SMTI direktori: TDT makonining Sharq va G‘arb o‘rtasidagi istiqbolli quruqlik ko‘prigi sifatidagi ahamiyati ortib bormoqda

SMTI direktori: TDT makonining  Sharq va G‘arb o‘rtasidagi istiqbolli quruqlik ko‘prigi sifatidagi ahamiyati ortib bormoqda

2024 yilning 26 sentyabr kuni Strategik va mintaqalararo tadqiqotlar instituti (SMTI) direktori Eldor Aripov boshchiligidagi O‘zbekiston delegasiyasi Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT) «Turk dunyosi-bir dunyo» mavzusidagi tahlil markazlarining o‘ninchi yig‘ilishida ishtirok etdi.
Qirg‘iziston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Strategik tashabbuslar Milliy instituti tomonidan tashkil etilgan ekspertlar yig‘ilishida Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, O‘zbekiston, Turkiya, Vengriya, TDT va OTB yetakchi tahliliy markazlarining taniqli vakillari ishtirok etdi.
Tadbir kun tartibi siyosiy, iqtisodiy, ilmiy-innovasion va madaniy-gumanitar sohalarda TDT doirasidagi ko‘p qirrali hamkorlikni rivojlantirish istiqbollariga oid masalalarni o‘z ichiga oldi.
SMTI direktori Eldor Aripov forumdagi chiqishi davomida so‘nggi yillarda Turkiy davlatlar tashkiloti formatida erishilgan ijobiy natijalarga to‘xtalib o‘tdi.
Ekspertning hisob-kitoblariga ko‘ra, birgina so‘nggi 4 yilda Tashkilot ishtirokchilarining umumiy yalpi ichki mahsuloti 20 foizga (1,6 trillion dollar), to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investisiyalar esa 22 foizga o‘sgan. Shu bilan birga, TDT makonining Sharq va G‘arb o‘rtasidagi istiqbolli quruqlik ko‘prigi sifatidagi ahamiyati ortib bormoqda. Transkaspiy transport-kommunikasiya loyihalari («O‘rta yo‘lak») amalga oshirilmoqda, bu esa Xitoydan Yevropaga va u yerdan orqaga yuklar tranzitini diversifikasiya qilish imkonini beradi.
Ekspert ikki tomonlama asosda ijobiy dinamikaga erishilganini alohida ta’kidladi. Xususan, O‘zbekiston barcha TDT davlatlari bilan munosabatlar maqomini ko‘tardi: Turkmaniston va Vengriya bilan strategik, Turkiya va Qirg‘iziston bilan har tomonlama strategik sheriklik hamda Qozog‘iston va Ozarbayjon bilan ittifoqchilik darajasiga ko‘tarildi.
Bundan tashqari, savdo-iqtisodiy almashinuv ham faol rivojlanmoqda. Oxirgi 7 yilda O‘zbekistonning TDT ishtirokchilari bilan tashqi savdosi qariyb 3 barobar oshdi. 2023 yilda bu ko‘rsatkich 10 milliard dollarga yetdi (o‘sish 4,6 foiz).
Shu bilan birga, O‘zbekistonda faoliyat ko‘rsatayotgan turkiy mamlakatlar sarmoyasi ishtirokidagi xorijiy korxonalar soni 50 foizga oshdi.
«2017-2022 yillarda TDT davlatlari mamlakatimiz iqtisodiyotiga 4 milliard dollardan ortiq sarmoya kiritdi, bu ko‘rsatilgan davrdagi xorijiy investisiyalar umumiy hajmining 8 foizini tashkil etadi», - dedi Eldor Aripov.
Uning so‘zlariga ko‘ra, yuqoridagi barcha ko‘rsatkichlar O‘zbekistonning barqaror rivojlanishini ta’minlashda TDT formatining ahamiyati ortib borayotganidan dalolat beradi.
Shu bilan birga, SMTI direktori hamkorlikning siyosiy va iqtisodiy tarkibiy qismini yanada kengaytirishga chaqirdi. Shu nuqtai nazardan u O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning qator strategik tashabbuslarini tezroq amalga oshirish zarurligini ta’kidladi.
Xususan, ekspertning fikricha, bir qator xalqaro muammolarga umumiy yondashuvlardan kelib chiqqan holda jahon miqyosida birgalikdagi sa’y-harakatlarni muvofiqlashtirish muhim ahamiyatga ega. Shu maqsadda tashkilot doirasida siyosiy birdamlikka chaqiriq muhim o‘rin olgan «Turk dunyosi Xartiyasi» konseptual hujjatini tezroq qabul qilish zarurligi ta’kidlandi.
Eldor Aripov o‘z nutqida Afg‘onistonda barqaror tinchlikni ta’minlash muhimligiga alohida to‘xtalib, TDT mamlakatlari barqarorligi ushbu mamlakatdagi vaziyatning rivojlanishiga bog‘liqligini ta’kidladi.
Shu nuqtai nazardan, ushbu mamlakatdagi vaziyatga doimiy e’tiborni qaratish va boshqa muammolar fonida uning ikkinchi darajaga tushib qolishiga yo‘l qo‘ymaslik muhimligi ta’kidlandi. «Mamlakatlarimiz tashqi ishlar vazirliklari rahbarlarining so‘nggi uchrashuvi yakunlariga ko‘ra, biz afg‘on muammosi bo‘yicha umumiy yondashuvlarni ishlab chiqishga juda yaqin ekanligimiz quvonarli hol», - deya xulosa qildi SMTI direktori.

