Ota qizini turmushidan ajratib yuborishga haqlimi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Hazrat, turmushga chiqqanimga ikki yil bo‘ldi, lekin hali ham farzand ko‘rmadim. Turmush o‘rtog‘im chet elda ishlaydilar, u kishi meni olib ketmoqchi bo‘lsalar, dadam rozi bo‘lmayapti. Ajratib yubormoqchilar. Men ham, xo‘jayinim ham buni istamaymiz.

Otaning qizini ajratib yuborishga haqqi bormi?

Javob: Bismillahir rohmanir rohiym.

Ikki yil bola ko‘rmaslik katta musibat emas. Allohdan farzand so‘rab, duo qilib turinglar. O‘zi istagan paytida ato qiladi. Farzandining oilasini buzishga ota-onaning haqqi yo‘q. Bu kabi noshar’iy talabni qo‘ygan ota-onaga itoat qilmaslik joiz.

Islom dinida ota-onaga yaxshilik qilish, ularning itoatida bo‘lishga keng targ‘ib qilinadi. Ota-onaning farzanddagi haqlari yuqori martabaga qo‘yiladi. Ammo hamma narsaning chegarasi bo‘lganidek, ota-onaga yaxshilik va itoat qilishning ham chegarasi bor.

Muoviya ibn Rayyondan rivoyat qilinadi:

U bir kishining Atodan bir odamning onasi va xotini borligi, ona xotinini taloq qilishidan boshqaga rozi bo‘lmasligi haqida so‘raganini eshitdi. Shunda u:

Onasi haqida Allohga taqvo qilsin va unga silai rahm qilaversin , dedi.

Xotinini qo‘yib yuboradimi? dedi.

Yo‘q , dedi Ato. Shunda haligi odam:

Onasi shundan boshqaga rozi bo‘lmayapti , dedi.

Uni Alloh rozi qilmasin! Xotini qo‘lida. Taloq qilsa ham tanglik yo‘q. Tutib qolsa ham tanglik yo‘q , dedi .

Sharh: Ota-ona Allohning g‘azabini keltiradigan narsani buyursa, qilmaslik kerak bo‘ladi. Taloq xuddi shunday narsa. Shariatimizda Agar taloq tushsa, Rahmonning Arshi larzaga keladi , deyiladi. Ushbu rivoyat ona bolasidan xotinini taloq qilishni qattiq turib talab qilsa ham, bunga ruxsat yo‘qligiga dalildir.

Allohning amriga, dinning ta’limotiga qaralsa, ota-onaning haqqi juda ulug‘. Bu haqiqatni har bir musulmon, kim bo‘lishidan qat’i nazar, yaxshi biladi va ota-onaning haqqini qo‘lidan kelganicha ado etishga harakat qiladi. Ammo dunyodagi barcha maxluqotlarga oid narsalarning chegarasi bo‘lgani kabi, ota-ona haqqining ham chegarasi bor. Bandaning Allohning amriga zid bo‘lgan xohishi rad qilinadi. Xoliqqa ma’siyat bo‘ladigan narsada maxluqqa itoat qilinmaydi.

Islom ta’limotida iloji boricha oilani mustahkamlashga amr qilingan. Boshqa birovning, agar o‘sha birov ota-ona bo‘lsa ham, uning xohishiga binoan oilani buzishga ruxsat yo‘q. Bu haqiqatni barcha ulamolar o‘zlarining qadimgi va yangi kitoblarida ta’kidlaganlar.

Muhammad ibn Muflih ibn Muhammad Maqdisiyning Al-Odobush Shar’iyya nomli kitobida bu ma’noda alohida fasl bor. Unda jumladan, quyidagilar aytiladi:

Fasl: Xotinini taloq qilishda ota-onaga itoat qilish vojib bo‘lmaydi. Agar otasi unga xotinini taloq qilishni buyursa, ijobat qilmaydi. Buni ashoblarimizning ko‘pchiligi zikr qilgan .

Shayx Taqiyuddin onasi xotinini taloq qilishga amr qilgan kishi haqida: Uning uchun xotinini taloq qilish halol bo‘lmaydi. U onasiga yaxshilik qilaveradi. Xotinini taloq qilish onasiga yaxshilik qilishdan emas , degan.

Hozirgi fiqhiy kitoblarda ham xuddi shu ma’nodagi hukmlar kelgan.

Qizini majburlab ajratib olishga urinadigan ota-onalar haqida ham xuddi shu gaplar aytiladi.

Shariatning hukmi shu bo‘lganidan keyin, ota-onalar insof qilishlari va o‘z farzandlarining oilasini buzishni o‘zlariga ep ko‘rmasliklari kerak.

Bir kishi imom Ahmadga:

Otam xotinimni taloq qilishni buyurmoqda , dedi.

Uni taloq qilma! dedi.

Umar roziyallohu anhu o‘g‘li Abdullohga xotinini taloq qilishni amr qilgan emasmi? dedi.

Otang Umar roziyallohu anhudek bo‘lganda sen ham taloq qilasan , dedi .

Ya’ni Otang Umarga o‘xshab haq va adolatni, havoyi nafsga ergash-maslikni biladigan darajaga yetmaguncha xotiningni taloq qilmay tur ( Mavsu’a Fiqhiyya , 80-juz. 71 72-betlar).

Humayddan rivoyat qilinadi:

Hasanga:

Bir kishiga onasi xotinini taloq qilishni buyurdi , deyishdi. Shunda Hasan:

Taloq onaga yaxshilik qilish ishlaridan emas , dedi .

Sharh: Odamlar tarafidan Hasan Basriy rahmatullohi alayhga: Bir odamning onasi Xotiningni taloq qilasan , deb turib olsa, nima qiladi? deyilibdi. Shunda Hasan Basriy rahmatullohi alayh: Xotinini taloq qilish onaga yaxshilik bo‘ladigan ishlardan emas , degan ekanlar. Ya’ni: Onaning xursandchiligi uchun qilinadigan ish emas . Bu degani onasi: Xotiningni taloq qilasan , deb turib olsa, taloq qilish kerak emas. Onasining bu talabi noto‘g‘ri talab, noshar’iy talab. Bu talabni bajarmagan bola gunohkor bo‘lmaydi, deganidir.

Mashhur hanafiy olimlardan Mullo Ali Qori ota-ona zulm qilsalar ham, ularga yaxshilik qilish haqidagi gap borasida: Bu ayni kamoldir. Ammo joizlikning asli e’tiboridan xotini bilan ajrashish haqida amr bo‘lsa, agar ota-ona qattiq ozor topsalar ham, uni taloq qilish lozim bo‘lmaydi , degan. Vallohu a’lam.