Таяммум қандай қилинади?
— Ёшим 70 да. Бетоб бўлиб қолганим ва сув ишлатолмаслигим сабабли таҳорат олишда муаммо бўляпти. Таяммумни эса қандай қилса, тўғри бўлишини билмаяпман. Момоларимиз айтишича, тоза тупроққа оёқ-қўлни уриб-уриб, чангитиб қилиш керак экан, ундай қилсак, уст-бошимиз чанг бўлади-ку. Тоза матога қилса бўлмайдими?
— “Таяммум” луғатда “мақсад қилиш” маъносини англатади. Истилоҳда эса покланиш мақсадида пок ер жинси билан юзга ва икки қўлга тирсаклари билан қўшиб масҳ тортиш “таяммум” деб аталади.
Таяммум бўлиши учун тўртта асосий шарт топилиши лозим:
1) Ният; 2) Пок ер жинси; 3) Пок ер жинсига икки марта қўлни уриб, биринчисида юзга масҳ тортиш, иккинчисида икки қўлни тирсагигача масҳ тортиш; 4) Сув ишлатишдан узрли бўлиш.
Бизнинг мазҳабимизда ер жинсидан бўладиган барча пок нарсаларга таяммум қилиш жоиз ҳисобланади. Ер жинсидан бўлган нарсалар деганда эса қуйидагилар кўзда тутилади:
Тупроқ, қум, шўрлаб кетган ер, оҳак, гипс, сурма, сурматош, зирнийх (ҳидсиз рангсиз маъдан. Тиббиётда тери кассалликларини даволашда ишлатилади), олтингугурт, заж (бўёқда ишлатиладиган туз моддаси), кон тузи, дарахтлар, (чунки одатда устиларида чанги бўлади), ўт-ўланлар (чунки буларнинг устиларида ҳам одатда чанг бўлади), кийимдаги ёки улов ўриндиғидаги чанг (агар кийимда ё улов ўриндиғида мутлақо чанг бўлмаса, унга таяммум қилиб бўлмайди. Шунингдек, кийимини силкитиб ҳавода тўзғиган чанг-ғуборга ҳам таяммум қилса бўлади. Чунки бунда ҳам аслида ер жинсига таяммум қилинган бўлади.
Таяммум қилинмайдиган нарсалар:
Ер жинсидан бўлмаган нарсаларга таяммум қилиб бўлмайди. Шунинг учун қуйидаги нарсаларга таяммум қилиб бўлмайди:
Ун, талқон, кул, сувли туз, мушк; шакар; анбар (хушбўй модда), заъфарон, кафур (хушбўй модда), хина, лой (лой деганда унинг суюқ бўлиб турган пайти назарда тутилган. Аммо қотиб устига чанг ўтирадиган бўлса унга таяммум қилиш жоиз бўлиб қолади. Зеро, юқоридаги нарсаларга ҳам агар чанг ўрнашадиган бўлса, таяммум қилиш мумкин бўлиб қолади. Чунки бунда аслида ер жинсидан бўлган чангга таяммум қилинаётган бўлади).
Шунингдек, нажосат тегиб сўнгра қуриб нажосат асари кетган ерга ҳам таяммум қилиб бўлмайди. Чунки нажосатнинг асари кетгани сабабли тупроққа поклик ҳукми собит бўлса ҳам, покловчилик ҳукми собит бўлмайди. Таяммум қилинадиган тупроқда эса покловчилик сифати бўлиши шартдир.
Таяммум қилинган жойга яна қайта таяммум қилиш жоиз бўлади.
Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!
Қаршида 150 нафар йўловчили самолёт ғойиб бўлди
Самолёт сигнал беришни тўхтатган ва аэродромдан 12 км радиусда радарлардан ғойиб бўлган.
Аҳолига субсидия ўрнига фоизсиз қарз берилади
2025 йилдан бошлаб аҳоли бандлигини таъминлаш мақсадида давлат томонидан ажратиладиган субсидиялар босқичма-босқич бекор қилинади.