TDTni rivojlantirishning keyingi istiqbollari haqida gapirar ekan, Eldor Aripov Tashkilotga a’zo mamlakatlar o‘rtasida savdo-iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirishga to‘sqinlik qilayotgan qator omillar mavjudligini ta’kidladi.
«Oxirgi 10 yillik tahlil shuni ko‘rsatadiki, TDTning umumiy tashqi savdo aylanmasi asosan import hisobiga o‘sib bormoqda. Import eksportga nisbatan 2 barobar tez o‘sib, bugungi kunda TDT tashqi savdosining 50 foizdan ortig‘ini tashkil etmoqda. Shu bilan birga, importning salmoqli qismi uchinchi davlatlar hisobiga to‘gri keladi», — dedi ekspert.
Ushbu tendensiya, SMTI vakilining so‘zlariga ko‘ra, bugungi kunda umumiy tashqi savdo aylanmasining atigi 6 foizini tashkil etuvchi iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirish va ichki savdoni ko‘paytirish zarurligidan dalolat beradi.
Shu munosabat bilan Eldor Aripov Turkiy davlatlarning savdo hamkorligi ilmiy-tadqiqot markazini tashkil etish muhimligini ta’kidlab, ushbu institut savdodagi to‘siqlarni bartaraf etish, eksport va import hajmlarini oshirishning yangi mexanizmlarini keng joriy etishga hamda elektron tijorat platformalarini rivojlantirishga qaratilgan aniq chora-tadbirlarni birgalikda amalga oshirishiga ishonch bildirdi.
Qo‘shma iqtisodiy loyihalarni amalga oshirish va Tashkilotning moliyaviy mexanizmlarini mustahkamlash zarurligiga alohida e’tibor qaratildi.
Shu nuqtai nazardan, ekspert joriy yilda Istanbulda TDT investisiya jamg‘armasi faoliyatining o‘z vaqtida boshlanishi, shuningdek, O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Tashkilotning Taraqqiyot banki faoliyatini tezroq boshlash muhimligini ta’kidladi.
Eldor Aripovning so‘zlariga ko‘ra, «Ushbu yangi idoralar Tashkilotning moliyaviy salohiyatini yanada mustahkamlaydi».
So‘zining oxirida SMTI direktori hamkorlikni chuqurlashtirish bo‘yicha Ekspertlar uchrashuvlarini o‘tkazish muhimligiga urg‘u berdi.
U TDT oliy organlari faoliyatini axborot-tahliliy ta’minlashning amaliy ta’sirini yanada oshirish va qo‘shma axborot-tahliliy nashrlar sonini ko‘paytirishga chaqirdi.
Eslatib o‘tamiz, TDTga a’zo davlatlar va kuzatuvchilarning tashqi siyosiy tadqiqotlar rasmiy markazlari yig‘ilishi 2009 yildagi Turkiy kengashni tashkil etish to‘g‘risidagi Naxichevan kelishuvi qoidalariga muvofiq 2015 yilda tashkil etilgan. 2019 yildan buyon mazkur formatdagi uchrashuvlarda O‘zbekiston ekspertlar hamjamiyati vakillari ishtirok etib kelmoqda. Shu bilan birga, SMTI tomonidan 2022 yilda Toshkent shahrida TDT tahlil markazlarining 8-yig‘ilishi tashkil etildi.


Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)

Bo'limga tegishli qiziqarli xabarlar

Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!

Dunyodagi eng keksa timsoh — 1900-yildan beri tirik va 10 000 dan ortiq naslning otasi bilan tanishing

Нил тимсоҳлари Африканинг энг даҳшатли йиртқичларидан бири бўлиб, ўзининг улкан ҳажми, кучи ва яширинлиги билан машҳур.

Bugundan respublikamiz hududlarida kuchli yog‘ingarchilik (yomg‘ir—qor) bo‘lishi kutilmoqda

Жорий нам ҳаво оқимлари 14 октябрь кундуз куни республиканинг катта қисмида, тунда ва 15 октябрь кундуз куни водийда ҳам 'яхшигина' тинимсиз ёмғир ёғдириши мумкин экан.

Sun’iy intellekt 2028 yilda Krishtianu Ronaldu 1000 ta golli marraga yetganida Lionel Messi qancha gol urishini bashorat qildi

«Манчестер Юнайтед»даги собиқ жамоадоши Рио Фердинанд билан мулоқотда Роналду фаолияти давомида 1000 та гол урган биринчи футболчи бўлиш истагини билдириб, шундай деган эди...

Rossiyaning "o‘lim savdogari" ishga qaytdi

Америка қамоқхонасида 12 йил вақт ўтказгандан сўнг баскетболчи Бритни Грайнер эвазига Россияга қайтган қурол савдогари Виктор Бут одатий иш билан шуғуллана бошлади. Энди у...

Milliy gvardiya polkovnigi vafot etdi

Миллий гвардия Моддий таъминот бошқармаси бош мутахассиси, нафақадаги полковник Купрянов Михаил Николаевич вафот этди.

JCH-2026, saralash. Guruhimizdagi vaziyat qanday?

АҚШ ва Канада мезбонлигида 2026 йилда ўтадиган Жаҳон чемпионати ўйинлари учун саралаш баҳслари давом этмоқда.

Eron bilan «raketa tennisi» Isroilning zaifligini ko‘rsatdi

Теҳроннинг яқинда амалга оширган ракета ҳужуми таҳлили шуни кўрсатадики, Исроилнинг ракета ҳужумига қарши мудофаа тизими энгиб бўлмас даражада эмас.

Isroil Jeninni bosib oldi

Исроил армияси тонгда Иордан дарёсининг Ғарбий соҳилидаги Женин шаҳрини босиб олди.

Toshkentlik fuqaro 6 million rublga «Jiguli» avtomobiliga Audi RS7 salonini kiritdi

Бу ҳақда Но Лимитс Телеграм канали хабар берди .

Eron Isroil bilan urushga tayyor

Эрон қуролли кучлари Исроилнинг яқинда Эроннинг ракета ҳужумига эҳтимолий жавобига тўлиқ тайёр, деди Ислом Республикаси ташқи ишлар вазири Аббос Арагчи.

Rossiya O‘zbekistondan tushuntirish so‘radi

Бу ҳақда Россия ОАВсида хабарлар тарқалди.

Eron zarbasidan keyin Isroil havo kuchlari bazasining sun’iy yo‘ldosh tasvirlari e’lon qilindi

Эрон Исроилнинг энг янги самолётларини йўқ қилганини маълум қилганди.

Afg‘oniston: Biz 2 imperiyani yo‘q qildik, keyingisi – AQSh

"СССР Афғонистонга кирганида уларнинг империяси парчаланиб, Россияга айланди".

