“O‘zbekiston – 2030” strategiyasi bo‘yicha amalga oshirilgan ishlar va kelgusidagi rejalar bo‘yicha navbatdagi brifing

Bu haqda AOKAda o‘tkazilgan brifingda Milliy antidoping agentligi boshqarma boshlig‘i A’zamjon Soliyev ma’lum qildi:

O‘zbekiston Respublikasi Milliy antidoping agentligi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 11 sentyabrdagi «O‘ZBEKISTON – 2030» STRATEGIYASINI 2023 YILDA SIFATLI VA O‘Z VAQTIDA AMALGA OSHIRISh CHORA-TADBIRLARI TO‘G‘RISIDA”gi 300-sonli qarorida belgilangan topshiriqlar ijrosini ta’minlash bo‘yicha bir qator ishlar amalga oshirilmoqda.

Jumladan, qarordan kelib chiqib, Agentlik tomonidan amalga oshirilishi lozim bo‘lgan ustuvor vazifalar belgilandi va “Yo‘l xaritasi” ishlab chiqildi.

Unga ko‘ra, Butunjahon antidoping agentligi (VADA)ning antidoping elektron ta’lim platformasidagi 7 ta o‘quv dasturlari o‘zbek tiliga tarjima qilinib, VADA vebsaytiga joylandi. Mazkur o‘quv dasturlari barcha sportchilar, shu jumladan o‘zbek sportchilarining ham Xalqaro musobaqalarda qatnashishlari uchun majburiy shart qilib qo‘yilgan antidoping sohasidagi bilimlarini belgilash va yakunda imtihon topshirib muvaffaqiyatli o‘tgan sportchilarga sertifikat berishni o‘z ichiga oladi. Bugunga qadar ushbu dasturni yakunlab, sertifikatga ega bo‘lgan o‘zbek sportchilari soni 700 nafarga yetdi.

Sportda doping qo‘llanishining oldini olish, o‘zbek sportchilarida ijobiy doping sinamalari chiqishi holatlarini oldini olish, sportchilar va sport sohasidagi mutaxassislarga antidoping qoidalarini o‘rgatish, terapevtik istisnolar, sportda taqiqlangan moddalar va usullar bilan atroflicha tanishtirish hamda mamlakatda samarali doping nazoratini amalga oshirish borasida agentlik tomonidan onlayn va oflayn ko‘rinishida malaka oshirish kurslari tashkil qilindi. Mazkur kurslar orqali joriy yilda jami 1500 nafarga yaqin Respublikamiz mutaxassislari o‘qib, sertifikatlarga ega bo‘lishdi.

Oktyabr oyida Markaziy Osiyo mintaqaviy antidoping tashkiloti RADOKA hamda Litva antidoping agentligi bilan hamkorlikda o‘zbekistonlik mutaxassislar uchun “Sportda taqiqlangan moddalar va usullar”dan terapevtik istisno tarzida foydalanish bo‘yicha xalqaro ekspertlar ishtirokida onlayn Vebinar tashkil etildi. Mazkur vebinarda respublikamizda faoliyat olib borayotgan 450 nafarga yaqin sport shifokorlari va murabbiylarining ishtiroki qamrab olindi.

2023 yil “Insonga e’tibor va sifatli ta’lim yili” doirasida agentlik tomonidan bir qator o‘quv-qo‘llanmalar va dasturlar ishlab chiqildi. Xususan, “Sportda taqiqlangan moddalardan terapevtik istisnolar tarzida foydalanish: asosiy shartlar va mezonlar”, “Sportchining biologik pasporti”, “ADAMS tizimida ma’lumotlarni joylashtirish”, “Yillik test ro‘yxatiga kiritilgan sportchilar uchun dastur”, “Sportda taqiqlangan moddalardan terapevtik maqsadda foydalanish”, “Doping nazorati”, “Doping va uning sportchi salomatligiga ta’siri” va boshqa o‘quv-uslubiy qo‘llanmalari yaratildi va nashr etildi. Shuningdek, “Sportda taqiqlangan moddalar va usullardan terapevtik istisnolar maqsadida foydalanish bo‘yicha dastur” ishlab chiqildi. Kibersport va yakkakurash sport turlari uchun “Antidoping qoidalari” o‘quv-uslubiy qo‘llanmasi, tibbiyot xodimlari uchun dopingga qarshi kurash va uning profilaktikasi bo‘yicha “Antidoping ta’limoti” malaka oshirish kursi va dasturi ishlab chiqildi. Barcha yaratilgan o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar va dasturlar O‘zbekiston sport federasiyalari va assosiasiyalariga tarqatildi.

