Talabalik davri mehnat stajiga kiradimi?

Fuqarolarning pensiya ta’minotida ish staji muhim rol o‘ynaydi. Ko‘pchilikni qiziqtiradigan savollardan biri – oliy ta’lim muassasalarida yoki boshqa o‘quv yurtlarida o‘qigan davr ish stajiga qo‘shiladimi? Bu savolga amaldagi qonunchilik asosida javob beramiz.

O‘zbekiston Respublikasining “Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida”gi Qonunining 37-moddasida pensiya uchun hisoblanadigan mehnat faoliyati turlari sanab o‘tilgan. Ushbu moddaning “e” bandiga muvofiq, quyidagi muassasalardagi kunduzgi (to‘liq vaqtli) o‘qish davri, shu jumladan chet eldagi o‘qish ham ish stajiga qo‘shilishi mumkin:

— Oliy ta’lim muassasalari;

— Aspirantura;

— Stajyor-tadqiqotchi-izlanuvchilar instituti;

— Katta ilmiy xodim-izlanuvchilar instituti;

— Tayanch doktorantura;

— Doktorantura;

— Klinik ordinatura.

Ammo bu yerda muhim shart mavjud. O‘qish davri faqatgina umumiy ish staji kamida 7 yil bo‘lgan taqdirdagina ish stajiga qo‘shib hisoblanadi. Bunda umumiy ish staji deganda, shaxsning yoshga doir pensiya olish huquqi (erkaklar uchun 60 yosh, ayollar uchun 55 yosh) paydo bo‘lgunga qadar bo‘lgan, o‘qishdan tashqari mehnat faoliyati davri nazarda tutiladi.

Masalan, agar siz pensiya yoshiga qadar kamida 7 yil ishlagan bo‘lsangiz, oliy ta’lim muassasasidagi 4 yillik kunduzgi o‘qish davringiz ham shu 7 yillik stajga qo‘shilib, umumiy 11 yillik ish stajingiz mavjud deb hisoblanadi.

Shuni alohida ta’kidlash lozimki, oliy ta’lim muassasasida yoki yuqorida sanab o‘tilgan boshqa o‘quv yurtlarida o‘qigan davringiz faqatgina pensiyaga chiqishda, ya’ni pensiya miqdorini hisoblashda hisobga olinadi. Ishga kirish vaqtida ish beruvchi tomonidan so‘raladigan mehnat stajida esa o‘qish davri, qoidaga ko‘ra, ish staji sifatida hisoblanmaydi.

Xulosa qilib aytganda, o‘qish davri pensiya uchun ish stajiga qo‘shilishi mumkin, ammo buning uchun qonunda belgilangan qo‘shimcha ish staji talabi mavjud va bu qoida faqat pensiya ta’minotiga taalluqlidir.