Murod Muhammad Do‘stning “Pufak” bashorati

Shu kunlari ijtimoiy tarmoqlarda Murod Muhammad Do‘stning “Pufak” maqolasi bois bahslar qizg‘in tus oldi.

Endi...

Negadir, “pufak”yuzaga chiqqan kunlari hazrat Alisher Navoiy va Binoiy haqidagi latifa ijtimoiy tarmoqlarda bot-bot aylanyapti.

Bu bejizga emas.

Binoiy Navoiyga qarab: “itingiz buncha “navo” qilodur? Qaydan topgansiz buni?”, deya so‘z o‘yini qilsa, Navoiy: “bilmasam, ko‘chada chang bosib yotgan ekan, uyga keltirib, yuvib-tarasam, “binoiy”dan it bo‘ldi, deya javob qaytargan ekan.

Xullas,o‘z vaqtida Islom Karimov Murod Muhammad Do‘stni yuvib-tarab, binoiyday ishga joylab, amal berib, arzandaga aylantirdi, oldiga tillo tovoq qo‘ydi. O‘zidan ortgan eng sara ilik suyaklarni go‘shti bilan qo‘shib, Murod Muhammad Do‘st va uning yaloqxo‘r sheriklariga berdi.

Murod Muhammad Do‘st va uning sheriklari bugun o‘sha tillo tovoqni, o‘sha go‘shtli ilik suyaklarni qo‘msayapti. Ular, ming afsuski, bugun ana shu tillo tovoqdan ajrab qolganlari sababli, ming sakrasa-da, shiftga ilig‘lik ana shu narsalarga yetolmagan tulki kabi “puf¸pufak sassiq” deya maqolalare’lon qilmoqdalar.

Murod Muhammad Do‘st va uning sheriklari -Karimov davri arzandalari - o‘zlarini geniy deya atashlarini juda istaydilar. O‘zlarining har bir iborasi tillardan tillarga ko‘chishini, shu asnoda mashhurlik taxtasiga bitilishini istaydilar. Ammo, ana shunga loyiq bir ish qildilarmi, ular?!...

Tan olish kerak. Bular orasida Murod Muhammad Do‘stning birgina “Dashtu dalalarda” nomli hikoyasi bor. Bu hikoya ming yil oldin o‘qilganda ham, ming yil keyin o‘qilsa ham, bugungiday o‘qiladi.

“Dashtu dalalarda” haqiqiy genial hikoya.Hikoyaga shaxsan men tan beraman. Lekin...Bo‘lgan gap shu...

Bo‘ladigan gap shu...

2. Lekin...

Murod Muhammad Do‘st nega “Pufak”ni e’lon qildi?.

"Endi yana tillo tovoq kelar, ichida go‘shtli ilik suyak bo‘lar” , deb uzoq kutdi. Ammo...

... u uzoq kutgan narsa kelmadi.

Aksincha, Murod Muhammad Do‘stga:: “Kutma. Umid qilma...”, degan sado keldi.

Ana shunda “Binoiy”...

Alam qiladi-da!

To‘g‘rimi?

Uzoq kutsangu, kutganing kelmasa?! Bu yog‘i... qorning och bo‘lsa... Och qorin esa... pufakdek paqillab ketishi hech gap emas...

3. 1991 yil 17-18 oktyabr.

O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasining s’ezdi Alisher Navoiy nomli opera va balet teatrida davom etyapti. Odil Yoqubov Yozuvchilar uyushmasi boshqaruvi raisligiga qoldirilsin, degan taklif kiritilgandan so‘ng bir guruh qo‘zg‘olib ketdi. “Bunaqasi mumkin emas. Alternativ Saylov uyushtiramiz”, deyishdi va Xurshid Davron nomzodini ko‘rsatishdi. Yana kimningdir nomzodini ko‘rsatishdi. Ular so‘zga chiqib, o‘z programmalarini e’lon qilishdi va keyin Odil Yoqubovdan ham programma talab qilishdi. Shunda men so‘zga chiqayotgan Odil Yoqubovning yo‘liga chiqib:

- Odil aka, gapirmang,Sizdan programma talab qilish siz uchun, o‘zbek adabiyoti uchun haqorat! So‘zlamang, - deya iltimos qildim.

- Bir ukamiz tuppa tuzuk ijodkorlarni itga o‘xshatdi, - deya mendan o‘pkaladi.

Ammo... shu tobda Odil Yoqubovni to‘xtatib bo‘lmas edi. Gapirdi. Jo‘shib, yonib gapirdi. Rais sifatida Cho‘lpon, Fitrat, Abdulla Qodiriylarning asarlariga yo‘l ochib berganini, rais sifatida “Birlik”, “Erk”ka yo‘l ochib berganini va... hokazolar haqida jo‘shib gapirdi. Ammo “ular mening qadrimga yetishmayapti”, deya noligandek ham bo‘ldi.

