Туркиянинг 2024 йилдаги археологик кашфиётлари

A A A
Туркиянинг 2024 йилдаги археологик кашфиётлари

Туркия сўнгги йилларда дунё археология соҳасидаги янги кашфиётлари билан шов-шувларга сабаб бўлмоқда ва йил давомида олиб борилган қазишмалар орқали минг йиллар аввалги ҳаёт изларини очиб берадиган муҳим топилмаларни топишда давом этмоқда. Мамлакатда археологик тадқиқотлар сони 2023 йилда 720 та, 2024 йилда 765 та, 2026 йилга бориб эса 800 тага етиши режалаштирилмоқда. Археологиянинг олтин даври деб аталган 2024 йил Онадўлидаги муҳим топилмалар билан янада самарали бўлди. Қуйида Туркиянинг йилнинг энг ҳайратланарли археологик кашфиётларининг сараланган рўйхати:

• Кутаҳяда 4000 йиллик муҳр: Илгари фақат Марказий Онадўлидаги Култепе ва Ажемҳўюк каби йирик савдо марказларидан топилган Оссурия савдо колониялари даврига оид фаянс цилиндрли муҳрларнинг биринчи намунаси, Ғарбий Онадўлидаги Кутаҳя вилоятида жойлашган Тавшанли тепалигидан топилган. Тахминан 4000 йиллик бу муҳр Онадўлининг шарқий ва ғарбий қисми ўртасида янги савдо йўллари борлигидан далолат беради.

• Анталяда Минос ханжари: Анталянинг Кумлужа туманида олиб борилган сув ости қазишмаларида 50 метр чуқурликдан Минос услубида кумуш михпарчинли бронза ханжар топилди.

• Денизлидаги эллинистик Hygieia ҳайкали боши ва рангли Scylla ҳайкаллари: Ўтган йили Туркиянинг жануби-ғарбидаги Денизлидаги Лаодикеиа қадимий шаҳрида археологлар саломатлик маъбудаси сифатида ҳам танилган Hygieia га тегишли бўлган 2100 йиллик ҳайкал бошини топдилар. Ҳайкал боши сўнгги эллинистик ва император Август (милоддан аввалги 27 - милоддан аввалги 14) даврларида мумтоз санъатнинг қайта тикланишини акс эттирувчи ноёб маҳорат асари сифатида катта аҳамиятга эга. Қадимги шаҳарда император Август ҳукмронлиги даврига оид бир қатор нафис Scylla ҳайкаллари ҳам топилган. Ушбу ғайриоддий ҳайкаллар ҳозирги кунгача топилган энг қадимги эллинистик ҳайкаллардир. Улар, шунингдек, ўзларининг яхши сақланган бўёқлари, услуби, эстетикаси ва бадиий сифати билан энг оригиналдир.

• Измирдаги 7800 ёшли аёл ҳайкалчаси: Измирнинг ғарбий вилояти Кемалпашанинг Улужак тепалигида олиб борилган қазиш жараёнида милоддан аввалги 5800-5900 йилларга оид бир аёл ҳайкали топилди. 7800 ёшли ҳайкалчанинг оғзи бўлиб, археологлар уни ҳикоячи аёлни тасвирлайди, деб ҳисоблашади.

• Мушдаги Манзикерт жангида ишлатилган ўқ учлари: Турклар Шарқий Рим империясини мағлуб этиб, 1071 йилда Онадўлига кирган Мушдаги Манзикерт жанги жойида олиб борилган тадқиқот ва қазишмаларида ҳам Салжуқий, ҳам Шарқий Рим армияларида ишлатилган 39 та ўқ учи топилди. Мозикертдаги мағлубиятдан сўнг асирга олинган император Романос IV Диоген тасвири туширилган тангаларнинг худди шу қатламлардан топилганлиги бу ўқ учларининг ушбу жангда қўлланилганлигини далиллайди.