Pensiya yoshi oshishi haqidagi gap-so‘zlarda jon bormi?

Бундан тўрт кун олдин, яъни 2024 йил 23 сентябр куни Вазирлар Маҳкамасининг “Давлат пенсия таъминоти тизимини ислоҳ қилиш концепциясини ишлаб чиқиш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида”ги 600-сонли қарори қабул қилинди.

O‘zbekistonda 1—4 oktyabr kunlari kutilayotgan ob-havo e’lon qilindi

Ўзбекистонда 1—4 октябрь кунлари ўртача илиқ ва асосан қуруқ об-ҳаво кузатилади, деб хабар бермоқда “Ўзгидромет”.

Birinchi marta! Kiyev chekinishga tayyor...

Киевда уруш бошланганидан бери биринчи марта Россияга ҳудудий имтиёзлар бериш масаласи муҳокама қилинди.

Aholi sonining kelajakdagi o‘sishiga turtki bo‘lgan Top-10 ta davlat

2037 йилга бориб дунё аҳолиси тўққиз миллиардга етиши кутилмоқда. Хўш, бу одамлар қаэрда яшайдилар?

Japarov G‘arbga Bishkekka aql o‘rgatmasligini aytdi

Европа Қирғизистон Россия ёки МДҲ билан ҳамкорлик қилмаслиги кераклигини кўрсатмоқда, деди Қирғизистон президенти Садир Жапаров.

40 davlat Isroilni qoralab qo‘shma bayonotni imzoladi

Мамлакатлар Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Ливандаги Муваққат кучларини тўлиқ қўллаб-қувватладилар.

Husiylar dengiz jangini e’lon qildi

Ҳусийлар Исроил билан тўғридан-тўғри денгиз тўқнашувига ҳарбий тайёргарлик бошланганини эълон қилди.

Blokadagi G‘azo sektorida Isroil genosidi qurbonlari soni 42 227 nafarga yetdi.

2023-йил 7-октабрдан буён Исроил тажовузи натижасида жароҳатланганлар сони 98 минг 464 нафарга етди.

Britaniya Ukrainani katta tahdiddan ogohlantirdi

Донетск Халқ Республикасининг Покровск шаҳрининг йўқолиши Украина пўлат саноатининг йўқ қилинишига таҳдид солиши мумкин . Британиянинг The Economist нашри тегишли огоҳлантириш билан чиқди .

Rossiya uchinchi jahon urushidan oldin Yevropani «to‘xtatish va jazolashga» chaqirmoqda

Европани тўхтатиш керак, чунки у учинчи жаҳон урушинига «ҳаракат қилмоқда». Бу ҳақда Миллий тадқиқот университети Иқтисодиёт олий мактаби Жаҳон иқтисодиёти ва жаҳон сиёсати факультети илмий директори Сергей Караганов маълум қилди РИА Новости .

Isroil askarlari G‘azodagi kasalxonaga zarba berdi

Бу ҳақда Исроил мудофаа кучларининг Телеграмъдаги каналида маълум қилинди .

Xitoy armiyasi Tayvan atrofida mashqlarni boshladi

Хитой Халқ Озодлик Армияси Тайван атрофида қўшма қилич 2024Б машқларини бошлади. Бу ҳақда ПЛА жанговар қўмондонлигининг Шарқий ҳудуди расмий вакили, катта полковник Ли Си маълум қилди, дея хабар беради «ТАСС» .

Meksikada sumkalarda boshi kesilgan jasadlar va kesilgan boshlar topildi

Мексика полицияси йўлда бешта боши кесилган жасад ва бир қоп кесилган бошни топди. Бу ҳақда Гонконгнинг South China Morning Post газетаси Халиско штати прокуратурасига таяниб хабар берди .

Hizbulloh Livandagi Isroil askarlariga zarba berdi

Ҳизбуллоҳ шиа жангарилари Ливан жанубида исроиллик аскарларнинг контсентрациясига ҳужум қилишди . Бу ҳақда Ҳизбуллоҳ матбуот хизмати хабар берди .

