Туркиянинг 2024 йилдаги археологик кашфиётлари

Туркиянинг 2024 йилдаги археологик кашфиётлари

Туркия сўнгги йилларда дунё археология соҳасидаги янги кашфиётлари билан шов-шувларга сабаб бўлмоқда ва йил давомида олиб борилган қазишмалар орқали минг йиллар аввалги ҳаёт изларини очиб берадиган муҳим топилмаларни топишда давом этмоқда. Мамлакатда археологик тадқиқотлар сони 2023 йилда 720 та, 2024 йилда 765 та, 2026 йилга бориб эса 800 тага етиши режалаштирилмоқда. Археологиянинг олтин даври деб аталган 2024 йил Онадўлидаги муҳим топилмалар билан янада самарали бўлди. Қуйида Туркиянинг йилнинг энг ҳайратланарли археологик кашфиётларининг сараланган рўйхати:

• Кутаҳяда 4000 йиллик муҳр: Илгари фақат Марказий Онадўлидаги Култепе ва Ажемҳўюк каби йирик савдо марказларидан топилган Оссурия савдо колониялари даврига оид фаянс цилиндрли муҳрларнинг биринчи намунаси, Ғарбий Онадўлидаги Кутаҳя вилоятида жойлашган Тавшанли тепалигидан топилган. Тахминан 4000 йиллик бу муҳр Онадўлининг шарқий ва ғарбий қисми ўртасида янги савдо йўллари борлигидан далолат беради.

• Анталяда Минос ханжари: Анталянинг Кумлужа туманида олиб борилган сув ости қазишмаларида 50 метр чуқурликдан Минос услубида кумуш михпарчинли бронза ханжар топилди.

• Денизлидаги эллинистик Hygieia ҳайкали боши ва рангли Scylla ҳайкаллари: Ўтган йили Туркиянинг жануби-ғарбидаги Денизлидаги Лаодикеиа қадимий шаҳрида археологлар саломатлик маъбудаси сифатида ҳам танилган Hygieia га тегишли бўлган 2100 йиллик ҳайкал бошини топдилар. Ҳайкал боши сўнгги эллинистик ва император Август (милоддан аввалги 27 - милоддан аввалги 14) даврларида мумтоз санъатнинг қайта тикланишини акс эттирувчи ноёб маҳорат асари сифатида катта аҳамиятга эга. Қадимги шаҳарда император Август ҳукмронлиги даврига оид бир қатор нафис Scylla ҳайкаллари ҳам топилган. Ушбу ғайриоддий ҳайкаллар ҳозирги кунгача топилган энг қадимги эллинистик ҳайкаллардир. Улар, шунингдек, ўзларининг яхши сақланган бўёқлари, услуби, эстетикаси ва бадиий сифати билан энг оригиналдир.

• Измирдаги 7800 ёшли аёл ҳайкалчаси: Измирнинг ғарбий вилояти Кемалпашанинг Улужак тепалигида олиб борилган қазиш жараёнида милоддан аввалги 5800-5900 йилларга оид бир аёл ҳайкали топилди. 7800 ёшли ҳайкалчанинг оғзи бўлиб, археологлар уни ҳикоячи аёлни тасвирлайди, деб ҳисоблашади.

• Мушдаги Манзикерт жангида ишлатилган ўқ учлари: Турклар Шарқий Рим империясини мағлуб этиб, 1071 йилда Онадўлига кирган Мушдаги Манзикерт жанги жойида олиб борилган тадқиқот ва қазишмаларида ҳам Салжуқий, ҳам Шарқий Рим армияларида ишлатилган 39 та ўқ учи топилди. Мозикертдаги мағлубиятдан сўнг асирга олинган император Романос IV Диоген тасвири туширилган тангаларнинг худди шу қатламлардан топилганлиги бу ўқ учларининг ушбу жангда қўлланилганлигини далиллайди.

• Анталияда илк Миллефиори панеллари: Анталиянинг Демре туманидаги Мйра қадимий шаҳри Андриаке портидан археологлар шишага гулларга ўхшаш ўзига хос нақшлар билан ишлов бериш усули бўлган “Миллефиори” (минг гул дегани) техникасидан фойдаланган ҳолда ишланган кўплаб ажойиб ички безатиш панелларини топдилар. Бир ёки иккита кичик бўлакдан ташқари, бу ҳашаматли безак материаллари Туркияда биринчи марта топилди.