• Анталияда илк Миллефиори панеллари: Анталиянинг Демре туманидаги Мйра қадимий шаҳри Андриаке портидан археологлар шишага гулларга ўхшаш ўзига хос нақшлар билан ишлов бериш усули бўлган “Миллефиори” (минг гул дегани) техникасидан фойдаланган ҳолда ишланган кўплаб ажойиб ички безатиш панелларини топдилар. Бир ёки иккита кичик бўлакдан ташқари, бу ҳашаматли безак материаллари Туркияда биринчи марта топилди.

• Ҳатайда қадимий мебель харид қилиш рўйхати: Ҳатайдаги Аччана тепалиги харобалари орасидан бронза даврига оид яхши сақланиб қолган миххат ёзуви топилди. Қадимги аккад тилида ёзилган ёзув, эҳтимол қирол томонидан берилган кўплаб стол, стул ва табуреткаларни ўз ичига олган кенг кўламли мебель харидлари рўйхати сифатида тасвирланган. Бу бронза даврида мебель ҳунармандчилигининг ривожланганлиги ва стратегик жойлашуви туфайли Мукиш бронза қироллигидаги фаровонлик ва бойликни кўрсатади.

• Карсда озиқ-овқат омбори: Карсда жойлашган ЮНEСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган Ани харобаларида олиб борилган қазишмалар натижасида Салжуқийлар даврига (эрамизнинг 11-12-асрлари) оид умумий овқатланиш омбори топилди. Хонада ҳар бирининг баландлиги тахминан 1,5 м ва диаметри 50 см бўлган саккизта катта кўза мавжуд. Бу кўзалар билан бир қаторда ўрта аср мифологиясида жаннат рамзи бўлган товус нақшли коса парчаси ҳам диққатни тортади.

• Вандаги Урарту ҳарбий техникаси: Ваннинг Тушба туманидаги Аянис қалъасида олиб борилган қазишмалар натижаси шуни кўрсатадики, Урарту металлургияси бой ва маҳорат даражаси анча юқори савияда бўлган. Урарту қироллигининг учта бош худосидан бири бўлган Холдига бағишланган ибодатхона мажмуасидан топилган артефактлар орасида милоддан аввалги VII асрнинг биринчи ярмига оид учта бронза қалқон, диний тасвирлар туширилган битта дубулға ва катта идиш бор.

• Айдиндаги қадимий Зевс боши: Айдиннинг қадимий Афродисиас шаҳрида Зевснинг ўйиб ишланган улкан боши топилди. У эрамизнинг 2-3 асрларига оид Афродисиас мармарининг бир блокидан ясалган. Соч ва соқолдаги нафис бурғулаш ишлари бошнинг юқори даражадаги Афродисиас ҳайкалтарошлик устахонасига тегишли эканлигини кўрсатади.

• Қаҳраманмарашдаги қишлоқ хўжалиги хазиналари: Қаҳраманмарашнинг Афшин туманидаги Ясси тепалигидан археологлар силос чуқуридан ғайриоддий қишлоқ хўжалиги хазинаси топдилар: қарийб 21 килограмм карбонатланган нўхат, икки хил буғдой, майиз ва саримсоқ уруғи. Топилмалар минтақанинг қадимги қишлоқ хўжалиги амалиётлари ҳақида тушунча беради.

• Шанлиурфада ҳаракатдаги ҳайвоннинг илк тасвири: Шанлиурфадаги Тош тепаликлар лойиҳаси доирасида қазилма ишлари олиб борилган муҳим неолит даврига оид Караҳантепе, 2023 йилда ҳаракатдаги ҳайвон тасвирланган биринчи кашфиёт билан диққатни тортди. Археологлар бу ерда тош тахта устида югуриб юрган ёввойи эшакнинг ўйиб ишланган суратини топдилар. Сурат ўзининг динамик шакли билан ажралиб туради, даврнинг бадиий маҳоратини намойиш этади.

• Анталиядаги Аполлон қурбонгоҳи: Анталиянинг Кемер туманида жойлашган қадимий Пҳаселис шаҳрида Аполлонга бағишланган деб ҳисобланган қурбонгоҳ иншооти билан бирга милоддан аввалги 7-6 асрларга оид эркак ва шер ҳайкаллари топилди.


