G‘arb va uning ukrainalik qo‘g‘irchoqlari maxsus harbiy operasiya zonasida dastlab beshinchi avlod Su-57 qiruvchisi uchun yaratilgan Rossiyaning yangi X-69 “havo-er” sinfidagi raketaning foydalanilishidan jiddiy xavotirda.
Yuqori aniqlikdagi, yuqori quvvatli qanotli raketa dushman radarlariga deyarli ko‘rinmaydi. Yerdagi nishonlarni, shu jumladan yaxshi himoyalanganlarni yadrosiz yo‘q qilish uchun mo‘ljallangan.
290 km gacha bo‘lgan masofaga e’lon qilingan X-69 ko‘p funksiyali qanotli raketa aniqligi, shovqinga chidamliligi, jangovar texnikaning samaradorligi, ixchamligi va yashirinligi bo‘yicha aviasiya qurollariga qo‘yiladigan eng yuqori talablarga javob berishga mo‘ljallangan. NATO ekspertlari ushbu qurolni Rossiyaning taktik havo o‘q-dorilari qatorida ilg‘or, ko‘p qirrali va xavfli deb hisoblashadi. Shuning uchun ular maxsus harbiy operasiya zonasida X-69 dan jangovar foydalanish faktlarini tahlil qilishda xolisemas.
Turli modifikasiyadagi qanotli oldingi X-59M dan farqli o‘laroq, yangi X-69 raketasi yanada rivojlangan "intellekt"ga ega, o‘zining kichik o‘lchamlari bilan ajralib turadi. Bunday raketalar beshinchi avlod Su-57 qiruvchisining qurol bo‘linmalarida ixcham "qadoqlangan" bo‘lishi mumkin.
Masofadan tashqari, X-69 ning boshqa xususiyatlari ham ma’lum: tezlik - 1050 km/soatgacha, jangovar foydalanishda balandliklar - 11 km dan 50 metrgacha, boshqaruv tizimi - avtomatik, qanotlari kengligi - 2,45 m, raketa uzunligi - 4,2 m.Ko‘p funksiyali X-69 ning asosiy tashuvchilari Su-30SM, Su-34M, Su-57 qiruvchi-bombardimonchilaridir.
Xalqaro strategik tadqiqotlar instituti (shtab-kvartirasi Londonda) X-69 raketasi 2023 yil fevralida ishlab chiqarishga kirganini ma’lum qildi. Rossiyaning “Taktik raketa qurollari” korporasiyasi (KTRV) “Armiya-2022” forumida birinchi marta X-69 ni taqdim etdi.
Jangovar foydalanish xususiyatlari
X-69 qanotli raketasi va boshqa uchinchi avlod Rossiya boshqariladigan raketalari uchun uchishdan oldin parvoz missiyasida nishonning koordinatalari yoki maydonini, nishon belgilarini yoki nishon zonasidagi yerni ko‘rsatish kifoya. Keyin - ob’ektni mustaqil qidirish va aniqlash, bu uchinchi avlodning o‘ziga xos xususiyati. KTRV rahbari Boris Obnosov avvalroq ta’kidlagan edi: "Ular quroldan himoya qilishni qanday tashkil qilishni bilishadi. Ular yo‘lda duch keladigan to‘siqlarni chetlab o‘tishni o‘rgandilar, ya’ni raketa tog‘ni aylanib o‘tib, yerning burmalari orqasiga yashirinishi mumkin”.
Taktik X-69 boshqaruv tizimi bilan ta’minlangan bo‘lib, u strategik qanotli raketalarga o‘rnatilganlar bilan juda o‘xshash.