Ички ишлар вазирлиги семиз ходимларни ишдан бўшатади
Унга кўра, 20 минг киши жисмоний тайёргарлиги текширувидан ўтказилди ва улардан 30 нафари ишдан бўшатилди
Австриялик олимлар вақтни орқага қайтаришни ўрганишди
Бу илм-фандаги фундаментал инқилобдир — нима юз берганини қисқача тушунтирамиз
70 ёшдан ошган ҳайдовчиларга рулга ўтириш тақиқланади
Шунингдек, суғуртасиз машина ҳайдаганларга кўпроқ жазо бериш ва камера таний олмайдиган автомобиль рақамлари муаммосини ҳал қилиш чоралари ҳам кўриб чиқилмоқда.
ДИҚҚАТ! Бугун Ўзбекистонда йилнинг энг ноёб ҳодисаларидан бири — Персеидлар кузатилади
Шунингдек, Венера ва Юпитер сайёралари ҳам яққол кўринади.
АҚШдаги уйга ёши Ерникидан катта метеорит қулаб тушди
Таъкидланишича, метеорит тахминан 4,56 млрд. йил аввал пайдо бўлган
АҚШ Россияга қурол-яроғ бўйича келишувни музокаралар учун "рағбат" сифатида таклиф этиши мумкин
Бироқ, ядровий келишув тафсилотлари президентлар даражасида муҳокама қилиниши эҳтимолдан йироқ.
Самолёт Тошкент шаҳрига етмай авиафалокатга учради. Қурбонлар ва жароҳатланганлар бор.
Йўловчи самолёти қўнишга яқинлашганда ҳаво диспетчери ва экипаж ўртасидаги алоқа узилиб қолди
Женнифер Лопес концертидан сўнг "Бунёдкор" стадионининг аҳволини кўрдингизми? (Фото)
Кеча "Бунёдкор" стадионида жаҳон машҳур қўшиқчи Женнифер Лопеснинг концерт дастури бўлиб ўтди.
Боғча болангиз борми? Ҳар ой 618 минг сўм ёрдам пули олишингиз мумкин!
Ҳукуматнинг 2025 йил 31 июлдаги қарорига кўра, давлат томонидан камбағал оилаларга махсус моддий ёрдам пули тўлаб берилади.
Наманганлик отахон рекорд жаримани «ишлаб олди»
Наманган вилоятида «Gentra» русумли автотранспорт воситасида 82 маротаба йўл ҳаракатлари қоидаларини бузган отахоннинг машинаси хатланди.
ОТМга давлат гранти ва тўлов-контракт бўйича минимал ўтиш баллари белгиланди
2025/2026 ўқув йили учун олий таълим муассасаларига кириш имтиҳонларида минимал ўтиш бали ўзгаришсиз қолди.
Путин Доналд Трамп билан музокаралардан сўнг нега ҳарбий қабристонга борди?
Россия етакчисининг ёрдамчиси Юрий Ушаковнинг сўзларига кўра, бу ўзига хос рамзий маънога эга
Зеленский тинчлик келишуви эвазига Россияга бутун Донбасс ҳудудини топширишдан бош тортди
Агентлик бу ҳақда Аляскадаги саммитдан кейин Трамп ва Зеленский ўртасида бўлиб ўтган суҳбатдан хабардор манбаларига таяниб ёзмоқда.
Трамп Зеленскийга Путин бутун Донбассни олишни истаётганини билдирди
Бу ҳақда Bloomberg хабар бермоқда.
“Трамп ёлғон гапирмоқда”
Лула да Сильвага кўра, расмий маълумотларга асосланса, АҚШ Бразилия билан савдода ижобий балансга эга.
Reuters Путин Украинадаги урушни якунлаш учун қўйган шартлар рўйхатини эълон қилди
Агентлик манбаларига кўра, Россия президенти қуйидаги шартлар бажарилмагунча Украинада ўт очишни тўхтатишни истисно қилмоқда:
Ўзбекистон президенти сув тошқинлари қурбонлари муносабати билан Покистонга таъзия йўллади
Покистон ва Покистон назоратидаги Кашмирда кучли муссон тошқинлари ва кўчкилар оқибатида камида 307 киши ҳалок бўлгани тасдиқланган
Исроил Яман пойтахтига ҳаво зарбалари берди
Сана шаҳридаги электр станциясида кучли портлашлар юз берган.