• Ҳатайда қадимий мебель харид қилиш рўйхати: Ҳатайдаги Аччана тепалиги харобалари орасидан бронза даврига оид яхши сақланиб қолган миххат ёзуви топилди. Қадимги аккад тилида ёзилган ёзув, эҳтимол қирол томонидан берилган кўплаб стол, стул ва табуреткаларни ўз ичига олган кенг кўламли мебель харидлари рўйхати сифатида тасвирланган. Бу бронза даврида мебель ҳунармандчилигининг ривожланганлиги ва стратегик жойлашуви туфайли Мукиш бронза қироллигидаги фаровонлик ва бойликни кўрсатади.

• Карсда озиқ-овқат омбори: Карсда жойлашган ЮНEСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган Ани харобаларида олиб борилган қазишмалар натижасида Салжуқийлар даврига (эрамизнинг 11-12-асрлари) оид умумий овқатланиш омбори топилди. Хонада ҳар бирининг баландлиги тахминан 1,5 м ва диаметри 50 см бўлган саккизта катта кўза мавжуд. Бу кўзалар билан бир қаторда ўрта аср мифологиясида жаннат рамзи бўлган товус нақшли коса парчаси ҳам диққатни тортади.

• Вандаги Урарту ҳарбий техникаси: Ваннинг Тушба туманидаги Аянис қалъасида олиб борилган қазишмалар натижаси шуни кўрсатадики, Урарту металлургияси бой ва маҳорат даражаси анча юқори савияда бўлган. Урарту қироллигининг учта бош худосидан бири бўлган Холдига бағишланган ибодатхона мажмуасидан топилган артефактлар орасида милоддан аввалги VII асрнинг биринчи ярмига оид учта бронза қалқон, диний тасвирлар туширилган битта дубулға ва катта идиш бор.

• Айдиндаги қадимий Зевс боши: Айдиннинг қадимий Афродисиас шаҳрида Зевснинг ўйиб ишланган улкан боши топилди. У эрамизнинг 2-3 асрларига оид Афродисиас мармарининг бир блокидан ясалган. Соч ва соқолдаги нафис бурғулаш ишлари бошнинг юқори даражадаги Афродисиас ҳайкалтарошлик устахонасига тегишли эканлигини кўрсатади.

• Қаҳраманмарашдаги қишлоқ хўжалиги хазиналари: Қаҳраманмарашнинг Афшин туманидаги Ясси тепалигидан археологлар силос чуқуридан ғайриоддий қишлоқ хўжалиги хазинаси топдилар: қарийб 21 килограмм карбонатланган нўхат, икки хил буғдой, майиз ва саримсоқ уруғи. Топилмалар минтақанинг қадимги қишлоқ хўжалиги амалиётлари ҳақида тушунча беради.

• Шанлиурфада ҳаракатдаги ҳайвоннинг илк тасвири: Шанлиурфадаги Тош тепаликлар лойиҳаси доирасида қазилма ишлари олиб борилган муҳим неолит даврига оид Караҳантепе, 2023 йилда ҳаракатдаги ҳайвон тасвирланган биринчи кашфиёт билан диққатни тортди. Археологлар бу ерда тош тахта устида югуриб юрган ёввойи эшакнинг ўйиб ишланган суратини топдилар. Сурат ўзининг динамик шакли билан ажралиб туради, даврнинг бадиий маҳоратини намойиш этади.

• Анталиядаги Аполлон қурбонгоҳи: Анталиянинг Кемер туманида жойлашган қадимий Пҳаселис шаҳрида Аполлонга бағишланган деб ҳисобланган қурбонгоҳ иншооти билан бирга милоддан аввалги 7-6 асрларга оид эркак ва шер ҳайкаллари топилди.


Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).

Бўлимга тегишли қизиқарли хабарлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!

Россия чегарасида АҚШ ҳарбий кучлари

ЭРР хабар беришича, Қўшма Штатлар армиясининг бўлинмаси Россия чегарасидаги Эстония ҳарбий базасига жойлаштирилди.

Ижтимоий тармоқларда Фарғона каналида қиз оқиб келгани ҳақида видеолар тарқалди

Андижон вилояти, Избоскан тумани, Бештерак МФЙ ҳудудида "Катта Фарғона" каналидан ёш қиз оқиб келганлиги ҳақида ижтимоий тармоқларда видео тарқалди.

244 000 миллионер ва 30 миллиардер яшайдиган дунёдаги энг яхши бизнес шаҳар

Бу шаҳар кўплаб миллионерлар ва миллиардерлар истиқомат қиладиган дунёдаги энг ишбилармонларга қулай шаҳар сифатида кенг тан олинган.

Россияликлар "энг долзарб муаммо"ни айтди. Бу уруш эмас

Россияликлар учун аҳамияти бўйича иккинчи ўринда Украинадаги уруш, Ғарб билан можаро ва санкциялар туради.

