Xitoy metall eksportini to‘xtatdi

Xitoy global avtomobil, ayerokosmik va mudofaa sanoati uchun muhim ahamiyatga ega bo‘lgan noyob tuproq metallari va magnitlarni etkazib berishni to‘satdan to‘xtatdi.

Xitoy hukumati lisenziyalashning yangi tizimini joriy qilgani sababli mahsulotlarni jo‘natish portlarda tiqilib qoldi , deya xabar beradi New York Times (NYT). Bu tizim G‘arb, xususan, amerikalik harbiy pudratchilarning strategik resurslarga kirishini butunlay to‘sib qo‘yishi mumkin, deya aniqlik kiritadi gazeta.

Ushbu chora-tadbirlar Xitoyning 2 aprel kuni Donald Tramp tomonidan e’lon qilingan keskin tariflarni oshirishga javobi bo‘ldi. Oradan ikki kun o‘tib Pekin oltita og‘ir nodir yer metallari va magnitlarini eksport qilishni chekladi, ularning 90 foizi Xitoyda ishlab chiqariladi. Eksport endi faqat maxsus lisenziyalar bilan mumkin, lekin ularni berish jarayoni hali boshlanmagan.

Bu sanoat gigantlari orasida vahima qo‘zg‘atdi. Bu magnitlarsiz Detroytdagi zavodlar elektromobillar, dronlar, raketalar va robotlar ishlab chiqara olmaydi. Kompaniyalarning zaxiralari esa minimal - nodir metallar qimmat va ularni saqlash foydasiz. Misol uchun, disprosiy dioksidi Shanxayda bir kilogramm uchun 204 dollar turadi, chet elda esa undan ham qimmatroq.

Cheklovlar nafaqat AQShga ta’sir qildi - Xitoy hatto Yaponiya va Germaniyaga ham eksportni to‘sib qo‘ydi. Portlarda nazorat kuchaymoqda: ba’zi joylarda ular og‘ir metallar borligi uchun laboratoriya tekshiruvlarini talab qiladi, boshqalarida esa har qanday etkazib berishni taqiqlaydi. New York Times ta’kidlashicha, hatto eng kam miqdordagi ziddiyatli elementlarga ega magnitlarni sotib oladigan korxonalar ham falaj bo‘lgan.

AQSh rasmiylari Xitoy global ta’minot zanjirlarini buzishda Trampga ergashayotgani haqida ogohlantirmoqda. MP Materials bosh direktori Jeyms Litinskiyning aytishicha, harbiy texnologiyalar kelajagi - dronlar va robotlar hozir tahdid ostida. Qo‘shma Shtatlardagi yagona noyob tuproq metallarini ishlab chiqaruvchi uning kompaniyasi hali magnit ishlab chiqarishni boshlay olmadi. O‘z ishlab chiqarishimizni sozlash uchun yillar kerak bo‘ladi va ishlab chiqarish hali ham Xitoydagi kabi foydali bo‘lmaydi.

Pekin resurslardan geosiyosiy qurol sifatida foydalanishga tayyorligini ochiq ko‘rsatdi. Va u buni jarrohlik aniqligi bilan bajaradi.