Дунё мажбурий кўчирилишнинг рекорд даражасига дуч келмоқда

Бу йил ва ўтган йили дунёда мажбурий кўчиришнинг тарихан юқори даражаси кузатилди.

Бу ҳақда Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Қочқинлар бўйича Олий комиссар бошқармасининг 2024 йилга мўлжалланган йиллик ҳисоботида айтилади, унинг матни БМТ матбуот хизмати томонидан тақдим этилган.

Ҳисобот муаллифларининг қайд этишича, 2024 йил май ойида ички кўчирилганлар сони 120 миллион кишига кўпайган. «Бу кўрсаткич кетма-кет 12 йил ўсиб бормоқда. Сабаби давом этаётган инқирозлар ва янги можаролар», дейилади хабарда.

БМТ кўрсаткичларнинг кескин ошишига асосий сабаб Судандаги можаро, натижада 2023 йил охиригача 10,8 миллион киши ўз уйини тарк этишга мажбур бўлди, деб ҳисоблайди.

Бундан ташқари, ўтган йили Конго Демократик Республикаси ва Мянмадаги жанглар туфайли миллионлаб одамлар ўз уйларини ташлаб кетишган.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Фаластинлик қочқинларга ёрдам кўрсатиш агентлиги (УНРWА) ҳисоб-китобларига кўра, Ғазо сектори аҳолисининг қарийб 75 фоизи (тахминан 1,7 миллион киши) ўз уйларини тарк этишга мажбур бўлган.

Шу билан бирга, Сурия мамлакат ичида ва ташқарисида кўчирилганлар сони бўйича рекорд ўрнатади: 13,8 миллион киши ўз чегаралари ичида ва чет элга мажбуран кўчирилди, дейилади ҳисоботда.

«Улкан ва ортиб бораётган бу рақамлар ортида сон-саноқсиз инсоний фожиалар ётади. Бу азоб-уқубатлар халқаро ҳамжамиятни мажбурий кўчирилиш сабабларини бартараф этиш учун шошилинч чоралар кўришга ундаши керак», — деди БМТнинг қочқинлар бўйича Олий комиссари Филиппо Гранди.

БМТ Қочқинлар бўйича Олий комиссарлиги ҳисоботида таъкидланишича, можаролар туфайли ўз уйларини ташлаб кетган одамларнинг аксарияти ўз мамлакатларида кўчиб кетган.

Агентлик маълумотларига кўра, бу рақам 68,3 миллионга етган, бу беш йил ичида қарийб 50 фоизга ошган. Бундан ташқари, қочқинлар ва халқаро ҳимояга муҳтож шахслар сони 43,4 миллион кишига ошди.

«Урушаётган томонлар урушнинг асосий қонунларини ва халқаро ҳуқуқни ҳурмат қилишлари учун вақт аллақачон ўтиб кетган, ҳақиқат шундаки, можароларни ҳал қилиш, инсон ҳуқуқлари бузилишини тугатиш ва иқлим инқирозини ҳал қилиш бўйича ҳамкорлик ва биргаликдаги саъй-ҳаракатларсиз, кўчирилган одамлар сони ортади. юксалишда давом этаверади», деди у Гранди.

Ҳисоботга кўра, 2023 йилда дунё бўйлаб беш миллиондан ортиқ ички кўчирилган ва бир миллионга яқин қочқин уйларига қайтган. Ўша йили кўчирилганлар сони 154,3 минг кишига кўпайди.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Қочқинлар бўйича Олий комиссарлиги ўтган йили миллионлаб одамлар уйларига қайтганини ва бу маълумотни «умид чақнаши» деб атаганини айтди.

Волкер Туркнинг сўзларига кўра, ечимлар аллақачон мавжуд - «биз Кения каби давлатлар қочқинлар интеграцияси бўйича етакчилик қилаётганини кўрдик, аммо бунинг учун томонлардан ҳақиқий мажбуриятлар талаб этилади».

У, шунингдек, “қочоқлар ва уларни қабул қилувчи жамоалар бирдамлик ва ёрдамга муҳтож. «Улар жамиятга қўшилса, жамиятга ҳисса қўшиши мумкин ва қилади», - дея қўшимча қилди Тюрк.