"Tayyor xatmi Qur’on bor" nima degani?

— Ba’zi bir qorilarga xatmi Qur’on buyurgani borsak, “menda tayyori bor”, deyishadi. Ya’ni Qur’onni o‘qishni boshlab qo‘ygan bo‘lishadi. Shunda “mayli” desangiz, tugatib berishadi. Shariatimizda bu joizmi? Yoki xatmi qachon boshlab qo‘yilgan bo‘lsa ham, savobi kimga bag‘ishlangani muhimmi?

— Avvalo, Qur’oni karimni Alloh taolo bandalarining ikki dunyo saodatiga erishishi uchun nozil qilganini unutmaslik kerak. “Xatmi Qur’on” deganda Qur’oni karimni boshdan-oxir to‘liq o‘qib chiqish tushuniladi. Birorta sura yoki oyat tashlab ketilsa, tom ma’noda xatm hisoblanmaydi. “Xatm” so‘zi tugatish, yakunlash degan ma’noni bildiradi.

Hozirgi paytda odamlar orasida keng tarqalgan savoldagiga o‘xshagan holatlar taaassufki, asl Islom maqsadlariga to‘g‘ri emas. Yana alohida ta’kidlash lozim, Qur’onni xolis Alloh roziligi uchun tilovat qilinsa, xatm qilinsagina unga savob beriladi. Keyin o‘sha berilgan savobni bag‘ishlash mumkin. Bizning ahli-sunna e’tiqodimizda Qur’on tilovat qilib, savobini bag‘ishlasa, yetib boradi, deyilgani aynan shudir. Har bir ibodatda aniq maqsad bo‘lishi, uni boshlashda niyat bo‘lishi kerakligi hadislarda ta’kidlangan. Savobini bag‘ishlash maqsad qilingan tilovatni ham boshidan boshlab, Allohning roziligi, undan keyin kimgadir savobini bag‘ishlashni niyat qilinadi. Shunda savobi yetadi, deb umid qilinadi.

Muhammad Ayyub HOMIDOV