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Абдуқодир Ҳусановнинг "Манчестер Сити"даги келажаги ойдинлашди

Тармоқда Абдуқодир Ҳусанов Манчестернинг бошқа бир жамоасига ўтиши ҳақида хабарлар тарқалганди.

ЖЧ-2026 «тарихдаги энг ифлос мусобақа» бўлиши мумкин

Экологларга кўра, бу чемпионат атмосферага 9 млн тонна СО2 чиқариши мумкин.

Россия санкциялар билан таҳдид қилмоқда: нишонда Ўзбекистон ҳам бор!

Кремль мазкур давлатларда рус тилининг мақомини пасайтирувчи қонунлар қабул қилинаётганидан норозилик билдирган

Қозоғистонда 1 миллионга яқин сайғоқни отишга қарор қилишди

Қозоғистон ҳукумати Қизил китобга киритилган, аммо эндиликда кўпайиб кетган «сайғоқлар сонини мувофиқлаштириш»га қарор қилди.

"Манчестер Сити"ни тарк этадиган навбатдаги футболчи номи аниқ бўлиб бормоқда

Бу ҳақда инсайдер Фабрицио Романо хабар бермоқда.

Мирзабек Холмедов янги лавозимга тайинланди

Бу ҳақда Маданият вазирлиги хабар берди.

Дунёда энг кўп миллионерлар яшайдиган давлатлар эълон қилинди

Global Wealth Databook ва Bloomberg томонидан дунёда аҳолисининг катта қисми миллионерлардан иборат бўлган давлатлар рўйхати эълон қилинди. Ўзбекистон бу рўйхатга киритилмади.

«Манчестер Юнайтед» скаутлари Абдуқодир Ҳусанов атрофидаги вазиятни диққат билан кузатишмоқда

Бу ҳақда Scout in Eurasia саҳифаси Твиттер ижтимоий тармоғи орқали хабар тарқатди.

Кремль Бокуни кечиришга чақиради

Москва Озарбайжон билан иттифоқчилик муносабатларини сақлаб қолишни хоҳламоқда, ҳар икки мамлакат ўртасидаги кескинликка қарамай.

Ўзбекистоннинг биринчи рақамли шахматчиси Нодирбек Абдусатторов қанча пул ишлаб топади?

Ўзбекистоннинг биринчи рақамли шахматчиси, дунё рейтингида 7-ўринни эгаллаб турган 20 ёшли Нодирбек Абдусатторов 18–28 июнь кунлари Тошкент шаҳрида ўтказилган UzChess Cup 2025 II халқаро турнири пайтида блогер “IsomTV”га қисқа интервью берди.

Маҳмуд Мурадов чехиялик моделнинг қўлини сўради

Ўзбекистонлик собиқ UFC жангчиси иккинчи маротаба уйланиш арафасида.

Кеча Ўзбекистонда энг иссиқ ҳарорат рекорди янгиланди!

Бу хақда Ўзгидромет хабар бермоқда.

Тошкентда андижонлик "доставкачи" йигитни зўрлаган 2 нафар аёл қамалди

31 ёшли С.А. пиццани олиб қўлига доставкачига пул тутқақазади ва уйга таклиф қилади.

Аёлларнинг пенсия ёши яна 6 ойга оширилди

Низом 1 июлдан кучга кирди

Ўзбекистонлик яна бир футболчи "Манчестер Сити"га ўтиши мумкин

Бу ҳақда Отабек Умаров айтиб ўтди.

Украина қуролли кучлари Россиядаги МиГ заводи ва ракета ишлаб чиқариш заводига зарба берди

Бу ҳақда Украина қуролли кучлари бош штаби маълум қилди.

Трампнинг Украина бўйича ёлғонлари фош бўлди(ми)?

