Homiladorlikda to‘g‘ri ovqatlanish: Bunda ayollar nimalarga e’tibor berishi kerak?
Homiladorlikda to‘g‘ri ovqatlanish nafaqat ayol salomatligi, balki tug‘ilajak farzandning sog‘lom dunyoga kelishi uchun ham juda muhim.
Shunday ekan, bu borada bo‘lg‘usi onalar nimalarga e’tibor berishi kerak? Qanday yeguliklarni iste’mol qilishda ehtiyotkor bo‘lgan ma’qul?
Ushbu savollarga akusher ginekolog Arofat Isayeva batafsil ma’lumot berdi.
— Homiladorlikda tananing qo‘shimcha energiya va ozuqa moddalariga bo‘lgan ehtiyoji ortadi, — deydi mutaxassis. — Shu bois har bir ayol bu davrda sog‘lom ovqatlanishga e’tibor berishi kerak.
Garchi, birinchi uch oylikda onada energiyaga bo‘lgan talab birmuncha kam bo‘lsa-da, ikkinchi va uchinchi uch oylikda organizm kuniga qo‘shimcha 300-500 kkalga ehtiyoj sezadi. Biroq bu — juda ko‘p taomlanish kerak degani emas.
To‘g‘ri, ko‘pchilik ayollar bag‘rida murg‘ak vujud ulg‘ayayotgani uchun ham ko‘proq ovqat yeyishni istaydi, lekin bunda hajm emas, balki mahsulotlarning turi va sifati muhim hisoblanadi. Ya’ni iste’mol qilinadigan yeguliklar xilma-xil bo‘lishi lozim.
Xususan, oqsil homilaning to‘g‘ri rivojlanishi, hujayralar va organlarning shakllanishi uchun zarur. Shu sababli tana har kuni yetarlicha oqsil qabul qilish kerak. U asosan, tovuq va mol go‘shti, baliq, tuxum, pishloq hamda qatiq kabi sut mahsulotlari, mosh, yasmiq tarkibida ko‘p miqdorda bo‘ladi.
Shuningdek, bu davrda ona organizmi yetarli darajada vitamin va minerallar bilan ta’minlanishi kerak. Xususan, foliy kislotasi homiladorlikning birinchi bosqichlarida bolaning markaziy asab tizimi rivojlanishida muhim rol o‘ynaydi. Shu bois ushbu kislotaga boy bo‘lgan yeguliklar — bargli ko‘katlar, apelsin, limon va donli mahsulotlarni ko‘proq iste’mol qilish tavsiya etiladi.
Ona va homila uchun zarur bo‘lgan yana bir modda temir hisoblanib, u qonni kislorod bilan ta’minlashda asosiy vazifani bajaradi. Bu vitaminning yetishmasligi anemiyaga olib kelishini inobatga olsak, ismaloq, dukkali mahsulotlar, brokolli, qovoq urug‘i, kurka go‘shti va jigar kabi temir moddasiga boy ozuqalarni kunlik taomnomaga kiritish maqsadga muvofiq.
Qolaversa, kalsiy tug‘ilajak bolaning suyaklari va tishlari rivojlanishi uchun muhim vitamin bo‘lgani bois, sut mahsulotlari (qatiq, pishloq, sut), bodom, kunjut, sardina balig‘i va bargli ko‘katlarni iste’mol qilish lozim.
Homiladorlik davrida suyuqlik ichishga ham alohida e’tibor berish zarur. Chunki u ayolning o‘zini yaxshi his etishi va homilaning me’yorda rivojlanishi va o‘sishi uchun juda foydali. Xususan, kuniga 8-10 stakan toza suv ichish organizmga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Shuni yodda tutish kerakki, homiladorlikda taomni tez-tez va oz-ozdan tanovul qilish lozim. Shu bilan birga, ichaklarning vaqtida bo‘shashi uchun meva va sabzavotlarni ko‘proq kunlik rasionga kiritish, agar ich qotishga moyillik bo‘lsa, qurutilgan olxo‘ri iste’mol qilish tavsiya etiladi.
Bu davrda ayol buyraklariga ortiqcha yuk tushmasligi uchun sho‘r mahsulotlar, tuzlangan sabzavotlar, dudlangan baliq yoki har xil souslarni kamroq iste’mol qilgan ma’qul. Achchiq taomlar, kofeini bor mahsulotlar va spirtli ichimliklardan butunlay saqlanish kerak.
