Ozarbayjon TIV Xo‘jali qirg‘iniga 32 yil to‘layotgani munosabati bilan bayonot berdi

Ozarbayjon Respublikasi Tashqi Ishlar vazirligi Xo‘jali qirg‘ini hodisalariga 32 yil to‘layotgani munosabati bilan bayonot berdi.

“Fevralning 26-kunida Armanistonning Ozarbayjonga harbiy tajovuzi va hududlarimizning ishg‘oli davrida ozarbayjonlik fuqarolarga qarshi qilingan Xo‘jali qirg‘iniga 32 yil to‘lmoqda.

Armaniston tomonidan ozarbayjonliklarga qarshi olib borilgan etnik tozalash va qirg‘in siyosati Ozarbayjon hududlarining ishg‘oli vaqtida Bag‘anis Ayrim, Jamilli, Karkijahon, Mashali, Malibeyli, Qushchilar, Qoradog‘li va boshqa aholi punktlarida insoniylikka qarshi sodir etilgan og‘ir jinoyatlar bilan to‘la bo‘ldi. Bu jinoyatlarning eng dahshatli qatli bedodlaridan biri Xo‘jali shahrining tinch aholisiga qarshi uyushtirilgan qirg‘in voqeasidir.

1991 yil oktabridan e’tiboran qamal qilingan va avtomobil yo‘lidan qatnov to‘xtatilgan, 1992 yilning yanvaridan esa energetika ta’minotidan uzib qo‘yilgan Xo‘jali shahri 1992 yilning 25 fevralidan 26 fevraliga o‘tar kechasida sobiq SSSR ning 366-o‘q otish maydonining yordami bilan Armaniston Qurolli Kuchlari tomonidan artilleriyadan o‘qqa tutib, ishg‘ol etildi.

Ishg‘ol natijasida 63 ta bolalar, 106 ta ayollar va 70 nafar keksalar, 613 nafar aholi vahshiylarcha qatl qilindi, 8 nafar oila esa tamoman yo‘q qilindi, 130 nafar bolalar esa ota-onalaridan birini, 25 nafar bolalar ham otasini, ham onasini yo‘qotdi. Asir va garovga olib ketilgan, omonsiz, vahshiy qiynoqlarga duchor bo‘lgan insonlarning 1275 nafardan 68 tasi ayol va 26 tasi bolalardir, qolaversa 150 nafar insonning taqdiri hali hanuz bugungacha noma’lumdir.

Hech qanday zarurati bo‘lmagan holda tinch ozarbayjonliklarning Xo‘jali shahriga og‘ir harbiy texnikaning keltirilgani, fuqarolarga qarshi qilingan vahshiyliklarga oid tergov materiallari, guvohlarning so‘zlari, shuningdek Armanistonning Xo‘jali qirg‘ini paytida mudofaa vaziri bo‘lgan sobiq prezidenti Sarj Sarkisyaning «Xo‘jalidan avval ozarbayjonliklar armanlarni tinch aholiga ziyon yetkazadigan xalq emas deb bilardilar. Biz bu tushunchani yo‘qqa chiqardik» deya bergan intervyusi uyushtirilgan qatli bedodning tasodif bo‘lmagani, bu qirg‘inni jinoyat sifatida Armaniston tomonidan avvaldan rejalashtirilib, bu o‘lkaning tobeligidagi kuchlar tomonidan amalga oshirilgani haqida hech qanday shubha qoldirmaydi.

Armanistonning ozarbayjonliklarga qarshi uyushtirgan insoniylikka to‘g‘ri kelmaydigan boshqa jinoyatlari kabi, Xo‘jali qirg‘ini ham xalqaro insoniy huquqlarning, inson huquqlari huquqining, shu jumladan Qirg‘in jinoyatining javobini olishi va jazolanishi haqida Konvensiya, Qiynoqlarga va boshqa vahshiy, g‘ayri-insoniy yoxud qadr-qimmatni kamsituvchi muomala va jazo turlariga qarshi Konvensiya, Irqiy ayirmachilikning barcha ko‘rinishlariga barham berish haqidagi xalqaro Konvensiyalarning qo‘pol ravishda buzilishidir.

Armanistonning insoniylikka qarshi uyushtirgan jinoyatlariga ko‘ra, jazosizlikka nuqta qo‘yilmasligi bu o‘lkaning mavjud tajribasini davom ettirgan holda, 44 kunlik Vatan urushi paytida harbiy amaliyotlar olib borilayotgan hududlardan uzoqda, Ganja, Barda, Tartar kabi hududlardagi aholiga qarshi urush jinoyatlarini uyushtirishini keltirib chiqardi. Bu jarayon umuminsoniy yurisdiksiya doirasiga kiruvchi insoniyatga qarshi jinoyatlar sodir etganlarning javobgarlikka tortilmasligining og‘ir oqibatlarga olib kelishi haqida yana bir bor o‘z isbotini ko‘rsatdi.

Bu nuqtai nazardan jinoyatchilarning jazosiz qolmasligiga nuqta qo‘yish borasida milliy, shu jumladan xalqaro darajada ko‘rilgan chora-tadbirlarning xalqaro hamjamiyat tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi, shuningdek bu boradagi hamkorlik ham niyohatda muhim ahamiyat kasb etadi. Bu yil ilk marotaba Xo‘jali qirg‘iniga 32 yil to‘layotganida butun Ozarbayjon hududlarida, shu jumladan har bir ozarbayjonlikning ma’naviy zarbasi va tuzalmas yarasi bo‘lgan Xo‘jali shahrida ham uchrangli Bayrog‘imiz yuksaklarda mag‘rur hilpirab turibdi.

Xo‘jalining ozod etilishi kuchimizni va birligimizni namoyon etgani kabi, bu ozodlik Xo‘jali qatli bedodi qurbonlariga sadoqat, vafo burchidir.

Shu bilan birga, Ozarbayjon tomoni ishonadiki, milliy saviyada, shuningdek mavjud xalqaro huquq doirasida ko‘rilgan ishlar jazosizlikka nuqta qo‘yilishiga va Armanistonning Ozarbayjonga qarshi tajovuzi vaqtida uyushtirilgan og‘ir jinoyatlari uchun mas’uliyatni bo‘yniga olgan shaxslarning adolat mahkamasi qarshisiga olib chiqilishiga xizmat qilajakdir.

Fojianing sodir bo‘lganiga 32 yil to‘layotgani munosabati bilan Armanistonning etnik nafrati va qatli bedod jinoyatlari, shu jumladan Xo‘jali qirg‘inidagi gunohsiz qurbonlarning xotirasini hurmat va ehtirom bilan yodga olamiz. Ularni Alloh o‘z rahmatiga olsin!”