Ғазо секторида очлик қурбонлари сони ошиб бормоқда
Исроил муҳосарасидаги Ғазо секторида сўнгги 24 соат ичида очлик ва озуқасизлик сабабли яна 7 нафар фаластинлик вафот этди, улар орасида 2 нафар бола ҳам бор.
Фориш тумани ҳокими ўринбосари пора билан ушланди
Ҳолат юзасидан мазкур мансабдор шахсга нисбатан Жиноят Кодексининг 168-моддаси 4-қисми “а” банди ва 211-моддаси 3-қисми “а” банди билан жиноят иши қўзғатилиб, қамоқ эҳтиёт чораси қўлланилди.
Данияда поезд рельсдан чиқиб кетди
Дания матбуотида чоп этилган хабарларга кўра, Германиядан тез ёрдам машинаси етиб келган ва қидирув-қутқарув ишлари итлар ва дронлар ёрдамида олиб борилган.
Сиэтл марказида ўғрилар заргарлик дўконини 90 сонияда «тозалаб» кетишди
Сиэтл полицияси заргарлик дўконида 90 сония давом этган сурбетларча ўғирлик ҳақида маълум қилди. Жиноятчилар 2 млн долларлик олмос, қиммат соатлар ва тиллаларни қўлга киритган.
Ҳиндистон ва Покистонда кучли ёмғирлар ва сув тошқинлари оқибатида 300 дан ортиқ киши ҳалок бўлди
Покистон ва Ҳиндистоннинг Ҳимолай минтақасида кучли ёмғирлар туфайли сув тошқинлари ва кўчкилар юз берди, натижада фақат сўнгги 48 соат ичида камида 321 киши ҳалок бўлган.
АҚШда мутацияга учраган қуёнлар сурати эълон қилинди
Ушбу вирус одамга юқмайди, аммо ҳайвонлар учун ўта хавфли.
Швециянинг Эребру шаҳрида масжид ёнида отишма содир бўлди
Ҳозир воқеа жойида полиция томонидан махсус операция ўтказилмоқда
Туркия ТИВ Исроилнинг E1 ҳудудида мустамлака қуриш режасини қоралади
Туркия Ташқи ишлар вазирлиги Исроилнинг ишғол қилинган Ғарбий соҳилдаги E1 ҳудудида яҳудий мустамлакаларини қуриш режасини кескин қоралади.
Хитойда ишсизлик даражаси 5,2 фоизга етди
Июл ойида Хитой иқтисодиётида ишлаб чиқаришдан тортиб истеъмолгача бўлган кўплаб кўрсаткичлар сезиларли даражада секинлашди. Бу жараёнга савдо уруши ва мамлакатдаги кучли иссиқ тўлқинлар таъсир кўрсатди.
Африканинг 23 мамлакатида вабо эпидемик ўчоқлари аниқланди
Африка иттифоқига аъзо 23 мамлакатда вабо эпидемик ўчоқлари аниқланди.
Исроил ғазоликларни Жанубий Суданга кўчирмоқчи
Исроил бош вазири Ғазо аҳолисининг катта қисмини кўчириш ғоясини “ихтиёрий миграция” деб атамоқда.
Россиялик сиёсатчидан янги ташаббус: «Бир синфга — бир мигрант»
Россиянинг «Новые люди» партияси етакчиси Алексей Нечаев «Бир синфга — бир мигрант» ташаббуси билан чиқди.
Саудия Арабистонида оилавий зўравонлик қурбони бўлган Ўзбекистон фуқароси ватанга қайтарилди
Ўзбекистон элчихонаси ва Саудия Арабистони Ташқи ишлар вазирлиги ҳамкорлигида амалга оширилган ишлар натижасида унинг мамлакатдан чиқиши учун виза расмийлаштирилди.
Ургутда 2 та юк машинаси тўқнашиб кетди
Бу ҳақда Самарқанд вилояти ЙҲХБ ахборот хизмати хабар берди.
