Milliy liboslardan tortib, ayollarning masjidda namoz o‘qishini taqiqlashgacha. Tojikiston Ulamolar Kengashining keyingi bir necha yildagi fatvolari

Milliy liboslardan tortib, ayollarning masjidda namoz o‘qishini taqiqlashgacha. Tojikiston Ulamolar Kengashining keyingi bir necha yildagi fatvolari

Tojikistonda musulmon fuqarolar uchun fatvo berish qonun bo‘yicha ixtiyoriy, ammo din tomonidan farz sanaladi.

Joriy yilning 26 iyul kuni Tojikiston Islom Markazi Ulamolar Kengashi hijob (niqob), «qattiq», «qora», «shaffof» va boshqa qismlarini ochib beruvchi kiyim kiyishni fatvo chiqargan edi va tanani axloqiy va begona deb hisoblab, tojikistonlik ayollar va qizlarga ularni kiyishdan saqlanishni tavsiya qilgan.

Ulamolar kengashining fikricha, «qora rang din nuqtai nazaridan farz emas va milliy xususiyatlarimiz va geografik sharoitimizga to‘g‘ri kelmaydi, tojiklarning ro‘mol, ko‘ylak va shimdan iborat milliy liboslari esa to‘liq mos keladi. Hanafiylik talablari».

Fatvo - bu muftiy tomonidan chiqarilgan diniy farmon bo‘lib, uning bajarilishi musulmonlar uchun majburiydir. Dunyoviy jamiyatda talablarga rioya qilmaslik uchun qonuniy javobgarlik yo‘q.
Tojikistonda Islom markazi Ulamolar kengashi fatvo berish huquqiga ega yagona organ hisoblanadi. «Asia-Plus» Ulamolar kengashi tomonidan so‘nggi bir necha yil ichida chiqarilgan eng muhim fatvolarni to‘pladi.

Bir necha yil avval Ulamolar kengashi Salafiya harakati bo‘yicha fatvo chiqargan, unga ko‘ra Iroq va Suriyadagi tojik jangarilari «yosh salafiylar» deb atalgan va ularning mamlakatga qaytishi xavfli deb topilgan.

«Qisqa vaqt ichida ular Tojikistonni Suriya va Iroq, Yaman va Afg‘onistonga aylantiradilar. Salafiya harakatining barcha harakatlari islom shariatiga, jumladan Hanafiy mazhabiga ziddir va bu oqimga shariat dalillari asosida ergashish qabul qilinishi mumkin emas», deyiladi fatvo matnida.
1 yildan 5,6 yilgacha. So‘g‘d viloyatida «Salafiya» harakatining 18 nafar a’zosi hukm qilindi
«Salafiya» terrorchilik mafkurasiga ega ekani, buning natijasida ko‘plab obod va tinch davlatlar vayron qilingani, yuz minglab begunoh insonlar vahshiylarcha o‘ldirilgani ta’kidlandi.

«Salafiylik mafkurasi targ‘iboti butun dunyo bo‘ylab terrorizm targ‘iboti bo‘lib, sof islom dinini obro‘sizlantirishga sabab bo‘lmoqda», - deyiladi fatvoda.

Ulamolar kengashi ushbu fatvoni chiqarish orqali barcha tojik musulmonlarini ushbu oqim tarafdorlariga qarshi kurashishga va hanafiy mazhabini himoya qilish uchun birlashishga chaqirdi.

Tojikistonda salafiya 2000 yillarda paydo bo‘lgan, 2009 yil yanvarida esa mamlakat Oliy sudi uning faoliyatini taqiqlagan. 2014 yil 14 dekabrda respublikada harakat «ekstremistik» deb tan olingan.
2004 yilda fatvo chiqarilib, unga ko‘ra, ayollarning mamlakatdagi masjidlarga namoz o‘qish uchun tashrif buyurishlari nomaqbul (makruh) deb topilib, ularning juma namozida bo‘lishlari taqiqlangan edi.

Fatvo bo‘limining sobiq mudiri, Ulamolar kengashi a’zolaridan biri Xudoyberdi Egamberdi ta’qiqlanish sababini joy yo‘qligi, qulay sharoit (tahorat olish uchun alohida joy va ayollar uchun alohida kirish joyi) yo‘qligi bilan izohladi.

Biroq xalqaro inson huquqlari tashkilotlari bu fatvoni tanqid qilib, ayollarning ibodat qilish huquqlarini cheklashini ta’kidladi.