Шахсий ҳаёт, оилавий сирларни тарқатганларга қандай жазо бор?

Шахсий ҳаёт, оилавий сирларни тарқатганларга қандай жазо бор?

Инсоннинг озодлиги, шаъни-ю қадр-қиммати бебаҳо ва дахлсиз қадрият сифатида улуғланади. Шунга кўра, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари қонунан муҳофаза қилинади. Афсуски, ҳозирги кунда фуқаролар томонидан ушбу тартиб-қоидаларга риоя қилмаслик натижасида ОАВ ва ижтимоий тармоқларда инсонларнинг шахсий ҳаётига тегишли маълумотлар, хабарлар тарқатиш каби ҳолатлар кўплаб учрамоқда. Бундай ишга қўл урган одам қонун олдида жавоб берадими? Унга қандай жазо қўлланади?

Шахсга доир маълумотлар нима?

«Шахсга доир маълумотлар тўғрисида»ги Қонунга кўра шахсга доир маълумотлар деганда муайян жисмоний шахсга тааллуқли бўлган ёки уни идентификация қилиш имконини берадиган, электрон тарзда, қоғозда ва (ёки) бошқа моддий жисмда қайд этилган ахборот тушунилади. Масалан, жисмоний шахснинг:

– исми, фамилияси, отасининг исми;

– туғилган вақти, туғилган жойи;

– вақтинча ёки доимий яшаш жойи;

– оиласи, ижтимоий ҳолати;

– маълумоти, касби, лавозими, иш жойи;

– даромадлари ва мулкий ҳолати;

– телефон рақами;

– шахсий сурати (фото ва ҳк.);

– биометрик ва генетик маълумотлар ва бошқа маълумотлар.

Шахсий ҳаёт дахлсизлигининг бузилиши

Агар шу шахсий ва оилавий сирга оид маълумотлар шахснинг розилигисиз қонунга хилоф равишда олинса, сақланса ва тарқатилса, бу маъмурий ва жиноий жавобгарликка сабаб бўлади.

1. Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 46(1)-моддасига кўра, шахснинг шахсий ёки оилавий сирини ташкил этувчи шахсий ҳаёти тўғрисидаги маълумотларни унинг розилигисиз қонунга хилоф равишда йиғиш ёки тарқатиш базавий ҳисоблаш миқдорининг 10 бараваридан 40 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Масалан, сиз бир уйланган эркак танишингизнинг бошқа бир аёл билан ишқий муносабатларидан хабардор бўлиб қолдингиз (унинг телефонидаги маълумотлар орқали ёки ўз кўзингиз билан гувоҳ бўлдингиз). Ушбу маълумотларни танишингизнинг хотинига ёки яқин қариндошларига (ёки интернетда бутун жамиятга) етказмоқчи бўлсангиз, бу қилмишингиз юқорида келтирилган ҳуқуқбузарлик ҳисобланади.

Жиноий жазо ҳам қўлланадими?

Агар шахс бундай қилмиш учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин 1 йил ичида яна шундай қилмиш содир этса, бу энди жиноят ҳисобланади.

Жиноят кодексининг 141(1)-моддасига кўра, шахснинг шахсий ёки оилавий сирини ташкил этувчи шахсий ҳаёти тўғрисидаги маълумотларни унинг розилигисиз қонунга хилоф равишда йиғиш ёки тарқатиш шундай ҳаракатлар учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этилган бўлса, базавий ҳисоблаш миқдорининг 50 бараваридан 100 бараваригача миқдорда жарима ёки уч юз соатгача мажбурий жамоат ишлари ёхуд икки йилгача ахлоқ тузатиш ишлари билан жазоланади.

Лекин қуйидаги ҳолатларда шахсий ва оилавий сирга оид маълумотлар шахснинг розилигисиз қонунга хилоф равишда олинганда, сақланганда, тарқатилганида тўғридан-тўғри жиноий жавобгарликка сабаб бўлади (маъмурий жавобгарлик қўлланмасдан).