Yunusobodda yangi qurilayotgan binoda yong‘in sodir bo‘ldi

Шунга кўра, ёнғин-қутқарув экипажи соат 15:36 да воқеа жойига етиб бориб, ёнғин соат 16:03 да ёнғин ўчирилган.

Isroil shimolidagi Binyamin-Givat-Adada harbiy bazasiga dron hujumi natijasida 39 nafar isroillik askar yaralandi

Хабар берилишича, дрон база ҳудудидаги ошхонага қулаган

Tusk qochqinlarga boshpana berishni to‘xtatish huquqini e’lon qildi

Полша бош вазири Доналд Туск қочқинларга бошпана беришни тўхтатиш ҳуқуқини талаб қилмоқда. Бу ҳақда РИА Новости хабар бермоқда .

Turkiya aeroportida chaqmoq urishi oqibatida bir kishi jabrlandi

Туркиянинг Ризе-Артвин аэропортида чақмоқ уриши оқибатида бир киши жароҳатланди. Бу ҳақда фуқаро авиациясининг ҲаваСосялМедя онлайн платформаси сайтида хабар берди .

Isroil Hizbullohning Livanning chegara hududlariga kirishiga ruxsat bermasligini aytdi

Бу ҳақда мудофаа вазири Ёав Галант маълум қилди, дея хабар беради «РИА Новости» .

Evropa Ittifoqi Vengriya pozisiyasini chetlab o‘tib, Ukrainaga yordam ko‘rsatish yo‘lini izlay boshladi

Европа Иттифоқи Украина Қуролли Кучларига Венгрияни четлаб ўтишга ёрдам бериш учун ихтиёрий бадалларни жорий қилиши мумкин.

Misrda ikki poyezd to‘qnashib ketdi, jabrlanganlar bor

Воқеа жойига 23 та тез ёрдам машинаси етиб келган.

Rossiya qo‘shinlari Zaporojye mudofaa chizig‘ini ham yorib o‘tdi

Россия қўшинлари Запорожье фронт чизиғининг Времевск йўналишида Украина Қуролли кучлари мудофаасини ёриб ўтди ва Левадное қишлоғининг шимолий чеккалари устида Россия байроғини кўтарди.

Deepstate: Ruslar Kursk viloyatida to‘qqiz nafar ukrainalik askarni otib tashlagan

Украина Омбудсмани Дмитрий Лубинец БМТ ва Халқаро Қизил Хоч қўмитасига Украина ҳарбий асирларининг қатл этилиши ҳақидаги навбатдаги хабарни текшириш илтимоси билан мурожаат қилди.

«Milton» to‘foni 50 milliard dollar zarar yetkazdi — Bayden

«Милтон» тўфони етказган зарар — 50 миллиард доллар. Бу ҳақда баёнот берган АҚШ президенти Жо Байден унинг маъмурияти Флорида штатининг давлат ва маҳаллий раҳбарлари билан доимий алоқада бўлиб, керакли барча ресурслар билан таъминлаётганини маълум қилди.

Xitoy aholisining 21,1 foizini 60 yoshdan oshganlar tashkil qiladi

Расмий ҳисоботга кўра, Хитойнинг 60 ва ундан катта ёшдаги аҳолиси 2023 йилда қарийб 297 миллион кишига етди, бу мамлакат умумий аҳолисининг 21,1 фоизини ташкил қилади. Бу ҳақда Синхуа хабар бермоқда .

Ostonada qish: bir sutkada 120 ga yaqin YTH, 12 kishi jarohatlandi

Биринчи қор Қозоғистон автойўлларида муаммолар туғдиришни бошлади. Хусусан, пойтахт Остонада бир кунда 120 га яқин йўл-транспорт ҳодисаси қайд этилиб, 12 киши жароҳатланган.

Turkiya 40 ta nemis jangchisini sotib olmoqchi

«Самолёт Америкада ишлаб чиқарилган эмас, лекин у ишлатадиган авионика тизимлари ва ўқ-дорилари таниш ва бу катта афзаллик. Аммо бизнинг энг катта устунлигимиз AESA радарига эга қирувчи самолётнинг мавжудлиги бўлиб, биз уни Eurofighter билан бирга биринчи марта оламиз», — деб ёзади нашр.