Hayotimizni boshqaradigan yetti oyat

Qur’oni karim insonlar, xususan iymon keltirganlar va mutaqqiylar uchun ikki dunyo saodati manbaidir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga vahiy tushirilgan Qur’oni karimda marhamat qilinganidek: Odamlarga hidoyat hamda hidoyatu furqondan iborat ochiq bayonotlar bo‘lib, Qur’on tushirilgandir (Baqara surasi 185-oyat). Bu ma’nodagi ogohlantirishlar Qur’oni karimda ko‘p uchraydi: Bu kitobda shak-shubha yo‘q, u taqvodorlarga hidoyatdir (Baqara surasi, 2-oyat). Ey odamlar! Sizga o‘z Robbingizdan mav’iza, ko‘ksingizdagi narsaga shifo, mo‘minlarga hidoyat va rahmat keldi (Yunus surasi, 57-oyat). Shuning uchun ham musulmonlar Qur’oni karimni ibodatlar, namoz, ro‘za va boshqa farzlarni o‘rganish, baxt-saodatli hayot kechirish hamda Allohning rahmati va mag‘firatiga muyassar bo‘lish uchun o‘qishi kerak.

Oyatlarida keltirilgan haqni botildan ajrata oladigan (furqon), Allohdan qo‘rqadigan (mutaqqiy)lar yo‘l ko‘rsatuvchi bo‘ladi va musulmonning kundalik hayotida aks etadi. Shuning uchun ham musulmonning hayotida Qur’oni karimning ahamiyati muhim.

Quyida mo‘minlar uchun ikki saodat manbai bo‘lgan Qur’oni karimdagi hayotimizni izga soladigan oyatlardan yettitasini sanab o‘tamiz. Zotan, U zot O‘z bandasiga sizlarni zulmatlardan nurga chiqarish uchun ravshan oyatlarni tushiradir. Va, albatta, Alloh sizlarga shafqatli va rahmlidir (Hadid surasi, 9-oyat).

1. Har ishda Alloh roziligiga erishishni niyat qilish.

Qur’oni karim musulmonning hayotida hamma narsadan avval Alloh roziligiga erishish asosiy maqsad bo‘lishini ta’kidlaydi: Sen: Albatta, mening namozim, ibodatlarim, hayot va mamotim olamlarning Robbi Alloh uchundir (An’om surasi, 162-oyat).

2. Insonlarni mazax qilmaslik va yomon gumonlardan chekinish.

Inson atrof-jamiyat bilan bog‘liq bo‘lgani uchun har doim bir-biri bilan chiroyli muomala qilishi kerak. Afsuski, bugun g‘iybat, o‘zgalarni mazax qilish, laqab qo‘yish, gunohlarni ochish kabi xunuk ishlar ko‘payganidan jamiyatning iymon-e’tiqodi qay darajada ekanini ko‘rish qiyin emas. Bu borada Alloh azza va jaala Qur’oni karimda bandalarini shunday ogohlantiradi: Ey iymon keltirganlar! Bir qavm boshqasini masxara qilmasin, ehtimol ular bulardan yaxshiroqdir. Va ayollar ham boshqa ayollarni (masxara qilmasin), ehtimol ular bulardan yaxshiroqdir. Va o‘zingizni o‘zingiz mazax qilmang, bir-biringizga laqab qo‘ymang. Iymondan keyin fosiqlik ismi naqadar yomon ! Va kim tavba qilmasa, bas, ana o‘shalar o‘zlari zolimlardir (Hujurot surasi, 11-oyat).

3. Yaxshilik va taqvoda musobaqalashish.

Jamiyatda o‘zaro ishonch va hamjihatlikni qaror toptirish uchun Qur’onda yaxshilik va taqvoda o‘zaro musobaqalashish buyuriladi: Yaxshilik va taqvo yo‘lida hamkorlik qiling. Gunoh va dushmanlik yo‘lida hamkorlik qilmang. Allohga taqvo qiling. Albatta, Alloh iqobi shiddatli zotdir (Moida surasi, 2-oyat). Oyatning so‘ngida Allohning shiddatli jazosini eslatish bilan, yaxshilik va taqvoda musobaqalashish, yomonlik va dushmanlikdan esa tiyilish kerakligi uqtiriladi.

