Konstitusiyaga kiritilayotgan o‘zgarish: 52-modda

O‘zbekiston Respublikasida o‘qituvchining mehnati jamiyat va davlatni rivojlantirish, sog‘lom, barkamol avlodni shakllantirish hamda tarbiyalash, xalqning ma’naviy va madaniy salohiyatini saqlash hamda boyitishning asosi sifatida e’tirof etiladi.

Davlat o‘qituvchilarning sha’ni va qadr-qimmatini himoya qilish, ularning ijtimoiy va moddiy farovonligi, kasbiy jihatdan o‘sishi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qiladi.

Konstitusiyaga o‘qituvchilar bilan bog‘liq modda kiritilayotgani — jamiyatda ushbu kasb egalariga nisbatan yillar davomida shakllangan munosabatni ijobiy tomonga o‘zgartirish yo‘lida tashlangan qadam, deya baholash mumkin. Chunki ta’lim sifatining orqaga ketishi — o‘qituvchining mehnati qadrsiz bo‘lgani bilan bevosita bog‘liq.

Mustaqillikning dastlabki mashaqqatli yillaridan boshlab ijtimoiy soha vakillari, xususan o‘qituvchilarning obro‘si va mavqei sezilarli darajada tushib ketdi. Oylik maoshlari, ish sharoitlari haminqadar bo‘lganining ustiga ularni turli qo‘shimcha yumushlar bilan ham band qilinar edi. Bunday sharoitda ishlaydigan o‘qituvchi sifatli ta’lim berishi mumkinmi?

Ishonch bilan aytishimiz mumkin-ki, bu borada so‘nggi yillarda salmoqli o‘zgarishlar amalga oshirildi. Birinchi navbatda o‘qituvchilar majburiy mehnatdan – paxta terimi, obodonlashtirish ishlariga jalb qilishdan xalos qilindi.

Ta’lim dargohlaridagi ortiqcha qog‘ozbozlikka ham chek qo‘yildi. Qonunchilikda belgilangan 6ta ish hujjatidan boshqa hisobot va taqvimlar yuritilishi qat’iyan man qilindi.

Yuksak salohiyatli o‘quvchilarni tayyorlash ma’naviy boy va intellektual rivojlangan avlodni shakllantirish maqsadida Prezident, ijodiy va ixtisoslashtirilgan maktablar maktablar tashkil etilib, ta’lim sifatining ilg‘or andozalari qo‘llanilmoqda.

Qog‘ozbozlikdan ozod qilish, hisobotlarni qo‘lda yozish, har bir dars bo‘yicha har yili qayta-qayta ko‘chiriladigan dars rejalarini qayta yozish va hokazolarga chek qo‘yish uchun “Kundalik” elektron ta’lim platformasi keng joriy qilindi.

Va, eng asosiysi, o‘qituvchilarning oylik maoshlari muttasil oshirib borilmoqda. Umumta’lim fanlari bo‘yicha tegishli darajadagi sertifikatga ega bo‘lgan pedagog kadrlarga har oy qo‘shimcha 20 foizdan 50 foizgacha ustama to‘lanadi. O‘qituvchilarga imtiyozli iste’mol kreditlarini berish, olis hududlarga borib ishlayotgan yuqori malakali pedagoglar uchun ustamalar belgilash joriy etildi.

Shuningdek, 2022 yil 1 sentyabrdan boshlab Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi umumiy o‘rta ta’lim muassasalari kutubxonalari va «Bolalar kutubxonalari» xodimlarining lavozim maoshi miqdori 1,2 baravarga oshirildi.

Xulosa

Mazkur norma davlat organlari va boshqa tashkilotlarning pedagoglarning sha’ni va qadr-qimmati kamsitilishiga, ularning mehnatga majburlanishiga, ta’lim-tarbiya jarayoniga to‘sqinlik qilishning har qanday shakllariga, o‘qituvchilarning huquqlari buzilishiga yo‘l qo‘ymaslik bo‘yicha qonun hujjatlarida nazarda tutilgan choralarni ko‘rishga xizmat qiladi.

Shuningdek, O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan 685 mingdan ortiq o‘qituvchilarni davlat tomonidan professional o‘sishi hamda ijtimoiy va moddiy qo‘llab-quvvatlanishini kuchaytirilishi ularning jamiyatdagi ijtimoiy maqomi va obro‘sini yanada oshirishga olib keladi.

O‘qituvchilarning obro‘sini oshirish, qadr-qimmatini himoya qilish, ularning ijtimoiy va moddiy farovonligini ta’minlash kabi vazifalarni Konstitusiyada belgilab qo‘yilishi bolalarimizning sifatli va zamonaviy ta’lim olishiga, kelajakda farovon yashashiga xizmat qiladi.

O‘qituvchilarning aksariyati — byudjetdan maosh oladigan insonlardir. Ularni mahalliy amaldorlar yana tekin xizmatkorga aylantirib qo‘ymasligi uchun ham ushbu norma juda muhim. Konstitusiya orqali ularning maqomi oshirilishi o‘qituvchilarga bo‘lgan ehtiromni va ushbu kasbning qanchalik qadrli ekanini ko‘rsatadi.