Келесда божхоначилар таркибида зарарли модда бўлган оздирувчи маҳсулотларни фош қилди
Марказий божхона лабораториясида олиб борилган экспертиза таҳлилларидан сўнг мазкур чой ва қаҳвалар, капсулалар таркибида “сибутрамин” моддаси мавжудлиги аниқланди.
АҚШда логистика поездининг 35 та вагони релсдан чиқиб кетди
Ҳодиса сабаби номаълум, айни дамда тергов олиб борилмоқда.
Ғазода Исроил ҳужумлари қурбонлари сони 61 722 нафарга етди
2023 йил 7 октябрдан бери Исроил армиясининг Ғазо секторига қилган ҳужумлари натижасида ҳалок бўлган фаластинликлар сони 61 722 нафарга етди. Фақатгина сўнгги бир сутка ичида эксклавдаги Исроил ҳужумлари оқибатида яна 123 киши ҳалок бўлди.
Исроил элчиси ЕИни Ғазо масаласида Исроилга босим ўтказмасликка чақирди
Исроилнинг Европа Иттифоқидаги элчиси Хаим Регев Politico нашрига берган интервьюсида Европа давлатлари Ғазо секторидаги инсон ҳуқуқлари масаласи бўйича Исроилга босим ўтказишдан воз кечиши кераклигини билдирди. Унинг сўзларига кўра, бундай чоралар ЕИнинг Яқин Шарқдаги нуфузини йўқотишига олиб келади.
Россияда бир фуқаро номига қарийб 3 кг. марихуана почта орқали келди
Буюртмани қабул қилиши керак бўлган пятигорсклик эркак жўнатмани олаётганда пайтда ушланган
Эрон Исроилнинг соғлиқни сақлаш муассасаларига қилинган ҳужумларини қоралади
Эрон Ташқи ишлар вазирлиги қуролсизланиш ва қуролларни назорат қилиш бошқармаси директори Ҳайдар Али Балужий 12 кунлик уруш давомида Исроил томонидан Эрондаги вакцина ва дори воситалари ишлаб чиқариш объектлари ҳамда соғлиқни сақлаш марказларига қилинган ҳужумларни халқаро ҳуқуқ ва минтақавий хавфсизликка таҳдид сифатида баҳолади.
Исроил армияси журналистлар номларини йўқ қилиш рўйхатига киритгани айтилмоқда
Ғазода ишлаётган журналистларнинг айтишича, улар тўғридан-тўғри нишонга олинмоқда ва исмлари Исроил режими армияси рўйхатларига қасддан йўқ қилиш мақсадида киритилган.
Исроил Al Jazeera телеканалининг беш ходимини ўлдирди
2025 йил 11 август куни Ғазо шаҳридаги “Аш-Шифа” шифохонаси ёнида жойлашган журналистлар чодирига Исроил томонидан уюштирилган зарба оқибатида Al Jazeera телеканалининг 5 нафар ходими ҳалок бўлди.
ошкентдаги “Уч қаҳрамон” бозорининг 40 фоизи ёниб кетгани маълум бўлди
Бозорнинг умумий дўконлар қурилган майдони 20.000 м/кв бўлиб, кўрилган тезкор чоралар натижасида 12.000 м/кв майдонда жойлашган савдо дўконлари ёнғиндан сақлаб қолинган.
ДХХ: Ички ишлар органларининг порахўр ходимлари қўлга олинди
ДХХнинг Бухоро вилояти бўйича бошқармаси ҳамда ички ишлар ва прокуратура органлари ҳамкорлигида ўтказилган тезкор тадбирда ходим 13 минг АҚШ долларини олган вақтида ашёвий далиллар билан ушланди.
Чироқчида хотин эрини қизғониб бошқа аёлни дўппослаб, кийимсиз қолдирди
Жорий йилнинг 24 июль куни соат 22:30 ларда Чироқчи тумани, яшовчи аёл Д.И. 102 рақамига мурожаат қилиб, у билан бирга расмий никоҳсиз яшаб келаётган эркак Н.П.нинг онаси хонадонига келиб жанжал кўтараётганлигини маълум қилган.
