Stokgolmda Nobel mukofotini topshirish marosimi bo‘lib o‘tdi
Shvesiya qiroli Karl XVI Gustav Stokgolm filarmoniyasida tibbiyot, fizika, kimyo, adabiyot va iqtisodiyot bo‘yicha Nobel mukofotlarini topshirdi. 10 nafar sovrindorga monarx qo‘lidan diplom va oltin medallar topshirildi.
Marosimni ochgan Nobel jamg‘armasi boshqaruvi raisi Astrid Syoderberg Uidding bepul fundamental tadqiqotlar orqali ilm-fan inson bilimlari chegaralarini kengaytirib, kelajakdagi kutilmagan va oldindan aytib bo‘lmaydigan voqealarga tayyor turishini ta’minlashini ta’kidladi. Uning ta’kidlashicha, "bu oqshomda taqdirlanganlar fan va adabiyotning qudratidan dalolat beradi". "Ular bizga yolg‘iz va birgalikda dunyoni o‘zgartirishimiz mumkinligini ko‘rsatadi", dedi u.
Söderberg Vidding ham mukofot yaratuvchisini esladi. "U ilm-fan, adabiyot va tinchlik harakatining insoniyat farovonligi uchun dunyoni o‘zgartiradigan noyob kuchiga ishondi. Va bularning barchasida xalqaro hamkorlik va bilimga hurmat muhim ahamiyatga ega. "Ishonchim komilki, bunda Tarixdagi bir lahza - jamiyatlarimizni parchalashga moyil bo‘lgan qarashlarning qutblanishi kuchayishi, demokratiyaning eroziyasi, butun dunyo bo‘ylab urushlar va mojarolar ko‘plab qurbonlarni olishda davom etishi bilan - biz Nobelning qarashlarini har doimgidan ham ko‘proq eslashimiz kerak: u ilmga, ma’rifatga va haqiqatga intilishga ishonganlar”.
Tegishli Nobel qo‘mitasi raisining kirish so‘zidan so‘ng 2023-yilgi sovrindorlar an’anaviy tarzda yangi gullar bilan bezatilgan sahnaga chiqishdi va u yerda o‘zlarining oltin medallari va shaxsiy diplomlarini qabul qilishdi.
Mukofot g‘oliblari
Fiziologiya yoki tibbiyot bo‘yicha 2023-yilgi Nobel mukofoti amerikalik-vengriyalik olim Katalin Kariko va amerikalik Dryu Vaysmanga “COVID-19 ga qarshi samarali mRNK vaksinalarini ishlab chiqish imkonini bergan nuklein kislota asoslarini modifikasiyalash sohasidagi kashfiyotlar uchun” berildi. Fizika mukofoti fransuz-amerikalik Per Agostini, vengriya-avstriyalik olim Ferens Kraus va fransuz ayol Ann L’Huilega “moddadagi elektronlar harakatini o‘rganish uchun attosekundlik yorug‘lik impulslarini ishlab chiqaruvchi eksperimental usullar uchun” berildi. Kimyo sohasida mukofotni amerikaliklar Mungi Bavendi va Lui Bryus, shuningdek, sovet va rus fizigi Aleksey Ekimov olishadi. Bryus va Ekimov kvant nuqtalarini mustaqil ravishda sintez qilishdi va Bavendi bu nanostrukturalarning xususiyatlarini yanada o‘rganishda muhim rol o‘ynadi.
Adabiyot bo‘yicha 2023-yilgi Nobel mukofoti norvegiyalik dramaturg Jun Fossega “ta’riflab bo‘lmaydigan narsalarni ifodalovchi innovasion pesalari va nasriy asarlari” uchun berildi. Amerikalik tadqiqotchi Klaudiya Goldin Shvesiya Milliy bankining iqtisod bo‘yicha Alfred Nobel xotirasiga "mehnat bozorida ayollarning rolini tushunishni yaxshilagani uchun" mukofotiga sazovor bo‘ldi.