Sportchilarni doping va uning profilaktikasi bo‘yicha kerakli ma’lumotlar bilan ta’minlash maqsadida Yoshlar siyosati va sport vazirligi bilan hamkorlikda “Antidoping ta’limoti” o‘quv dasturi hamda O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan dori vositalari tarkibida taqiqlangan moddalar mavjudligini tekshirish uchun “Sportda taqiqlangan moddalarni tekshirish milliy platforma”si yaratildi.

Agentlik tomonidan doping sinama va doping nazoratini tashkil qilish, sportchilar haqida ma’lumotlarni to‘plash va saqlashga oid «sportchining biologik pasporti» (ABP) onlayn tizimi joriy etildi va olingan ma’lumotlarni Butunjahon antidoping agentligining Antidoping Ma’muriyati va boshqaruv tizimi (ADAMS)ga kiritish yo‘lga qo‘yildi.

Joriy yilning sentyabr oyida Toshkent shahrida Butunjahon antidoping agentligi bilan hamkorlikda Markaziy Osiyo mintaqaviy antidoping agentligi boshqaruvining hisobot yig‘ilishi o‘tkazildi. Ushbu tadbir davomida davlatlarda olib borilayotgan antidoping faoliyat bo‘yicha Kengash a’zolarining yillik hisoboti eshitildi va oldindagi rejalar belgilab olindi.

Agentlik muassisligida “Sport va tibbiyot” xalqaro jurnaliga asos solindi. Mazkur jurnalda respublikamiz va xorijiy olimlar tomonidan sport tibbiyoti, farmakologiyasi va biokimyosi sohasida olingan ilmiy maqolalar chop etilishi yo‘lga qo‘yildi. Hozirda mazkur jurnalni xalqaro indekslangan SCOPUS hamda Web of Science ma’lumotlar bazasiga kiritish borasida ishlar amalga oshirilmoqda. Jurnal xalqaro ISSN kodi bilan akkreditasiyadan o‘tkazildi.

Ta’kidlash joizki, mamlakatimiz sportchilari va sport mutaxassislarini antidoping sohasidagi bilim va ko‘nikmalarini oshirishda faoliyat yuritayotgan agentlik xodimlarining o‘zlari ham doimiy ravishda sohaga oid Xalqaro miqyosdagi konferensiyalar, simpoziumlar, seminar va vebinarlarda muntazam ravishda ishtirok etishib, o‘z bilimlarini yanada mustahkamlab bormoqdalar. Xususan, qon dopingi mutaxassislari va xalqaro doping nazorati xodimlari uchun tashkil etilgan xalqaro vebinarlar, dopingda tergov va surishtiruv bo‘yicha xalqaro vebinar, YUNESKOning Parij shahrida bo‘lib o‘tgan “Sportda dopingga qarshi kurash konvensiyasi”ga a’zo davlatlarning 9-sessiyasi, Yaponiya antidoping agentligi (JADA) tomonidan tashkil etilgan “Osiyo-Okeaniya Xalqaro antidoping seminari” va boshqalar shular jumlasidandir.

Ta’kidlash joizki, antidoping sohasida mamlakatimizda amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida dopingdan holi halol sportga jamoatchilikni keng jalb qilish bo‘yicha hukumat darajasida e’tibor qaratilayotganligi hamda mazkur sohada amalga oshirilayotgan ishlar Butunjahon antidoping agentligi tomonidan ham yuksak e’tirofga sazovor bo‘lmoqda. Bu ijobiy o‘zgarishlarning barchasi albatta mamlakatimizda olib borilayotgan islohotlarning ijobiy samarasi ekanligi ta’kidlanmoqda.