4. Qavm-qarindosh va yo‘qsillarni himoya qilish.

Alloh roziligiga erishishning yo‘llaridan biri, atrofimizdagi yo‘qsil-muhtojlar va qavm-qarindoshlarning hol-ahvolidan xabardor bo‘lish, Alloh bergan rizq-nasibadan ularga oshkora yoki maxfiy sarflanishi va yomonlikka yaxshilik qilish bilan o‘rtadan adovat va kinni o‘chirish kabi fazilatli munosabatlar bilan fayzli bo‘ladi. Bas, qarindoshga, miskinga va yo‘l o‘g‘liga haqqini ber. Ana shu Allohning yuzini iroda qilganlar uchun xayrlidir. Va ana o‘shalar najot topguvchilardir (Rum surasi, 38-oyat).

Albatta, sadaqa qiluvchi erkagu ayol hamda Allohga qarzi hasana beruvchilarga (savob) ko‘paytirib berilur. Ularga karamli ajr ham bor (Hadid 18-surasi).

Ular Robbilari yuzini ko‘zlab, sabr qilarlar. Namozni to‘kis ado etarlar, Biz ularga rizq qilib bergan narsadan maxfiy va oshkora infoq qilarlar va yomonlikni yaxshilik ila qaytararlar. Ana o‘shalarga oqibat diyori bordir (Ra’d surasi 22-oyat).

5. Savdoda hiylakor bo‘lmaslik

Qur’oni karimda o‘zaro munosabatlarda ta’kidlangan tamoyillardan biri savdo-sotiqda odamlarning haqiga rioya qilish. Ayni paytda yer yuzida korrupsiya, poraxo‘rlik, insonlarning haq-huquqi toptalayotgani, buzg‘unchiliklar avj olayotgani, yo‘qsillar, qashshoq-faqirlar ko‘payayotgani, bu oyatni jiddiy mulohaza qilishga undamasmikan? Bugun moliyaviy inqiroz jahon miqiyosida ko‘p behalovatliklarga sababchi bo‘layotgan ekan, insoniyat bu muammoga quyidagi oyat bilan yechim topishi kerak:

Va to‘g‘ri tarozi ila tortinglar. Odamlarning narsalarini kamaytirib bermang. Yer yuzida turli buzg‘unchiliklar qilmanglar (Shuaro surasi, 182 183-oyatlar). Vayl (voy) bo‘lsin, o‘lchovdan urib qoluvchilarga! (Mutaffifin surasi, 1-oyat). Bu kabi buzg‘unchilik va aldov hukmron jamiyatda musulmonlarning o‘ziga xos xususiyati esa: Ular omonatlariga va ahdlariga rioya qiladiganlardir (Ma’orij surasi, 32-oyat) degan eslatmadagi vasflarga ega bo‘lishdir.

6. Adolat

Qur’ondagi ogohlantirish va eslatmalar ba’zan juda qisqa tuyusa-da, mulohaza qilgan sari ma’nosi kengayib boraveradi. Xuddi shunday, ba’zan bir jumlada bir-biriga aloqasi bo‘lmagan holatlar keltirilgandek ko‘rinsa, bizga ularning o‘zaro bog‘liqligini ta’kidlaydi. Jumladan, oyatda adolatli bo‘lish, yaxshilik qilish yaqinlarga yordamlashishning birgalikda kelishi bularning hammasi bir-biri bilan bog‘liq ekaniga ishora bersa, hayosizlik va yomonlikdan qaytarish esa adolatsizlik va yomonlik qilish behayolik degan ma’noni anglatadi: Albatta, Alloh adolatga, ehsonga, qarindoshlarga yaxshilik qilishga amr etadir va fahshu munkar hamda zulmkorlikdan qaytaradir. U sizlarga va’z qilur. Shoyadki, eslasangiz ( Nahl surasi, 90-oyat).

7. Hayotning haqiqiy mazmunini bilish.

Yashashndan maqsad nimaligini bilish va shu niyatda iymoniy umrda yashamoq kerak.

Bu dunyo hayoti faqat o‘yin-kulgidan iboratdir. Agar bilsalar, oxirat diyori, ana o‘sha haqiqiy hayotdir (Ankabut surasi, 64-oyat). Va har qanday holatda ham mana bu oyatni unutmasligimiz kerak: Har bir jon o‘limni topajakdir. So‘ngra Bizgagina qaytarilursiz (Ankabut surasi, 57-oyat).

Alloh taolo qalblarimizni hidoyat nuri bilan munavvar qilsin, dunyo hayotida chin bandalik ta’mini his ettirib, Huzuriga yorug‘ yuz bilan chorlasin! Umrimizni xayrli, amallarimizni maqbul, xotimamizni go‘zal qilsin. Omin!

Manba: islom.uz