ДХХ: МИБ ходимига ҳукм ўқилди
Маълум бўлишича, давлат ижрочиси ушбу “хизмати” эвазига муқаддам 450 АҚШ доллари ва 1 млн 300 минг сўм ҳам олган.
Бразилияда автобус ва юк машинаси тўқнашди, қурбонлар бор
Ҳодиса оқибатида 11 киши ҳалок бўлди. Шунингдек, 45 киши тан жароҳати олди, улардан 12 нафарининг аҳволи оғирлиги айтилмоқда.
Жомбойда ёнғин чиқди
Ёнғин натижасида “KIA BONGO”, “DAMAS” ва “GENTRA” русумли автомобиллар зарарланган.
Туркияда кучли 6,1 магнитудали зилзила содир бўлди
Турли шаҳарларда, жумладан, Истанбулда ҳам ер силкиниши сезилган.
Болгарияда чўкиб кетган йигитнинг жасади Ўзбекистонга қайтарилмоқда
Болгариянинг Созопол шаҳрида 22 ёшли Ўзбекистон фуқароси украиналик қизни қутқаришга уриниш пайтида сув остидаги қоялар орасида қолиб ҳалок бўлганди.
Машина устида салют учирган блогер 7 суткага қамалди
3 август куни содир бўлган ҳодиса видеолари ижтимоий тармоқларда тарқалган.
Таиландда 30 қаватли минора қулаб тушди
Гумонланувчилар орасида Таиланднинг энг йирик қурилиш компанияларидан бири – Italian-Thai Development Премчай Карнасута ва Хитойнинг China Railway компанияси ҳам бор.
Қозоғистонда йўқолган вертолёт парчаси ва экипажнинг жасади топилди
Эслатиб ўтамиз, EC-145 вертолёти 25 июль куни бедарак йўқолган
Тошкентда 3 нафар эркак банкоматни ўғирламоқчи бўлди
Ерга тушиб кетган банкомат овози фуқароларнинг эътиборини тортганидан шубҳаланиб, улар шикаст етган банкоматни ташлаб воқеа жойидан қочиб кетишган.
Фарзандлари онасини кўришни истамаган аёл алимент пуллари ундирилди
Олтиариқ туманидаги ҳодиса бизни ачинарли ҳақиқатга яна бир бор тўқнаштиради: онанинг фарзандларини ташлаб кетиши.
Хитой фуқароси АҚШдаги ҳибсхонада ўз жонига қасд қилди
32 ёшли йигит ювиниш хонасида бўйнига осилган ҳолда топилган
2023 йилдан буён Исроил томонидан Ғазога 100 минг тонна бомба ташланди
Сўнгги 24 соат ичида Ғазода Исроил томонидан 100 нафар киши ўлдирилди
Ғазода очликдан ҳалок бўлганлар сони 197 нафарга етди
Бу ҳақда Ғазо Соғлиқни сақлаш вазирлиги директори Мунир ал-Барш ижтимоий тармоқда маълум қилди.
ҲАМАС: Исроилнинг Ғазо шаҳрини босиб олиш режаси "катта хақ тўлашга олиб келади"
ҲАМАС ҳаракати Исроил ҳукумати томонидан Ғазо шаҳрини босиб олиш ва унинг аҳолисини мажбуран кўчириш режаларини кескин қоралаб, буни "катта оқибатларга олиб келувчи ҳарбий жиноят" деб атади.
БМТ инсон ҳуқуқлари комиссари Исроилни Ғазодаги ҳарбий режадан воз кечишга чақирди
Бу ҳақда хорижий ОАВга таянган ҳолда Report нашри хабар берди.
Ҳизбуллоҳни қўлдан қуролсизлантириш — АҚШ ва Исроилнинг найранги
Ямандаги Ансоруллоҳ ҳаракати раҳбари Абдулмалик ал-Ҳуси АҚШ ва Исроилнинг Ливандаги Ҳизбуллоҳ ҳаракатини қуролсизлантириш уринишларини кескин танқид қилди.
