvat kerak, iymonning quvvati bo‘lgan ilmga ham quvvat kerak. Ilmning quvvati amal bilan. O‘limning doimiy yodi esa amal uchun himmatni jalb qiluvchi, foniy dunyoga aldanib qolishdan qaytarib, abadiy saodatga eltuvchi Boqiy Zotning roziligi uchun nafsning o‘tkinchi rohatini o‘ylashdan tiyib qo‘yuvchi vositadir.
Har lahzasi o‘lim uchun tayyorgarlik bo‘lgan, vaqti kelib u ham tobutda yotishi, qabrga kirishi, ustiga tuproq tortilishini, so‘ngra qorong‘u yer ostida yolg‘iz qoldirib tashlab ketilishini, hayotligida qilib o‘tgan amallarigina unga hamroh bo‘lishi va ulardan xayrlilari qabrini yoritishini, aksincha bo‘lganlari esa uni yanada zulmatlarda qoldirishi mumkinligini doimiy his qilib, ushbularni mudom ko‘z oldida tutib, shunga ko‘ra yashagan, oxirat hisob-kitobidan oldin o‘zini doimo tergab turuvchi bo‘lganlarimizgina haqiqiy baxt sohiblarimiz. Ha, har tong o‘z nafsi bilan kunini xayrli amallar ila bezashga, yaxshilikka yurib, yomonlikdan qaytishga, Allohga toatda bo‘lib, Unga itoatsizlikdan chetda bo‘lishga kelishib olib, bunda Robbidan yordam so‘ragan holida kunini boshlaydigan va kechga borib bunga qay darajada amal qilganining hisobini qiladiganlarimiz oxirat saodatiga yetishamiz. O‘limni mudom yodida tutuvchi, undan keyingi hisobni undan oldin qiluvchi bo‘lganlarimiz yutamiz, inshaAlloh.
O‘lim barcha odam tan oladigan eng katta haqiqatdir. Naqadar katta va oddiy haqiqat. Uni unutish va unga tayyorgarlik ko‘rishdan mahrum bo‘lish, uning haqiqatini anglamaslik katta xato bo‘lgan oddiy haqiqat. U shunday haqiqatki, ko‘z o‘ngimizda doimiy sodir bo‘laverganidan hech ajablanmaydigan oddiy bir holga aylanib qolgan. Aslida u musofirlikdan muqimlikka, foniylikdan boqiylikka, imtihondan natijaga o‘tish edi. Musofirlikda namozni safar ozuqasi qilib olsak, xayr ila muqimlikka o‘tamiz. Foniy dunyoda xamr ichmasak, boqiy dunyoda yaxshi narsalarni ichamiz. Haromga duch kelmaslik harakatini qilsak, unga ro‘baro‘ kelganda bir kun Allohga ro‘baro‘ kelishimizni o‘ylab undan qochsak, imtihonni yaxshi natijaga topshirgan bo‘lamiz va hokazo.
Oxunjon Oxunov
Manba: islom.uz
Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)
Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!
Асрлар давомида давлатлар номлари тарихий воқеалар, маданий хусусиятлар ва миллий идентичлик таъсирида шаклланган. Бироқ турли даврларда кўплаб мамлакатлар расмий номини ўзгартириш тўғрисида қарор қабул қилган — бу халқаро ҳужжатлар, музокаралар ва идентификацияда муайян қийинчиликларни келтириб чиқаришига қарамасдан.
Global Wealth Databook ва Bloomberg томонидан дунёда аҳолисининг катта қисми миллионерлардан иборат бўлган давлатлар рўйхати эълон қилинди. Ўзбекистон бу рўйхатга киритилмади.
Ўзбекистон миллий терма жамоаси собиқ бош мураббийи Сречко Катанец Жаҳон чемпионати-2026'да мухлислар терма жамоадан ҳеч нарса кутмаслиги кераклигини айтди.
АҚШнинг президенти Дональд Трамп 2024 йилдаги ҳомийлар йиғилишида сўзлаб, Россия президенти Владимир Путинни Украинага ҳужум қилмаслик учун Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини маълум қилди.
БМТнинг Аҳолишунослик жамғармаси (ЮНФПА) маълум қилишича, Ғаза секторида тахминан 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан бери овқатга етиб бормай, жуда оғир шароитда яшамоқда.
Россия президенти Владимир Путин Роман Старовойтни транспорт вазири лавозимидан озод қилгач, у ўз жонига қасд қилгани ҳақида хабарлар тарқалди. Фожиага нима сабаб бўлган?
Исроил томонидан қўзғатилган гуманитар инқироз, Ғазога нисбатан кучайтирилган блокада ва инсонпарвар ёрдамларнинг киришини тўсиш билан янада оғирлашмоқда.
Техасда кучли ёмғир ва Гвадалупе дарёсининг тошиб кетиши оқибатида юзага келган сув тошқини оқибатида камида 104 киши ҳалок бўлди. Бу ҳақда The New York Times нашри хабар берди.
Исроил армиясининг қамал остидаги Ғазо секторига қилган навбатдаги тонгги ҳаво ҳужумлари натижасида камида 10 фаластинлик ҳалок бўлди. Марҳумлар орасида бир чақалоқ ҳам бор. Яна кўплаб инсонлар жароҳат олди.
Давлат нефть корпорацияси Бадаловнинг “тўсатдан ўлими”га бағишланган пресс-релизда унинг раҳбарлигида “қисқа вақт ичида кенг кўламли илм-фанни талаб қилувчи лойиҳалар амалга оширилганини” таъкидлади
Исроил Ғазо сектори аҳолиси, хусусан, болаларни атайин оч қолдирмоқда, яъни очликдан қурол сифатида фойдаланмоқда. Defence for Children International ва Doctors Against Genocide ташкилотлари томонидан эълон қилинган “Бутун авлодларнинг оч қолдирилиши” ҳисоботида шундай хулоса илгари сурилган.
Арманистон суди уни “ҳокимиятни эгаллаб олишга чақиришда” айблаб ДХХ қамоқхонасига жойлаштирди. Шу вақтнинг ўзида унга тегишли бўлган "Арманистон электр тармоқлари" (АЭТ) компаниясини миллийлаштириш бошланди.
Исроил оммавий ахборот воситаларининг хабар беришича, АҚШ расмийлари Ғазо секторида отишмаларни тўхтатиш ва асирларни алмашиш бўйича келишувга эришиш мақсадида Исроилга босим ўтказишга тайёрланмоқда.
Шу билан бирга, NDMA келгуси 12 дан 24 соатгача мамлакатнинг катта қисмларига таъсир қилиши кутилаётган кучли ёмғир ва момақалдироқ ҳақида огоҳлантирди.
Россия томонидан Киевга уюштирилаётган ҳужумлар кучайгани сари, Украина пойтахтидан қочаётган фуқаролар сони ҳам ормоқда, деб ёзади Германиянинг NTV нашри.
Эрон расмийлари ушбу ҳужумларни халқаро ҳуқуқ ва журналистлар хавфсизлигига қарши жиноят сифатида баҳоламоқда. Ҳодисалар халқаро ҳамжамият томонидан кескин қораланиши мумкин.
Шовот тумани Фавқулодда вазиятлар бўлими ходими ҳам ўзганинг ишончига кириб, ички ишлар органларидаги танишлари орқали унга ҳайдовчилик гувоҳномаси олиб беришини айтиб, эвазига 1400 АҚШ доллари ва 1 млн 300 минг сўм олганлик ҳолати ҳужжатлаштирилди.