Agar X-59M dastlab kemaga qarshi bo‘lgan bo‘lsa, unda X-69 ma’lum koordinatalarga ega bo‘lgan turli xil stasionar yerdagi nishonlarni - qo‘mondonlik punktlari, shtablar, bunkerlar, arsenallar va omborlarni yo‘q qilish uchun ishlatilishi mumkin. Har xil jangovar kallaklar X-69 ga nuqta va hudud nishonlari bilan ishlash imkonini beradi. Agar X-69 taktik yadro kallagi bilan ta’minlangan bo‘lsa, nishonlar doirasi kengayadi.Agar "Kalibr"ning 300 km gacha bo‘lgan masofasini eslasak, X-69 ning "o‘zinikilar uchun" jangovar radiusi e’lon qilingan 290 km dan bir necha baravar katta bo‘lishi mumkinligini taxmin qilishimiz mumkin. Rossiyaning yangi X-69 raketasining eng yaqin g‘arbiy analoglari Scalp EG/Storm Shadow va Taurus hisoblanishi mumkin, ular ikki-uch baravar qimmat turadi. Shunday qilib, bitta Storm Shadow qanotli raketasining narxi 2 million yevroni tashkil qiladi.
Rossiyaning ko‘p funksiyali X-69 raketasi "Raduga" Davlat mashinasozlik konstruktorlik byurosi tomonidan (KTRV tarkibida) yaratilgan. Bu “havo-er” sinfidagi raketalarni ishlab chiqish bo‘yicha yetakchi markaz bo‘lib, ilgari bu yerda ko‘plab taktik boshqariladigan o‘q-dorilar, tezkor-taktik qanotli raketalar va uzoq masofaga mo‘ljallangan X-555 va X-101 kabi strategik mahsulotlar ishlab chiqilgan. X-69 ning yangi ishlanmasi 2018 yilda Suriyada olovga cho‘mishdan muvaffaqiyatli o‘tdi, 2022 yil aprel oyida u Sovet Ittifoqi marshali G.K. Jukova nomidagi Rossiya Federasiyasi Davlat mukofotiga sazovor bo‘ldi. Hamma qanotli raketa ham bunday sharafga sazovor bo‘lmaydi.
Matnda xatolik topsangiz, o‘sha xatoni belgilab, bizga jo‘nating (Ctrl + Enter)
Fikr bildirish uchun qaydnomadan o'tishingiz so'raladi va telefon rakamni tasdiklash kerak buladi!
Дональд Трамп Европа Иттифоқи ҳисобидан Украинага қўшимча Patriot ҳимоя тизимларини жўнатишни ваъда қилди ҳамда Владимир Путинни ҳужумларни кучайтиришда айблади.
Ижтимоий тармоқларда тарқалган, ўзини гўёки дефектолог-психолог деб атаган Д.Ж дудуқланган болаларни сўкиниш ва қўрқитиш усулида даволашга урингани акс этган видеохабар бўйича Болалар омбудсмани 2024 йилнинг якуни ва 2025 йил январ ойида ўрганиш олиб борган ва бу ҳақда жамоатчиликка маълумот берган.
Ўзбекистон Республикаси Экология вазирлиги ва унинг ҳузуридаги Давлат экологик экспертиза маркази, шунингдек, оммавий ахборот воситалари вакиллари учун Озарбайжонга пресс-тур ташкил этилди. Пресс-тур давомида журналистлар “Sea Breeze” компаниясининг Боку шаҳридаги фаолияти билан яқиндан танишдилар ва унинг халқаро экологик стандартларга қай даражада мос келиши ўрганилди.
Бюджетдан ташқари пенсия жамғармасининг Оҳангарон туман бўлими бошлиғи маҳаллий фуқаронинг йўқолган меҳнат дафтарчасини тиклаб, уни ёшга доир пенсияга чиқариб бериш эвазига 1500 АҚШ долларини пора сифатида олган вақтида унинг ноқонуний ҳаракатларига чек қўйилди.
2025 йил 14 июль куни Исроил армияси Ғазо секторидаги бир нечта ҳудудларга кенг кўламли ҳаво ва артиллерия зарбаларини амалга оширди. Маҳаллий тиббий манбалар ва гувоҳларга кўра, ушбу ҳужумлар натижасида камида 11 фаластинлик ҳалок бўлган, ўнлаб тинч аҳоли жароҳатланган.