АҚШ президенти Дональд Трамп таклиф қилганидек, НАТО Украинага қурол харид қила олмайди ва уни етказиб бера олмайди

Қасоскорлик ҳисси ҳайвонларда ҳам бор

Ҳайвонларни тез унутувчи деб ўйламанг, улардан айримлари гина сақлашга жуда уста.

АҚШда ақли заиф 67 ёшли эркак қатл этилади

Бу ҳақда NY Post нашри хабар берди.

Ҳалокатга учраган Air India самолёти ҳавога кўтарилганидан сўнг ёқилғи таъминоти узиб қўйилган

Ҳиндистоннинг Ҳаво ҳодисаларини текшириш бюросининг 15 саҳифалик ҳисоботида айтилишича, учувчилар ҳалокатдан олдин двигателларга ёнилғи ўтказгични ўчириш ҳақида гаплашган.

Фарғонада Қирғизистондан олиб келинган 14700 дона кучли таъсир қилувчи дори воситалари мусодара қилинди

Фуқаролар ушбу дори воситаларини келгусида сотиш мақсадида Қўқон шаҳрида ижарага олинган хонадонга олиб борган вақтларида ушланди.

Ғазо секторида камида 650 000 нафар бола очарчилик хавфи остида қолмоқда

Бу ҳақда Al Jazeera телеканали хабар берди.

Трамп: Украинага қурол етказиб бериш НАТО орқали амалга оширилади

Бу ҳақда Трамп NBC News телеканалига берган интервьюсида маълум қилган ва АҚШ, НАТО ҳамда Украина ўртасидаги янги ҳарбий ёрдам келишувининг тафсилотлари билан ўртоқлашган.

Рафаҳда инсонпарварлик ёрдамини кутган фаластинликларга қилинган ҳужумда 10 киши ҳалок бўлди

Бу ҳақда Ғазодаги тиббий манбалар маълум қилмоқда.

Самарқандда 16 ёшли қиз операция пайти вафот этди

Ҳозирда ҳолат юзасидан суд-тиббий экспертизаси тайинланган.

Исроил бир кечада Ғазода 97 нафар фаластинликни ўлдирди

Бу ҳақда Al Masirah телеканали маълум қилди.

Трамп Путинни Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини айтди

АҚШнинг президенти Дональд Трамп 2024 йилдаги ҳомийлар йиғилишида сўзлаб, Россия президенти Владимир Путинни Украинага ҳужум қилмаслик учун Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини маълум қилди.

БМТ: Ғазода 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан буён овқатсиз қолган

БМТнинг Аҳолишунослик жамғармаси (ЮНФПА) маълум қилишича, Ғаза секторида тахминан 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан бери овқатга етиб бормай, жуда оғир шароитда яшамоқда.

Россия транспорт вазирининг ўз жонига қасд қилиши қурилишдаги коррупция билан боғлиқ — ОАВ

Россия президенти Владимир Путин Роман Старовойтни транспорт вазири лавозимидан озод қилгач, у ўз жонига қасд қилгани ҳақида хабарлар тарқалди. Фожиага нима сабаб бўлган?

Ғазода Исроил ҳужумлари оқибатида 15 нафар фаластинлик ҳалок бўлди

Исроил томонидан қўзғатилган гуманитар инқироз, Ғазога нисбатан кучайтирилган блокада ва инсонпарвар ёрдамларнинг киришини тўсиш билан янада оғирлашмоқда.

2023 йил 7 октябридан буён Ғазо ва Ғарбий соҳилда 17 мингдан ортиқ фаластинилик ўқувчи ҳалок бўлди — Фаластин таълим вазирлиги

Фаластин Миллий маориф ва олий таълим вазирлигининг маълумотига кўра, 2023 йил 7 октябридан буён — Исроилнинг Ғазо секторига қарши ҳарбий амалиётлари бошланганидан бери — Ғазо ва ишғол этилган Ғарбий соҳилда 17 315 нафар ўқувчи ҳалок бўлган, яна 27 191 нафар ўқувчи яраланган.

