Evropa sanksiyalari tahdidi Tehronda xavotir uyg‘otmoqda

BMT doirasida Yevropaning Eronga qarshi sanksiyalarni qayta joriy etish ehtimoli ortib borayotgani munosabati bilan Tehron rasmiylari jiddiy iqtisodiy oqibatlar haqida ogohlantirmoqda.

Eslatib o‘tamiz, mazkur sanksiyalar avval 2015 yildagi yadroviy kelishuv asosida bekor qilingan edi. Ammo 2018 yilda AQSh prezidenti Donald Tramp ushbu kelishuvdan chiqqani bilan jarayon to‘xtagan.

Fransiya tashqi ishlar vaziri Jan-Noel Barroning ta’kidlashicha, agar yadroviy muzokaralarda sezilarli yutuqlarga erishilmasa, YE3 (Fransiya, Buyuk Britaniya va Germaniya) “snapback” mexanizmini ishga tushiradi. Bu mexanizm bilan ilgari to‘xtatilgan BMT sanksiyalari qayta tiklanadi.

Eronning yetakchi iqtisodiy tahlilchisi Ali Bigdeli “Jahon-e San’at” nashrida shunday degan:

«Agar “snapback” amalga oshirilsa, BMTga a’zo barcha davlatlar, jumladan Xitoy va Rossiya ham sanksiyalarga amal qilish majburiyatiga ega bo‘ladi».

Eskalasiya va noaniqlik

Bunday ogohlantirishlar Erondagi qo‘polroq siyosiy doiralar tomonidan zaiflik alomati sifatida qabul qilinmoqda. Ular esa aksincha, harbiylashgan ritorikani kuchaytirmoqda.

IRGC'ga bog‘liq “Tasnim News” axborot agentligi seshanba kuni Eron uran boyitish darajasini 60% dan 90% ga olib chiqishi mumkinligini va zaxiralardan “taqiqlanmagan harbiy maqsadlar” uchun foydalanish ehtimoli borligini yozdi. Biroq bu xabar bir necha soat ichida saytdan olib tashlandi.

Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Esmoil Baqoiy esa bu jarayonga "munosib javob" berilishini aytdi, lekin aniq chora-tadbirlarni tilga olmadi.

Sobiq deputat Heshmatulloh Falaxatpiseh esa diplomatlarni notajribada ayblab, radikal siyosatchilarni "yorg‘oq rivoyatlar" tarqatishda tanqid qildi:

«Prezident Pezeshkiyan tashqi siyosatdagi passivlikka chek qo‘yishi va milliy manfaatlarni radikallar qo‘lidan qutqarishi lozim».

Katta “agar”

Taniqli islohotchi tahlilchi Muhammad “Shargh” gazetasida Eronning “siyosiy zilzila” arafasida turgani va diplomatik imkoniyatlar yopilishi mumkinligi haqida ogohlantirdi.

«Agar Yevropa BMT sanksiyalarini qayta joriy etsa, bu Eron-Vashington kelishuv ehtimolini yo‘qqa chiqaradi», — deyiladi sharhda.

Ekspert Mehdӣ Pazuki “Arman Melli” gazetasida shunday yozadi:

«Snapback — Eron uchun siyosiy va iqtisodiy jihatdan eng jiddiy muammolardan biriga aylanishi mumkin. Bu “agar” — juda katta».