Бир вақтлар океаннинг энг кучли йиртқичи деб ҳисобланган "Улкан оқ акулалар" энди янги хавфли таҳдид билан юзма-юз келмоқда

Йиллар давомида улкан оқ акулалар океанларда бехавотир ҳукмронлик қилган. Бироқ, вазият ўзгарди - кутилмаган йиртқич уларни жарроҳлик аниқлигида нишонга олмоқда.

Юртимизда аҳоли сони энг кам бўлган туман ва шаҳарлар топ ўнталиги эълон қилинди

Бу ҳақда Статистика агентлиги маълумот берди.

Зеленский Путинга ер айирбошлашни таклиф қилди

Бу ҳақда “Politico” нашри ёзган.

Дарёлари бўлмаган ва улкан нефть захираларига эга дунёдаги энг бой мамлакатлардан бири

Мамлакат дарё ва кўлларсиз ўз сув эҳтиёжларини қондириш учун инновацион усулларни ишлаб чиққан.

Пезешкиан АҚШ ва Исроилни қўрқитди

АҚШ ва Исроил Эронга зарба беришга журъат этса, Эрон юз баробар кўпроқ ядро объектлари қуради.

Россия Хитойнинг геосиёсий рақибига илғор Су-57 қирувчи самолётини таклиф қилди

Су-57 Россиянинг хизматдаги биринчи яширин технологияда ишлаб чиқарилган ҳарбий самолёти бўлиб, унинг Су-57Е экспорт версияси мавжуд.

Геологлар улкан олтин захирасини топиб олди

Узоқ вақт ер остида яшириниб ётган кон яқинда топилди ва ундаги олтин миқдори ҳайратланарли даражада кўп эканлиги аниқланди.

Актриса Феруза Норматова кибербуллингга учради

Бунақасига биринчи марта дуч келишим. Қип-қизил кибербуллинг, мен ҳатто маниакал кибербуллинг деган бўлардим.

Ўзбекистонда пенсия ва нафақалар миқдори оширилиши мумкин

Жорий йилнинг 4 февралида Статистика агентлиги «2024 йил декабр ойида ўтган йилнинг май ойига нисбатан ҳисобланган истеъмол нархлари индексидан келиб чиқиб, 2025 йил учун ҳисобланган минимал истеъмол харажатлари (МИХ) қиймати бир ойда киши бошига 669 минг сўмни ташкил этгани»ни маълум қилди.

Руслар митингга чиқди

"Бироқ биз доимо: "Сизлар учун пул йўқ", деган гапни эшитамиз".

Олимлар ядро қишидан омон чиқа оладиган бешта давлатни санаб ўтишди

Тадқиқотчиларнинг фикрича, Австралия, Янги Зеландия, Исландия, Вануату ва Соломон ороллари аҳолиси омон қолиши мумкин.

Чернобилга ким зарба берди?

Чернобил атом электр станциясида портлаш содир бўлди.

Трамп-Путин суҳбатида нималар муҳокама қилингани эълон қилинди

Трампнинг айтишича, Путин Украина уруши бўйича музокараларга "дарҳол" рози бўлган.

Зеленский қатъий: Мен бошқа ҳеч нарсага кўнмайман

Зеленскийнинг фикрича, Европа Иттифоқини ҳам келишув бўйича музокараларга жалб этиш зарур.

Гвардиола: "Абдуқодир у ерда ўйнай оладими, билмайман"

"Манчестер Сити" бош мураббийи Хосеп Гвардиола сафдан чиққан Мануэль Аканжининг ўрнини ким эгаллаши мумкинлигини айтди.

Эрдўғон АҚШни огоҳлантирди

Туркия Президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон АҚШнинг Яқин Шарқда "нотўғри ҳисоб-китоб" қилаётганини айтиб...

Боливияда кучли ёмғир қурбонлари сони 28 кишига етди

Бу ҳақда Фуқаролик мудофаа вазири ўринбосари Хуан Карлос Калвимонтес “Синхуа” агентлигига таяниб маълум қилди.

Улар ҳозир қаерда? Криштиану Роналду "Олтин тўп" учун овоз берган ҳар бир футболчи билан танишинг

Криштиану Роналду тарихда "Олтин тўп" соврини сони бўйича рақиби Лионел Мессидан кейин иккинчи ўринда тургани боис, биз унинг йиллар давомидаги овозларини кўриб чиқишга қарор қилдик.

Хитойликлар Тошкентда байроқ кўтариб оммавий тадбир ўтказди

15 февраль куни тонгда похтахтнинг Чилонзор туманидаги Миллий боғ ҳудудида ўнлаб Хитой фуқаролари турли хил байроқ ва шиорлар билан овозини кўтариб, оммавий тадбир ўтказди. Ҳокимлик ва куч тузилмалари бундан бехабар.