Ушбу ҳаракатлар:

а) оғир оқибатларга олиб келган бўлса (масалан, шахсий сири тарқатилиши оқибатида шахс ўз жонига қасд қилса);

б) ғаразли ниятларда содир этилган бўлса (шахсий ҳаётга доир маълумотни тарқатишда моддий наф кўришни қасд қилса, товламачилик аломатлари бўлмаса);

в) хавфли рецидивист томонидан содир этилган бўлса.

3 маълумот:

  1. Шахсга доир маълумотлар шахснинг ўз шахсий ҳаётида ўз хоҳиши билан сақланиши, тарқатилиши мумкин.
  2. Шунингдек, қонунда белгиланган тартибда давлат органи томонидан ҳам ушбу маълумотлар талаб қилиб олиниши, сақланиши, уларга ишлов берилиши, тарқатилиши мумкин. Масалан, айрим давлат органлари (Ички ишлар вазирлиги, миграция ва фуқаролик хизматлари, Давлат чегара хизмати) сизнинг шахсингизга оид маълумотларни тегишли тартибда олади ва сақлайди (масалан, паспорт олишингизда ушбу маълумотлар олинади).
  3. Ёки ишга киришда сиз ўз хоҳишингиз билан мазкур шахсга доир маълумотларни иш берувчига тақдим этасиз (анкета, паспорт, диплом нусхалари ва ҳоказо).

Ҳар қандай ҳолатда ҳам шахсга доир маълумотлар қонунда белгиланган тартибда олиниши, ишлов берилиши ва сақланиши шарт.

Шербек ИНОМЖОНОВ,

Тошкент туманлараро маъмурий суди судьяси

Лола ШОИМОВА, журналист


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Сув остида кўрилган энг улкан тирик мавжудот: У 34 метр узунликда ва Наполеон давридан бери яшаб келмоқда

Океаннинг ўзидан пайдо бўлган маржон рифлари ернинг хазинаси ҳисобланади, чунки улар кўплаб денгиз жонзотларига бошпана беради ва...

Озод этилган исроиллик асирнинг сўзлари кўпчиликни ҳайратлантирди: "Сафингизда бўлишни истардим"

Фаластин қаршилик ҳаракати томонидан асирга олинган ва кейинчалик озод қилинган яҳудий Александр Турбонов тутқунликда бошидан ўтказганлари ҳақида ҳайратланарли баёнот берди.

Америкаликлар Зеленскийга бир соат вақт берди

14-16 февраль кунлари бўлиб ўтган Мюнхен хавфсизлик конференциясида Қўшма Штатлар яна "ҳарбий ёрдам эвазига қарзни узиш сифатида" Украина ресурсларини қазиб олишни назорат қилишни талаб қилган.

Ернинг ички ядроси 15 йилдан кейин тўхтайди — олимлар

Ернинг ички ядроси 15 йилдан кейин тўхташи мумкин, Nature бу ҳақда олимларнинг баёнотига асосланиб хабар берди.

Зеленский президентликдан кетиш шартини айтди

Мен Путин учун жуда ноқулай одамман. Биз бир-биримизни биламиз.

Кремлнинг ғалати баёноти

Музокаралар томони ҳатто имзоланган келишувларни ҳам бажармаётган вазиятда Москва қандай ҳаракат қилиши керак?" деган саволга жавоб берар экан, Песков шундай деди...

Хонанда Ширин Абдуллаева оламдан ўтди

Ширин Абдуллаева наманганлик энг бой инсонлардан бири Баҳодир Абдуллаевнинг кичик қизи эди...

"Ўқишга кетяпман деб ўйлагандим..."

Украинада асирга тушган шимолий кореялик снайпер билан суҳбат эълон қилинди.

