Украинанинг оёғи «Газпром»нинг бўғзида
Россиянинг «Газпром» компанияси Украина Курскдаги муҳим техник майдонни эгаллаб олган бўлса ҳам газ жўнатишда давом этмоқда. Бунинг оқибатлари компания ва Кремль учун жуда жиддий бўлиши мумкин.
Газ транзити бўйича эксперт ва Украина газ узатиш тармоғининг собиқ раҳбари «Газпром»нинг Украина орқали ўтадиган қувурлардан фойдаланишда давом этиши бўйича қарор қабул қилинишини диққат билан кузатди, айниқса Киев қуролли кучлари икки ҳафта олдин Россиянинг Курск вилоятидаги муҳим Суджа газ ўлчаш станциясини эгаллаб олганидан бери.
Газпромнинг ёндашувини тушуниш Суджанинг стратегик аҳамиятини тан олишни талаб қилади. Бу газни Европага тўғридан-тўғри етказиб бериш учун қолган ягона йўл бўлиб, Ямал ва «Шимолий оқим 1» қувурлари 2022 йилда ўз фаолиятини тўхтатгандан сўнг янада муҳимроқ бўлди.
Ҳозирги вақтда Суджа орқали газ оқими кунига 40-42 миллион куб метрни ташкил этади ва бу Россия газининг Европага экспорти занжирининг ажралмас бўғини ҳисобланади. Қитъанинг Кремль энергетикасидан юз ўгиргани туфайли молиявий жиҳатдан камтар бўлиб қолган газ гиганти Газпром учун бу янада муҳимроқ.
Унинг аҳамиятини ҳисобга олсак, Суджа устидан назоратнинг йўқлиги Россия компанияси учун жиддий хавф туғдиради. Газпром энди газ оқими ўлчанадиган ўлчаш станциясини назорат қилмайди, бу эса ўлчаш мосламаларига учинчи томоннинг аралашуви хавфини туғдиради ва Газпром ходимларининг стандарт техник протседураларни бажаришига тўсқинлик қилади.
Мухтасар қилиб айтганда, Газпром тизимга энди ишона олмайди.
Компания, шунингдек, солиқ тўлаши учун Россия божхона ва фискал хизматларига ўлчаш ҳужжатларини тақдим этиши шарт.
Айнан шу масалаларнинг ўзи форс-мажор ҳолатлари эълон қилиниши ва газ оқимининг тўхтатилишига асос бўлиши мумкин, аммо «Газпром» бу қадамни қўйгани йўқ, таҳлилчилар ва соҳа мутахассислари эса нима сабабдан дея ҳайратда қолган.
Компания ходимлари энди йўқлиги ва ҳар ким ўлчаш мосламаларига халақит бериши мумкинлиги сабабли, унинг раҳбарлари ишлаб чиқарилган маълумотларнинг тўғрилигига энди таяниши мумкин эмас. Хўш, нега улар давом этмоқда?
«Газпром»нинг молиявий оқибатлари асосий омил ҳисобланади. Компания 2024 йилнинг биринчи ярмида 0,5 триллион рубль (5,4 миллиард доллар) зарар кўргани ҳақида хабар берди ва Европа Иттифоқига (ЭИ) газ сотишдан йилига 5 миллиард доллар даромадни сақлаб қолиш унинг баланси учун жуда муҳим.
Газни бошқа бозорларга йўналтиришнинг техник альтернативалари йўқ ва транзитнинг ҳар куни 14 миллион доллар даромад келтириши билан у компания учун ҳаёт манбаи бўлиб хизмат қилади.