2024-йилда Россиядан 90 мингга яқин муҳожир депортация қилинади

Бу ҳақда Россия Федерал суд ижрочилари хизмати директори Дмитрий Аристов маълум қилди, дея хабар беради “ТАСС”.

Тошкент вилоятида 17 ёшли бола танишини пичоқлаб ўлдирди

Оқибатда А.Г. оғир тан жароҳатлари олиб, Тошкент тумани марказий шифохонасига ётқизилган. Шифокорлар томонидан кўрсатилган муолажаларга қарамай, у жонлантириш бўлимида вафот этган.

NASA ва астрономлар хавотирда: ядро қуроли – Ерни қутқариш учун охирги умидми?

Яқинда кашф этилган 2024 YR4 астероиди Ер билан тўқнашув хавфини туғдирмоқда. Унинг хавфини ўзгартириш учун ядро қуролидан фойдаланиш зарурати пайдо бўлиши мумкин.

Telegram'да "Алишер Усмонов акцияси" номи остида фирибгарлик қилган гуруҳ фош этилди

Улар “20 млн сўмлик соврин ютиб олдингиз” қабилидаги ёлғон хабарлар тарқатиб, пул ўтказмаларини ўзлаштирган.

Украина дронлари ҳужуми туфайли Россиянинг еттита аэропорти фаолияти вақтинча тўхтатилди

Волгоград вилояти губернатори Андрей Бочаровнинг маълум қилишича, дронлардан бирининг қолдиқлари турар-жой биноси томига тушиб, бир фуқаро жароҳатланган.

Тошкентда яширин нарколаборатория фош қилинди

Тезкор тадбир давомида аввалдан кузатувга олинган шахснинг Тошкент шаҳар Юнусобод туманида ижарага олинган хонадони белгиланган тартибда ва холислар иштирокида кўздан кечирилганида, бу ерда кучли таъсир қилувчи моддаларни тайёрлашга мўлжалланган яширин нарколаборатория ташкил қилгани аниқланди

Сурхондарёда ука ўгай акасини болта билан уриб ўлдирди

Судланувчи ука Жиноят кодексининг 97-модда 2-қисмининг “в”, “ж” бандлари билан айбли деб топилиб, унга нисбатан 15 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.

Москвадаги мигрантлар меҳмонхонасида Тожикистон ва Ўзбекистон фуқаролари овқатдан заҳарланди

Беш киши шифохонага ётқизилган.

АҚШ Осиё давлатларидан келган 119 нафар мигрантни Панамага депортация қилди, улар орасида Ўзбекистон фуқаролари ҳам бор

Биз бу масалада АҚШ билан ҳамкорликда ишлаяпмиз, депортацияни тўғри амалга ошириш бўйича яқин алоқадамиз.

Мюнхендаги баён: Зеленский Трампнинг шахсий рақамини олганини маълум қилди

Зеленский Трамп билан режа муҳокама қилингандан сўнг Путин билан учрашишга тайёр эканлигини билдирди.

Германия мудофаа вазири Писториус АҚШнинг Россияга тинчлик таклифини "ноўрин" деб баҳолади

Германия мудофаа вазири Борис Писториуснинг таъкидлашича, Европа келгуси йилда АҚШнинг ёрдамисиз Украинада ишончли тарзда вазиятни тийиб туришга қодир эмас.

Германия ташқи ишлар вазири Бербок Россия билан "сохта тинчлик"дан огоҳлантирди

Германия ташқи ишлар вазири Анналена Бербок украиналиклар ва европаликлар устидан Россия билан ҳеч қандай келишувга эришиш мумкин эмаслигини таъкидлади.

Россия “Катта саккизлик”га қайтмоқчи эмас — Дмитрий Песков

Россия президенти матбуот котибининг сўзларига қўра "Катта саккизлик"га қайтиш Россияни қизиқтирмайди ва Трамп таклиф қилганига қарамасдан унга қайта аъзо бўлиш режалаштирилмаган.

Зимбабведа автобус ва юк машинаси тўқнашди. Қурбонлар бор

Йўл-транспорт ҳодисаси оқибатида 17 киши воқеа жойида, яна етти киши шифохонада жон берган.

Лос-Анжелес сув остида кетмоқда

Бу ҳақда хабар бермоқда New York Post.

Покистон жануби-ғарбида террорчилик ҳужуми: қурбонлар бор

Хабар берганидек Синхуа маҳаллий расмий маълумотларга кўра, камида 10 киши ҳалок бўлди ва олти киши яраланди.

Лондонда Қуръонни ёқиб юбормоқчи бўлган эркак калтакланди

Лондондаги Туркия консуллиги олдида Қуръонни ёқиб юбормоқчи бўлган фаолга ҳужум қилинди.