Маҳаллий манбаларга кўра, тўқнашувлар ҳар икки томон вакилларининг бир-бирларига тегишли автомашиналарни олиб қўйиши ортидан бошланган. Низо тез орада оғир қуроллар қўлланилган шафқатсиз жангларга айланди.
Украинага қарши урушда Россия армияси сафида жанг қилган 66 нафар Ўзбекистон фуқароси ҳалок бўлди. Уларнинг кўпчилиги қамоқдан озодликка чиқиш умиди билан урушда қатнашган. BBC ва «Медиазона» манбаларига кўра, улар асосан «Вагнер» гуруҳи орқали фронтга юборилган.
Япония жануби-ғарбидаги Токара ороллари атрофида июн охиридан буён 1,9 минг мартадан кўпроқ зилзила қайд этилгани ҳақида мамлакат бош метеорология бошқармаси маълум қилди.
Бу ҳақда Трамп NBC News телеканалига берган интервьюсида маълум қилган ва АҚШ, НАТО ҳамда Украина ўртасидаги янги ҳарбий ёрдам келишувининг тафсилотлари билан ўртоқлашган.
АҚШнинг президенти Дональд Трамп 2024 йилдаги ҳомийлар йиғилишида сўзлаб, Россия президенти Владимир Путинни Украинага ҳужум қилмаслик учун Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини маълум қилди.
БМТнинг Аҳолишунослик жамғармаси (ЮНФПА) маълум қилишича, Ғаза секторида тахминан 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан бери овқатга етиб бормай, жуда оғир шароитда яшамоқда.
Россия президенти Владимир Путин Роман Старовойтни транспорт вазири лавозимидан озод қилгач, у ўз жонига қасд қилгани ҳақида хабарлар тарқалди. Фожиага нима сабаб бўлган?
Исроил томонидан қўзғатилган гуманитар инқироз, Ғазога нисбатан кучайтирилган блокада ва инсонпарвар ёрдамларнинг киришини тўсиш билан янада оғирлашмоқда.
Техасда кучли ёмғир ва Гвадалупе дарёсининг тошиб кетиши оқибатида юзага келган сув тошқини оқибатида камида 104 киши ҳалок бўлди. Бу ҳақда The New York Times нашри хабар берди.
Исроил армиясининг қамал остидаги Ғазо секторига қилган навбатдаги тонгги ҳаво ҳужумлари натижасида камида 10 фаластинлик ҳалок бўлди. Марҳумлар орасида бир чақалоқ ҳам бор. Яна кўплаб инсонлар жароҳат олди.
Давлат нефть корпорацияси Бадаловнинг “тўсатдан ўлими”га бағишланган пресс-релизда унинг раҳбарлигида “қисқа вақт ичида кенг кўламли илм-фанни талаб қилувчи лойиҳалар амалга оширилганини” таъкидлади
Исроил Ғазо сектори аҳолиси, хусусан, болаларни атайин оч қолдирмоқда, яъни очликдан қурол сифатида фойдаланмоқда. Defence for Children International ва Doctors Against Genocide ташкилотлари томонидан эълон қилинган “Бутун авлодларнинг оч қолдирилиши” ҳисоботида шундай хулоса илгари сурилган.
Арманистон суди уни “ҳокимиятни эгаллаб олишга чақиришда” айблаб ДХХ қамоқхонасига жойлаштирди. Шу вақтнинг ўзида унга тегишли бўлган "Арманистон электр тармоқлари" (АЭТ) компаниясини миллийлаштириш бошланди.
Исроил оммавий ахборот воситаларининг хабар беришича, АҚШ расмийлари Ғазо секторида отишмаларни тўхтатиш ва асирларни алмашиш бўйича келишувга эришиш мақсадида Исроилга босим ўтказишга тайёрланмоқда.