Dunyo majburiy ko‘chirilishning rekord darajasiga duch kelmoqda

Bu yil va o‘tgan yili dunyoda majburiy ko‘chirishning tarixan yuqori darajasi kuzatildi.

Bu haqda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Qochqinlar bo‘yicha Oliy komissar boshqarmasining 2024 yilga mo‘ljallangan yillik hisobotida aytiladi, uning matni BMT matbuot xizmati tomonidan taqdim etilgan.

Hisobot mualliflarining qayd etishicha, 2024 yil may oyida ichki ko‘chirilganlar soni 120 million kishiga ko‘paygan. «Bu ko‘rsatkich ketma-ket 12 yil o‘sib bormoqda. Sababi davom etayotgan inqirozlar va yangi mojarolar», deyiladi xabarda.

BMT ko‘rsatkichlarning keskin oshishiga asosiy sabab Sudandagi mojaro, natijada 2023 yil oxirigacha 10,8 million kishi o‘z uyini tark etishga majbur bo‘ldi, deb hisoblaydi.

Bundan tashqari, o‘tgan yili Kongo Demokratik Respublikasi va Myanmadagi janglar tufayli millionlab odamlar o‘z uylarini tashlab ketishgan.

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Falastinlik qochqinlarga yordam ko‘rsatish agentligi (UNRWA) hisob-kitoblariga ko‘ra, G‘azo sektori aholisining qariyb 75 foizi (taxminan 1,7 million kishi) o‘z uylarini tark etishga majbur bo‘lgan.

Shu bilan birga, Suriya mamlakat ichida va tashqarisida ko‘chirilganlar soni bo‘yicha rekord o‘rnatadi: 13,8 million kishi o‘z chegaralari ichida va chet elga majburan ko‘chirildi, deyiladi hisobotda.

«Ulkan va ortib borayotgan bu raqamlar ortida son-sanoqsiz insoniy fojialar yotadi. Bu azob-uqubatlar xalqaro hamjamiyatni majburiy ko‘chirilish sabablarini bartaraf etish uchun shoshilinch choralar ko‘rishga undashi kerak», — dedi BMTning qochqinlar bo‘yicha Oliy komissari Filippo Grandi.

BMT Qochqinlar bo‘yicha Oliy komissarligi hisobotida ta’kidlanishicha, mojarolar tufayli o‘z uylarini tashlab ketgan odamlarning aksariyati o‘z mamlakatlarida ko‘chib ketgan.

Agentlik ma’lumotlariga ko‘ra, bu raqam 68,3 millionga yetgan, bu besh yil ichida qariyb 50 foizga oshgan. Bundan tashqari, qochqinlar va xalqaro himoyaga muhtoj shaxslar soni 43,4 million kishiga oshdi.

«Urushayotgan tomonlar urushning asosiy qonunlarini va xalqaro huquqni hurmat qilishlari uchun vaqt allaqachon o‘tib ketgan, haqiqat shundaki, mojarolarni hal qilish, inson huquqlari buzilishini tugatish va iqlim inqirozini hal qilish bo‘yicha hamkorlik va birgalikdagi sa’y-harakatlarsiz, ko‘chirilgan odamlar soni ortadi. yuksalishda davom etaveradi», dedi u Grandi.

Hisobotga ko‘ra, 2023 yilda dunyo bo‘ylab besh milliondan ortiq ichki ko‘chirilgan va bir millionga yaqin qochqin uylariga qaytgan. O‘sha yili ko‘chirilganlar soni 154,3 ming kishiga ko‘paydi.

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Qochqinlar bo‘yicha Oliy komissarligi o‘tgan yili millionlab odamlar uylariga qaytganini va bu ma’lumotni «umid chaqnashi» deb ataganini aytdi.

Volker Turkning so‘zlariga ko‘ra, yechimlar allaqachon mavjud - «biz Keniya kabi davlatlar qochqinlar integrasiyasi bo‘yicha yetakchilik qilayotganini ko‘rdik, ammo buning uchun tomonlardan haqiqiy majburiyatlar talab etiladi».

U, shuningdek, “qochoqlar va ularni qabul qiluvchi jamoalar birdamlik va yordamga muhtoj. «Ular jamiyatga qo‘shilsa, jamiyatga hissa qo‘shishi mumkin va qiladi», - deya qo‘shimcha qildi Tyurk.