Qarashdiki, yig‘inda Odil Yoqubov yutib ketyapti. Hammasi oydinlashdi. Mag‘lubiyatini tan olishni istamagan ushbu guruh shantajga o‘tdi. Guruhning yetakchisi taniqli bir adib: “siz shunaqa minnat qilaveradigan bo‘lsangiz, siz bosh bo‘lgan uyushma a’zosi bo‘lib qolishni istamayman”, deya o‘rnidan turib kelib, uyushma a’zoligi biletini Odil Yoqubov oldidagi stol ustiga tashlab, majlisxonani tark etdi. Uning izidan Murod Muhammad Do‘st, Erkin A’zamov, jami 14 nafar uyushma a’zosi chiqib ketishdi.

Shundan so‘ng men so‘z olib: “Odil aka, nima bo‘lsa bo‘ldi. Endi... siz uyushma raisi bo‘lib ishlab turar ekansiz, hammasiga chidaysiz. Axir Abdulla Oripov aytganku:

Deydilar, it hurar, o‘tadi karvon,

Ranju malomatdan yonmasin joning.

Lekin alam qilar bir umr giryon

Itlar orasidan o‘tsa karvoning,

Deganidek, chidaysiz, Odil aka, deya dalda bergan bo‘ldim.

Mendan keyin Ahmad A’zam:

Lekin,... nima bo‘lganda ham men bor haqiqatni aytgan edim.O‘shanda ular Odil Yoqubovni itdek talab tashlashga intildilar. Negaki, ular uyushma raisligini olmoqchi edilar. Negaki, o‘sha kunlari uyushma raisligi mavqei juda, judayam baland edi. Ularning ana shu kayfiyatini teran anglab yetgan Islom Karimov ularning yetakchilaridan biri Murod Muhammad Do‘stni o‘z yoniga chorlab, “to‘yganingcha YE!”,deb, oldiga oltin tovoq qo‘yib qo‘ydi. Keyin Murod Muhammad Do‘st ushbu oltin tovoqqa... Keyin esa... hamisha ularning boshlari oltin tovoqdagi go‘shtli ilik suyakda bo‘lgani tufayli ovozlari o‘chdi. Hatto “O‘zbekfilm” ham shu oltin tovoq obod bo‘lib turishi uchun qurbon qilindi. Eh-heee, ne-ne qurbonlar berilmadi oltin tovoqning obodchiligi uchun! Shunaqa ustomon edi rahmatli Islom Karimov.

Murod Muhammad Do‘st yangi Prezidentdan uzoq kutdi o‘z yoniga chorlashni, ammo... barcha umidlari paq etib yoriladigan pufakka aylangandan so‘ng... yozg‘irib maqola yozdi. Hammasi sarob dedi. Mendek xokisor dahoning qadriga yetmayaptimi, bilib qo‘ysinlarki, hammasi tez kunda pufakdek yorilib ketadi, deya “bashorat” qildi.

Men adashmayapman, har bir iborani, so‘zni bilib qo‘llayapman. Bular hammasi o‘zlarini geniy deb hisoblashadi. Har bir gapim, so‘zim tarixda muhrlanajak, degan ishonch bilan chertib chertib, donalab so‘zlashni xush ko‘rishadi. (Yilnomachilar yozib olib, keyin e’lon qiladi, deya o‘ylashadi-da.)

Bir paytlar, 1980 yillar nari-berisida, Mirza Kenjaboyev aytishicha, yosh ijodkorlar bir davrada: “kim eng zo‘r usulda maqtana oladi?”, degan musobaqa o‘ynashibdi. Unisi “u” debdi, bunisi “bu” debdi. Nihoyat navbat yetganda Rauf Parfi: “Men juda kamtarman”, debdi-da, jim bo‘libdi. Barcha uning gapining davomini kutibdi. Ammo Rauf Parfi jimmish. Keyin gap nimadaligini anglashipti-yu, davrada gurra kulgi ko‘tarilib, Rauf Parfiga birinchi o‘rinni taqdim etishibdi.

Xullas, Murod Muhammad Do‘st ham xuddi shu taxlit maqtanishning usullarini izlayapti. Ya’ni o‘ziga bugungi rahbarlarning e’tiborini tortmoqchi. O‘zini tan olishlarini istayapti. Ammo... agar yangi hukumat ham Islom Karimov yo‘lini tutib, oltin tovoqni qaytarib oldiga qo‘ysa, o‘sha kuniyoq Murod Muhammad Do‘stning uni o‘chadi. O‘sha kuniyoq boshqacha qiliq qila boshlaydi.

Mana ko‘rasizlar...

Negaki, o‘rgangan ko‘ngil o‘rtansa yomon...

Abulqosim MAMARASULOV