«Сити»ни ёзда 7 футболчи тарк этиши мумкин

«Манчестер Сити» раҳбарияти ва бош мураббий Пеп Гвардиола ёзда бир неча ёши катта футболчиларни сотиб, жамоани қайта қуриш ниятида.

Мексикадаги қирғоқлардан бирида ноёб “қиёмат балиқлари” топилди

Бу балиқнинг пайдо бўлиши фалокатларнинг хабарчиси бўлиши мумкинлиги ҳақида афсона ҳам бор

Геологлар улкан олтин захирасини топиб олди

Узоқ вақт ер остида яшириниб ётган кон яқинда топилди ва ундаги олтин миқдори ҳайратланарли даражада кўп эканлиги аниқланди.

Актриса Феруза Норматова кибербуллингга учради

Бунақасига биринчи марта дуч келишим. Қип-қизил кибербуллинг, мен ҳатто маниакал кибербуллинг деган бўлардим.

Ўзбекистонда пенсия ва нафақалар миқдори оширилиши мумкин

Жорий йилнинг 4 февралида Статистика агентлиги «2024 йил декабр ойида ўтган йилнинг май ойига нисбатан ҳисобланган истеъмол нархлари индексидан келиб чиқиб, 2025 йил учун ҳисобланган минимал истеъмол харажатлари (МИХ) қиймати бир ойда киши бошига 669 минг сўмни ташкил этгани»ни маълум қилди.

Россияда доллар нархи кескин тушиб кетди

Россия Марказий банки 2024 йил октябридан бери илк бор долларнинг расмий курсини ₽97 пастга туширди.

Бу ҳафта қор ёғиши кутилмоқда

Мамлакатнинг марказий ва жануби-шарқий вилоятларида 29-31 январда вақти-вақти билан қор ёғади.

Доналд Трамп 1987 йилда СССР КГБ томонидан ёлланган ва унга "Краснов" тахаллуси берилган

Трамп 1987-йилда Москванинг 6-бўлимида хизмат қилган. Бўлимнинг асосий вазифаси – капиталистик мамлакатларнинг тадбиркорларини ёллаш эди.

Маск: "Киев Россия билан зиддиятда "ҳаддидан ошиб кетди"

Миллиардер ва АҚШ Ҳукумат самарадорлиги бошқармаси раҳбари Илон Маск Х ижтимоий тармоғидаги саҳифасида Киев Россия билан можарода "ҳаддидан ошиб кетганини" айтди.

Германия Ташқи ишлар вазири АҚШга алоқаларни узиш билан таҳдид қилди

Аввалроқ Трампнинг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Уолц Европа давлатлари Украинадаги урушни якунлашга қарши чиқаётганини айтган эди.

Словакия бош вазири: "Урушнинг давом этишидан Зеленский манфаатдор"

Бу ҳақда Словакия бош вазири Роберт Фицо маълум қилди.

Гвардиола "Реал Мадрид" - "Манчестер Сити" ўйини якунида Анчелоттига юзма-юз келиб айтди: "Siz ..."

Ҳакам охирги ҳуштагини чалиши билан Пеп Гвардиола Карло Анчелоттини табриклаш учун унинг олдига борди...

18 мингга яқин фаластинлик болалар Ғазода Исроил генотсиди қурбони бўлди

Исроил томонидан Ғазо секторида 15 ойдан кўпроқ вақт давомида амалга оширилган генотсид 18 мингга яқин фаластинлик боланинг ҳаётига зомин бўлди.

Bybit биржаси хакерларлар ҳужумига учради

Шимолий Кореянинг Lazarus Group хакерлари Bybitʼни бузиб, 1,5 миллиард доллар ўмариб кетган.

Хитойликлар коинотдан юзларни тиниқ кўра оладиган камерани яратишди

Бу тарихдаги энг кучли жосуслик қурилмаси бўлиши мумкин.

