Ҳеч циркда бўрини кўрганмисиз? Бир эмас, бир нечталаб йўлбарс ёки шерлар битта ҳайвон ўргатувчининг буйруғини бажаради ёки айиқ ҳатто велосипед ҳайдайди, аммо улардан жуссаси анча кичик бу кулранг йиртқични цирк аренасида учратмаймиз. Нега?
Бўри ҳаёти
Бўри — жуда маккор ва хавфли йиртқич. Ташқи кўриниши хонаки итларга ўхшагани билан, улар итлар оиласига мансуб ҳар қандай қариндошидан айёр ва тажовузкордир: бошқа турдаги қариндошининг кекирдагини узиб олиш учун унга атиги бир неча сония кифоя қилади.
Бу жониворни амалда қўлга ўргатиб бўлмайди. Тўғри, узоқ вақт қафасда сақланган бўри эртами-кеч ҳайвон ўргатувчининг буйруқларини бажаради, лекин бу алдамчи бўйсунишдир. У вольер тўсиғини тарк этган заҳоти озодликка интилади. Бунга шу даражада ҳаракат қиладики, у нафақат ҳайвон ўргатувчисига, балки кўзи тушган ҳар кимга ташланиши мумкин.
Истисно
Бироқ баъзан истиснолар ҳам бўлиб туради: бунинг учун ишга жиддий ва масъулият билан ёндашиш керак. Буни Перм давлат цирки ҳайвон ўргатувчиси Екатерина Коренькова исботлаган. Эндигина 18 ёшга тўлган бу қиз 1995 йили «Бўриларни ўргатиш» дастури устида ишга киришади.
Екатерина кулранг йиртқичлар ҳам садоқат ва ёқимтойлигини намойиш қила олишини исботлашга эришган. Бунинг учун одам бўрини болалигидан асраб олиши керак. Фақат улар билан ишлаш жуда катта меҳнат талаб этади. Керакли натижага эса ҳар қандай ҳайвон ўргатувчи ҳам эриша олмайди.
Энг аввало, ҳайвонни ўргатишдаги қийинчилик ҳар бир жониворга алоҳида ёндашувни излаб топиш билан боғлиқ. Устига-устак, бўрилар яккаликда ниҳоятда хавфли ва юраксиз бўлиб қолади. Улар кўп тўпланган одамлардан, ёрқин нурдан, баланд товушлардан, олқишу қарсаклардан қўрқишади. Лекин тўда орасида бўлганда бу йиртқич ҳар қандай душманга ташланиши мумкин. Ҳатто у куч-қувват, чаққонлик ва тезкорлик борасида бўридан устун бўлса ҳам.
Боз устига, бўрилар — маккор ва кек сақловчи. Ҳайвонни жисмоний жазолаш қатъиян ман этилади. Улар ўзини бўйсунаётгандек кўрсатиши, кейин кутилмаганда ташланиб қолиши ҳеч гап эмас. Ҳатто яхшилаб қўлга ўргатилган бўри ҳам камдан-кам ҳолларда гастролга чиқади, негаки нотаниш арена, ёруғлик, ҳид ва товушларга мослашишга қийналади.
Коренькова бўрилар циркда томоша кўрсатмайди, деган гап унчалик ҳам тўғри эмаслигини исботлади. Бўрини қўлга ўргатиш, унга ҳаракатларни бажартириш мумкин. Фақат бу жуда оғир меҳнат. Ишни эса ўзи боқиб катта қилган жонивор билан олиб бориш шарт. Шу боис ҳайвон ўргатувчилар ўзига хос феъл-атворга эга бўрилардан кўра, итлар билан шуғулланишни афзал кўришади.
Россия иккиламчи бозорида Ўзбекистонда йиғилган Chevrolet Cobalt (ушбу модел Ravon R4 номи остида сотилмоқда) машинасининг ишончлисини топиш мумкин, деди «За Рулём» журналининг автоэксперти Сергей Зиновьев.