Исроил Ғазо шаҳрини босиб олиш режасини тасдиқлади
Исроил Хавфсизлик кабинети Ғазо секторида фақат Ғазо шаҳрини босиб олиш режасини маъқуллади. Бу қарор аввал эълон қилингандай бутун сектор эмас, балки унинг шимолий қисмига доир босиб олишни назарда тутади.
Исроил ваъдасини бузди ва ғазоликларни «секин ўлдириш»да давом этяпти
Исроил Ғазо секторига инсонпарварлик ёрдами ортилган юк машиналарини Европа Иттифоқига ваъда қилганидан тўрт баравар кам киритди. Бу ҳақда Euractiv Еврокомиссия ҳужжатларига асосланиб хабар берди.
Хитойда хавфли вирус тарқалди. Карантин чекловлари жорий қилинди
Хитойнинг Жанубий Фошан провинциясида чикунгуня вируси катта тезликда тарқалмоқда.
Тошкентда 19 ёшли йигит кўчада кийимсиз юргани бўйича маълумот берилди
Ҳолат юзасидан ўтказилган хизмат текшуви натижаларига кўра, 2006 йилда туғилган А.А. исмли шахс Чилонзор тумани 19-мавзе ҳудудида яланғоч ҳолда жамоат жойида ҳаракатланган.
Ғазода қашшоқлик қурбонлари сони 197 нафарга етди
Бу ҳақда Ғазо Соғлиқни сақлаш вазирлиги бош директори Мунир ал-Бурш ижтимоий тармоқдаги саҳифасида хабар берди.
АҚШнинг Жоржия штатидаги Форт-Стюарт ҳарбий базасига қуролланган шахс бостириб кирди
Дастлабки маълумотларга кўра, жароҳатланганлар бор, бироқ уларнинг сони ҳозирча номаълум.
Испанияда жазирамадан 1060 киши вафот этди
Испанияда ёзнинг иккинчи иссиқ тўлқини хавфи остида, бу камида кейинги якшанбага қадар давом этиши кутилмоқда.
Кўкдаладаги газ портлаши оқибатида 10 синф қиз ҳам вафот етди
Масъуллар воқеадан сўнг, портлаш ва ундан келиб чиққан ёнғин 4 кишининг умрига зомин бўлганини очиқлаганди.
Инсоният тарихида биринчи марта ядро қуроли қўлланилган кун: Ҳиросимага атом бомбаси ташланганига 80 йил тўлди
Оқибатда Қўшма Штатлар Б-29 Энола Гай бомбардимончи самолёти ҳеч қандай қаршиликка учрамай, шаҳар марказидан учиб ўтган ва “Кичкинтой” деб номланган ядро бомбасини шаҳарга ташлаган.
Сирдарёда машина олиб қочган икки йигит Бўкада уларни тўхтатишга уринган ИИБ ходимини пичоқлади
Андижон вилояти, Хўжаобод туманидан бўлган 18 ёшли икки йигит ўзлари Самарқанд шаҳридан йўловчи сифатида минган Cobalt машинасини Сирдарё вилояти ҳудудида ҳайдовчи ҳожатхонага кирганидан фойдаланиб, олиб қочган.
Ғазоликларни қиришга чорлаган исроиллик футболчини немислар ортига қайтаришди
Германия Иккинчи Бундеслигасининг «Фортуна Дюсселдорф» клуби, мухлисларнинг босими туфайли, исроиллик ҳужумчи Шон Вайсман билан режалаштирилган шартномани бекор қилди.
Кўкдаладаги портлашда ҳайдовчи жароҳатланди
Ёнғин натижасида 1 та автоцистерна ва 10 куб пропан суюлтирилган газ сақлаш резервуари ёниб зарарланган.
Кўкдала туманида рўй берган ёнғин тўғрисида расмий маълумот берилди
Шунингдек, вилоят ҳокимлиги ахборот хизмати "портлаш" эмас, ёнғин чиққанини маълум қилди.
Колумбиядаги сув тошқинларидан 2 мингдан ортиқ киши жабрланди
Санта-Марта мэри Карлос Пинедо шаҳарда тўрт соат ичида ҳар квадрат метрга 155 миллиметр ёмғир тушганини айтди. У бу миқдорни "жуда юқори" деб таърифлади.