Йирик ўғирлик: Хакерлар йирик криптовалюта биржасига кириб, 1 миллиард доллардан ортиқ маблағни ўғирлади

РБК хабар беришича, Bybit криптовалюта биржаси ўзининг Ethereum совуқ ҳамёнларидан бири бузилгани ва ундан 1 миллиард доллардан ортиқ Ethereum (ETH) криптовалютаси ҳамда бошқа активлар ечиб олингани ҳақида маълум қилди.

Чехиядаги савдо марказларидан бирида пичоқли ҳужум содир бўлди

Чехия Бош вазири Петр Фиала марҳумларнинг оила аъзоларига ҳамдардлик билдирди.

Кўршапалакларнинг янги коронавируси: у ҳам COVID-19 сингари одамларга юқиши мумкин

Ушбу вирус биринчи марта Гонконгда япон кўршапалагида аниқланган HKU5 коронавирусининг янги тармоғи ҳисобланади.

Исроил автобус портлашларидан кейин жамоат транспортини тўхтатди

Бу ҳақда Йнет хабар бермоқда .

USAID Зеленскийнинг ғалаба қозонишига ёрдам берган шоуни молиялаштирди

Бу ҳақда ҳужжатлар таҳлилига таяниб, “РИА Новости” хабар бермоқда.

Ғарб Трампнинг Европа Украинанинг таслим бўлишига рози бўлиш талабини эълон қилди

Бу ҳақда Европарламент аъзоси Мика Аалтола маълум қилди , деб хабар беради Newsweek агентлиги .

Кучли таъсир қилувчи дори воситалари савдоси фош этилди

Мазкур ҳолатлар юзасидан Жиноят кодексининг тегишли моддалари билан жиноят ишлари қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари ўтказилмоқда.

Музликлар эриши оқибатида қайси шаҳарлар сув остида қолиши мумкин?

Музликларнинг эриши натижасида денгиз сатҳининг кўтарилиши дунёдаги энг йирик шаҳарларни сув босиши хавфини туғдирмоқда.

Хитойда янги коронавирус аниқланди

Хитойда вирусологлар кўршапалакларда COVID-19 га ўхшаш янги коронавирусни аниқлашди.

Хитой Австралияни провокация қилмоқда

Хитой ва Австралия ўртасидаги бундай ҳодисалар илк бор содир бўлаётгани йўқ. Минтақадаги ҳаво ва денгиз йўллари тобора баҳсли мавзуга айланиб бормоқда, бу эса вазиятни янада кескинлаштирмоқда.

НАТО Бош котиби Иттифоқ аъзоларини огоҳлантирмоқда: Акс ҳолда сизга Трамп қўнғироқ қилади

"Мен айтганимда мудофаа харажатларини оширинг, акс ҳолда Трамп сизга қўнғироқ қилади"

Украиналиклар "Моссад" усулларини ўзлаштирди

Украина Бош разведка бошқармаси FPV дронлари учун кўзойнакларни портлатиш операциясини амалга оширди.

Самарқандда келинини ўлдирган қайнона 13 йилга қамалди

Жанжал давомида келинини телефонни зарядловчи сим билан бўғган, сўнг шиша идиш, қайчи ва пичоқ билан жароҳатлаган.

Туркияда қалбаки спиртли ичимликлардан 59 киши вафот этди

Ҳозирда 28 нафар гумонланувчи қўлга олинган, ушбу ишга алоқадор яна 30 нафар шахс гаров эвазига қўйиб юборилган.

АҚШ қитъалараро баллистик ракета синовини ўтказди

Ракета 2 минг км дан ортиқ масофани босиб ўтиб Калифорния штатидаги полигонга тушди

Аризона осмонидаги тўқнашувда икки учувчи ҳалок бўлди

АҚШнинг Аризона штатидаги Марана аэропортида икки самолёт ўзаро тўқнашди.

Ватикан Рим папасининг дафн маросимига тайёргарликни бошлади

Бу ҳақда Блиcк нашри хабар берди .