10 июль куни Киевда Украина Хавфсизлик хизмати (СБУ) полковниги Иван Воронични ўлдирган ва 13 июлда йўқ қилинган қотиллар ҳақида янги тафсилотларни маълум қилинди.
Бюджетдан ташқари пенсия жамғармасининг Оҳангарон туман бўлими бошлиғи маҳаллий фуқаронинг йўқолган меҳнат дафтарчасини тиклаб, уни ёшга доир пенсияга чиқариб бериш эвазига 1500 АҚШ долларини пора сифатида олган вақтида унинг ноқонуний ҳаракатларига чек қўйилди.
2025 йил 14 июль куни Исроил армияси Ғазо секторидаги бир нечта ҳудудларга кенг кўламли ҳаво ва артиллерия зарбаларини амалга оширди. Маҳаллий тиббий манбалар ва гувоҳларга кўра, ушбу ҳужумлар натижасида камида 11 фаластинлик ҳалок бўлган, ўнлаб тинч аҳоли жароҳатланган.
Маҳаллий манбаларга кўра, тўқнашувлар ҳар икки томон вакилларининг бир-бирларига тегишли автомашиналарни олиб қўйиши ортидан бошланган. Низо тез орада оғир қуроллар қўлланилган шафқатсиз жангларга айланди.
Украинага қарши урушда Россия армияси сафида жанг қилган 66 нафар Ўзбекистон фуқароси ҳалок бўлди. Уларнинг кўпчилиги қамоқдан озодликка чиқиш умиди билан урушда қатнашган. BBC ва «Медиазона» манбаларига кўра, улар асосан «Вагнер» гуруҳи орқали фронтга юборилган.
Япония жануби-ғарбидаги Токара ороллари атрофида июн охиридан буён 1,9 минг мартадан кўпроқ зилзила қайд этилгани ҳақида мамлакат бош метеорология бошқармаси маълум қилди.
Бу ҳақда Трамп NBC News телеканалига берган интервьюсида маълум қилган ва АҚШ, НАТО ҳамда Украина ўртасидаги янги ҳарбий ёрдам келишувининг тафсилотлари билан ўртоқлашган.
АҚШнинг президенти Дональд Трамп 2024 йилдаги ҳомийлар йиғилишида сўзлаб, Россия президенти Владимир Путинни Украинага ҳужум қилмаслик учун Москвага бомба ташлаш билан таҳдид қилганини маълум қилди.
БМТнинг Аҳолишунослик жамғармаси (ЮНФПА) маълум қилишича, Ғаза секторида тахминан 50 минг ҳомиладор ва эмизикли аёл бир неча кундан бери овқатга етиб бормай, жуда оғир шароитда яшамоқда.
Россия президенти Владимир Путин Роман Старовойтни транспорт вазири лавозимидан озод қилгач, у ўз жонига қасд қилгани ҳақида хабарлар тарқалди. Фожиага нима сабаб бўлган?
Исроил томонидан қўзғатилган гуманитар инқироз, Ғазога нисбатан кучайтирилган блокада ва инсонпарвар ёрдамларнинг киришини тўсиш билан янада оғирлашмоқда.
Техасда кучли ёмғир ва Гвадалупе дарёсининг тошиб кетиши оқибатида юзага келган сув тошқини оқибатида камида 104 киши ҳалок бўлди. Бу ҳақда The New York Times нашри хабар берди.
Исроил армиясининг қамал остидаги Ғазо секторига қилган навбатдаги тонгги ҳаво ҳужумлари натижасида камида 10 фаластинлик ҳалок бўлди. Марҳумлар орасида бир чақалоқ ҳам бор. Яна кўплаб инсонлар жароҳат олди.
Давлат нефть корпорацияси Бадаловнинг “тўсатдан ўлими”га бағишланган пресс-релизда унинг раҳбарлигида “қисқа вақт ичида кенг кўламли илм-фанни талаб қилувчи лойиҳалар амалга оширилганини” таъкидлади