NYT: Техасдаги сув тошқини қурбонлари сони 104 нафарга етди

Техасда кучли ёмғир ва Гвадалупе дарёсининг тошиб кетиши оқибатида юзага келган сув тошқини оқибатида камида 104 киши ҳалок бўлди. Бу ҳақда The New York Times нашри хабар берди.

Бугун лавозимидан озод қилинган Россия транспорт вазири Роман Старовойт вафот этди

Маълумотларга кўра, Роман Старовойт Москва яқинидаги Одинцово шаҳридаги шахсий уйида ўлик ҳолда топилган.

Исроилнинг Ғазога ҳаво ҳужумлари оқибатида 10 фаластинлик ҳалок бўлди, улар орасида чақалоқ ҳам бор

Исроил армиясининг қамал остидаги Ғазо секторига қилган навбатдаги тонгги ҳаво ҳужумлари натижасида камида 10 фаластинлик ҳалок бўлди. Марҳумлар орасида бир чақалоқ ҳам бор. Яна кўплаб инсонлар жароҳат олди.

Қорасарой кўчасида контейнер ёниб кетди

Айтилган манзилда ёнғин навбатчиликда турган ёнғин қутқарув экипажлари томонидан зудлик билан соат 11:32 да ўчирилди.

Россиянинг Украинага навбатдаги зарбалари камида уч кишининг ҳаётига зомин бўлди

Украина расмийлари маълумотларига кўра, Одессада дрон зарбаси оқибатида янги қурилган бинодаги қўриқчи ҳалок бўлган

Исроил ҳарбийлари Яманга зарба берди

Исроил мудофаа вазири Исраэл Кац ҳусийларга қарашли портлар ва электр станциясига ҳарбий-ҳаво кучлари томонидан ҳужум қилинганини тасдиқлади

Эронда Исроил разведкаси билан алоқадор агент қўлга олинди

Бу ҳақда FARS агентлиги Ислом инқилоби қўриқчилари корпуси (IRGC) матбуот хизматининг маълумотига таяниб хабар берди.

Ғазода ўт очишни тўхтатиш бўйича музокараларнинг биринчи босқичи самарасиз тугади

Бу ҳақда Sky News Arabia телеканали "Report" хабарига таянган ҳолда маълум қилди.

Таиландда пушти темиратки касаллиги тарқалмоқда

Қайд этилишича, ушбу касаллик кўпинча болалар ва ёшларда кузатилади — бу танада «она» деб аталадиган катта доғнинг пайдо бўлиши билан бошланади

Таиландда пушти темиратки касаллиги тарқалмоқда

Қайд этилишича, ушбу касаллик кўпинча болалар ва ёшларда кузатилади — бу танада «она» деб аталадиган катта доғнинг пайдо бўлиши билан бошланади

Масжид қурилиши баҳонасида одамлардан пул олганлар ушланди

Кўрилган чора-тадбирлар натижасида ушбу фуқароларнинг шахси аниқланган

Покистонда кўп қаватли бино қулаб тушди, қурбонлар бор

Маҳаллий ОАВ хабарларига кўра, саккизга яқин фуқаро вайроналар остида қолган бўлиши мумкин.

Бўстонлиқдаги адирликда ёнғин 2 соатда қуршаб олинди

Ёнғин ҳудуди кенгайишига йўл қўймаслик учун «Бурчмулла» ўрмон хўжалигидан ҳам ёнғин ўчириш ишларига ходимлар жалб қилинган.

Суриянинг Латакия ҳудудида кучли ўрмон ёнғинлари авж олмоқда — ОАВ

Олов тез тарқалаётгани сабабли 20 дан ортиқ шаҳар ва қишлоқлар аҳолиси эвакуация қилинди.

Британияда COVIDнинг янги штамми Stratus тарқалмоқда

The Independent нашри ёзишича, Буюк Британияда COVID-19'нинг янги штамми — Stratus кенг тарқалмоқда.

Дрон ҳужумлари туфайли Пулково ва Шереметево аэропортларида 200 дан ортиқ рейс кечиктирилди

Пулково аэропортида эса 100 дан ортиқ рейс кечиктирилган ва 30 дан ортиқ рейс бекор қилинган. Бунинг оқибатида аэропортларда йўловчилар тўпланиб қолган.

Тошкент вилоятида 7 ёшли бола ўгай отаси ва онаси томонидан калтакланди

Ҳолат юзасидан боланинг онаси маъмурий жавобгарликка тортилган.

Агробанк Андижон филиалида йирик кредит талон-тарожлиги фош этилди — собиқ раҳбар 8,5 йилга қамалди

Қизиғи шундаки, ушбу филиал раҳбари 2024 йилнинг ўзида 3 марта, 2025 йилда эса 1 марта жиноий жавобгарликка тортилган.

Римдаги портлашда жароҳатланганлар сони 45 кишига етди (видео)

Бу ҳақда Rainews24 телеканали хабар берди.

Москвада Транснефт топ-менежери Андрей Бадалов ўлик ҳолда топилди

Давлат нефть корпорацияси Бадаловнинг “тўсатдан ўлими”га бағишланган пресс-релизда унинг раҳбарлигида “қисқа вақт ичида кенг кўламли илм-фанни талаб қилувчи лойиҳалар амалга оширилганини” таъкидлади

Жанубий Кореяда жазирама оқибатида 5 киши ҳалок бўлди

Ҳукумат статистика юрита бошлаган 15 июндан буён иссиқ уришдан азият чекканлар сони 633 нафарга етди.

Исроил аскарлари Эль-Халилда ҳалок бўлган фаластинлик билан видолашув маросимини тўхтатиб қўйди

Исроил армияси Ғарб соҳилидаги Эль-Халил шаҳрида жойлашган хонадонга рейд уюштириб, ҳалок бўлган фаластинлик билан видолашув маросимига халал берди. Марҳум аввалроқ Исроил қамоқхонасидан озод этилган ва кейинроқ Ғаза секторидаги Исроил бомбардимони оқибатида ҳалок бўлган эди.

Тошкент вилоятида хотинини калтаклаб ўлдирган эркакка суд ҳукми ўқилди

Тошкент вилоятининг Оққурғон туманида турмуш ўртоғининг ўлимига сабаб бўлган эркак суд ҳукми билан узоқ муддатга қамалди.

Шавкат Мирзиёев Исроил — Фаластин зиддияти ҳақида гапирди

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 4 июль куни Хонкенди шаҳрида Иқтисодий ҳамкорлик ташкилотининг 17-саммитида иштирок этди.

Сурхондарёда кекса аёл ўз уйида ўлдириб кетилди

Мазкур ҳолат юзасидан Жиноят кодексининг 97-моддаси 1-қисми билан жиноят иши қўзғатилиб, уни фош этиш чоралари кўрилмоқда.

Чехияда ўқ-дорилар сақланадиган жой иссиқдан портлаб кетди

Ёнғинни ўчириш учун самолётлардан фойдаланган ҳолда 12 та ўт ўчириш бўлими сафарбар этилган.

Россия ҳарбий-денгиз флоти бош қўмондони ўринбосари Курскда ҳалок бўлди

Вазирликка алоқадор “Звезда” телеканалида берилган хабарда айтилишича, Гудков 2 июл куни Курск областининг чегара ҳудудларидан бирида жанговар вазифаларни бажариш чоғида ҳалок бўлган.

Икки ўзбекистонлик АҚШга ноқонуний муҳожирларни олиб киришда айбланяпти

Икки Ўзбекистон фуқароси молиявий даромад олиш мақсадида АҚШга ноқонуний муҳожирларни олиб киришда айбланмоқда.

БМТ махсус маърузачиcи: Исроил замонавий тарихдаги энг шафқатсиз геноцидлардан бирининг масъулидир

Бу ҳақда БМТнинг оккупация қилинган фаластин ҳудудларида инсон ҳуқуқлари ҳолати бўйича махсус маърузачиcи Франческа Альбанезе билдирди.